بایگانی مطالب : آثارباستانی
فرونشست زیر پای آثار تاریخی
تصویر تلخ از بحران فرونشست‌ها بر کسی پوشیده نیست، اما کارشناسان می‌گویند هیچ اقدامی برای کاهش این آسیب‌ها به ویژه در مناطق دارای ظرفیت‌های تاریخی و باستانی انجام نمی‌شود. در نبود برنامه‌ریزی‌ها، فرونشست‌های محوطه تاریخی مرودشت در شیراز به 20 سانتی‌متر رسیده و حتی در استان مازندران به عنوان یکی از مناطق سبز و پربارش کشور سالانه 10 سانتی‌متر فرونشست رخ می‌دهد. واقعیت تلخ هم این است که حتی در برنامه توسعه هفتم یک کلمه درباره فرونشست‌ها بیان نشده و اگر همین حالا اقدام خاصی در این باره صورت نگیرد، طی 5 تا 10 سال آینده زوال تدریجی نمادهای فرهنگی کشور رقم خواهد خورد.
هشدار تخریب «باد لک‌لک»
قرار است به‌منظور توسعهٔ اقتصادی روستای «پچت» در استان مازندران، در غاری موسوم «باد لک‌لک» که جزو غارهای درجه یک کشور محسوب می‌شود و ممنوعیت بهره‌برداری دارد، طرح توسعهٔ گردشگری اجرا شود. گرچه مسئولان منابع‌طبیعی این استان می‌گویند همه‌چیز طبق ضابطه انجام خواهد شد، اما کارشناسان توسعهٔ جامعهٔ محلی می‌گویند پتانسیل‌های بسیارِ دیگری برای توسعهٔ این منطقه وجود دارد. همزمان کارشناسان غارشناسی و غارنوردی در مورد امکان نابودی این غار درصورت ورود انبوه گردشگران هشدار می‌دهند.
داستان یک احیای موفق در باکو
یک اقدام موفق در حفظ میراث تاریخی، شهری قدیمی در کشور آذربایجان را به‌عنوان نقطهٔ گردشگری مورد توجه جهان بدل کرده است. «ایچری شهر» طی یک‌دههٔ اخیر و از زمانی که به فهرست جهانی یونسکو به‌عنوان یک نمونهٔ تاریخی به‌خوبی حفظ‌شده از یک مجموعهٔ شهری اضافه شد، آذربایجان و به‌ویژه شهر باکو را به مقصدی ضروری برای مسافران سراسر جهان تبدیل کرد. شهری که تقریباً از اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی اقدامات حفاظتی برای میراث تاریخی‌اش را با معماران و صنعتگران بومی آغاز کرد و با نگاهی به گردشگری بین‌المللی در کمتر از یک‌دهه به ایستگاه فهرست جهانی هم رسید. مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که تجربهٔ موفق این شهر در حفظ بافت و میراث تاریخی برای دو شهر بزرگ ایران هم قابل‌تکرار است و می‌توان با رویکردی چندوجهی یک ظرفیت ویژه در این حوزه فراهم کرد.
ارزیابی جهانی «فلک‌الافلاک»
|پیام ما| پروندهٔ «قلعهٔ فلک‌الافلاک و درهٔ خرم‌آباد» یکی از چهار پروندهٔ ایران برای ثبت جهانی در یونسکو در سال جدید میلادی (۲۰۲۴) است؛ قلعه‌ای که از حدود ۳۰ سال پیش تا کنون در مسیر جهانی شدن قرار گرفته است و جهانی شدن آن بالاخره پس از قطعی شدن آزادسازی حریم شکل جدی‌تری یافت. حالا معاون میراث‌فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از امضای پروندهٔ ثبت جهانی «درهٔ خرم‌آباد و قلعهٔ فلک‌الافلاک» و ارسال آن به یونسکو خبر می‌دهد. «علی دارابی» با بیان اینکه پروندهٔ خرم‌آباد، ۵۴ هزار سال قدمت و زندگی در غارهای این منطقه را اثبات می‌کند، ابراز امیدواری می‌کند که این پرونده در آینده نزدیک به ثبت جهانی برسد.
کشف باستانی در مسیر ریل قطار
|پیام ما| عملیات ساخت قطعهٔ چهارم راه‌آهن زاهدان-مشهد (حدفاصل زابل-زاهدان) سال ۱۳۹۷ و در ایام دههٔ فجر آغاز شد؛ طرحی که به‌عنوان بزرگترین محور ریلی كشور هزار و ٣٥٠ كیلومتر طول دارد و قرار است ارتباط با كشورهای شرقی پاكستان و افغانستان را از سه نقطه و اتصال به آسیای میانه را از طریق مرز سرخس فراهم کند. بخشی از این قطعه در نزدیکی محدوده و حریم شهرسوخته احداث می‌شود. محوطه‌ای که در سی‌وهشتمین اجلاس یونسکو در ژوئن ۲۰۱۴ به‌عنوان میراث جهانی ثبت شد تا با قدمت پنج‌هزارساله هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو باشد. حالا خبر رسیده که «کشف جدیدی در شرق ایران» اتفاق افتاده و «۲۳ محوطه و تپه با قدمت بیش از چهار سال کشف شده‌اند»، اما هنوز نویافته بودن این محوطه‌ها مشخص نیست و باید منتظر ماند تا نظر پژوهشگاه باستان‌شناسی دربارهٔ این محوطه‌ها اعلام شود.
