بایگانی مطالب : جهان پژوهش
بلایی که پاندمی به سرمان آورد
|پیام ما| یک مطالعهٔ گسترده نشان داد میانگین امید به زندگی مردم جهان در دوران کووید-۱۹ افتی بیشتر از آنچه قبلا تصور می‌شد، داشته است. براساس این مطالعه، در دو سال نخست پاندمی میانگین امید به زندگی در سراسر جهان ۱.۶ سال کاهش پیدا کرده است، درحالی‌که قبلاً تصورات از کاهش امید به زندگی کمتر از این رقم بود. پس از چندین دهه پیشرفت‌های پزشکی و افزایش بدون توقف امید به زندگی در انسان‌ها، برای نخستین‌بار پاندمی کووید-۱۹ امید به زندگی را در جهان کاهش داد.
شیادان مشغول کارند!
|پیام ما| عده‌ای از نظریه‌پردازان توطئه در آمریکا در حال انتشار انبوهی از اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی هستند. آنها می‌گویند که جمعی در جهان در حال طراحی و گسترش عامل یک بیماری ناشناخته هستند تا از این طریق جمعیت کره زمین را کاهش دهند. به‌نظر می‌رسد سرچشمهٔ اصلی این اطلاعات نادرست، ایالات متحدهٔ آمریکا باشد، اما مرکز حقیقت‌یاب خبرگزاری فرانسه دریافته که همین اطلاعات غلط به چندین زبان مختلف در مناطق مختلفی از آسیا نیز راه یافته است و نظریه‌پردازان توطئه در آمریکا از انتشار این اطلاعات نادرست سود می‌برند.
بازی موفق سیاستگذاری در زمین «نیمه‌هادی‌ها»
|پیام ما| گزارش‌های مختلف در سال‌های متمادی مالزی را در بین ۱۰ کشور برتر تولیدکنندهٔ نیمه‌هادی‌ها در جهان قرار داده‌اند. به‌عنوان ششمین صادرکننده بزرگ محصولات نیمه‌هادی در جهان، مالزی توانسته است حدود ۷ درصد از سهم بازار جهانی را در اختیار خود داشته باشد. در سال 2022، ادوات نیمه‌هادی و مدار‌های مجتمع الکترونیکی در حدود یک چهارم از کل صادرات این کشور را به ارزش 387 میلیارد رینگیت (83.6 میلیارد دلار) تشکیل داده‌اند. همچنین در این سال، طبق گزارش منتشرشده در Statista، تقریباً ۳۲.۶۴ میلیارد ادوات نیمه‌هادی در مالزی تولید شده است. صنعت پررونق برق و الکترونیک و نیمه‌هادی‌ها نقش بسیار مهمی در جذب شرکت‌هایی مانند «تسلا» برای حضور در این کشور داشته است. از نکات مهم دیگر دربارهٔ صنعت نیمه‌هادی‌ها در مالزی، حضور فعال