کاوش در باقی‌ماندهٔ تمدن «هلیل‌رود»
اوایل دی‌ماه بود که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان اعلام کرد کاوش باستانی در تپه‌های «کُنارصندل» جیرفت پس از ۱۷ سال وقفه به سرپرستی باستان‌شناس برجسته، «سیدمنصور سیدسجادی» که به‌عنوان ناجی «شهرسوخته» در سیستان شناخته می‌شود، آغاز شد؛ این تپه‌های باستانی پیش از این، 2 بار در سال‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۸۶ کاوش شده بود و تاکنون فرضیه‌هایی درباره وجود یک تمدن باستانی به نام «ارت» مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، ارتباط با «آراتا» تمدن و سرزمینی که در منابع سومری به آن اشاره شده است و فرضیه‌ای مبنی بر اینکه با قدیمی‌ترین تمدن موجود در شرق جهان مواجه هستیم، مطرح شده است که برای اثبات یا رد هر یک از این فرضیه‌ها کاوش، مطالعات و زمان بسیار زیادی لازم است. حالا که ناجی «شهر سوخته» به «کُنارصندل» رفته، چشم امید همه به اطلاعات بیشتری از این تپه‌های اسرارآمیز است.
«هگمتانه» همدان را پایتخت گردشگری آسیا کرد
|پیام ما| مجمع پارلمان‌های آسیایی بعد از پیشنهاد ایران در اجلاس سال ۲۰۰۷، نخستین اجلاس شهرداران آسیایی را با حضور ۴۴ شهردار از ۳۳ کشور آسیایی در سال ۲۰۰۸ برگزار کرد. مجمع شهرداران آسیایی حالا حدود صد عضو دارد و از ایران، علاوه‌بر همدان، اصفهان، بجنورد، بندرعباس، بهشهر، تهران، جزیرهٔ کیش، خرم‌آباد، زاهدان، ساری، شاهین‌شهر، شیراز، فردیس، قزوین، کاشان، کرج، کرمانشاه، گرگان، لاهیجان، مشهد و نطنز عضو آن هستند. به‌تازگی هم آن‌طور که مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان اعلام کرده است، همدان به‌عنوان پایتخت گردشگری مجمع شهرداران آسیایی در سال جاری میلادی انتخاب شد. به‌گفتهٔ «محسن معصوم‌علیزاده» مجمع شهرداران آسیایی برای اولین‌بار پایتخت‌های محیط زیستی، فرهنگی و گردشگری خود را برای سال ٢٠٢٤ به‌صورت رسمی معرفی کرد و بر اساس آن، همدان (ایران) به‌عنوان پایتخت گردشگری، شیراز (ایران) به‌عنوان پایتخت محیط زیست و شهر غبیری (لبنان) به‌عنوان پایتخت فرهنگی مجمع شهرداران آسیایی در سال جاری میلادی انتخاب شدند.
همه به جز ایران از گردشگری خاورمیانه سود می‌برند
ترکیه‌ای‌ها برای جذب ۲۰ میلیون گردشگر در ۲۰۲۴ دورخیز کرده‌اند و می‌خواهند درآمد صد میلیارد دلاری برای خودشان رقم بزنند. عربستانی‌ها هم به‌دنبال تبدیل شدن به یکی از مقاصد گردشگری ترکیبی شامل جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی ۲۰۳۰ میلادی هستند. به این اسامی باید آذربایجان، عراق، امارات متحدهٔ عربی، عمان و قطر را هم اضافه کنید که درحال تکمیل زیرساخت‌های گردشگری خود هستند تا سهم بیشتری از گردشگری خاورمیانه را به خود اختصاص دهند.
میراث فرهنگی، رسانه است
سری جدید از سلسله‌نشست‌های تخصصی میراث فرهنگی روز یکشنبه، ۱۷ دی با نشستی دربارهٔ «میراث فرهنگی، هنر و رسانه» از سر گرفته شد. در این نشست، «علی دارابی»، قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی، «حسن بلخاری»، رئیس کمیسیون هنر و معماری شورای‌عالی علوم، تحقیقات و فناوری کشور، «شهرام گیل‌آبادی»، استاد دانشگاه و کارگردان تئاتر و «مهدی مجابی»، پیشکسوت میراث فرهنگی و عضو بازنشستهٔ هیئت‌علمی دانشگاه علم و صنعت ایران سخنرانی کردند. موضوع این نشست دربارهٔ نسبت میراث فرهنگی با دو مقولهٔ هنر و رسانه بود که بازبینی ارتباط آنها از منظر نظریه‌های فلسفی، جامعه‌شناسی، هنر و حتی اقتصاد سیاسی حائز اهمیت است.
ابهام در پروندهٔ ثبت «مساجد ایرانی»
|پیام ما|پیش‌ازاین در گزارش‌هایی مجزا، به بررسی پرونده‌های ایران برای ثبت جهانی در یونسکو از جمله «خانه‌های ایرانی و منظر فرهنگی ماسوله» و «قلعهٔ فلک‌الافلاک و درهٔ خرم‌آباد» پرداختیم؛ «علی دارابی»، معاون میراث‌فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، با صدور احکامی برای مدیران چهار پروندهٔ ایران برای ثبت جهانی در یونسکو، از پیگیری‌ها برای تهیهٔ پروندهٔ «مسجد ایرانی»، «آسبادهای ایرانی»، «خانه‌های ایرانی و منظر فرهنگی ماسوله» و «قلعهٔ فلک‌الافلاک و درهٔ خرم‌آباد» خبر داده بود.
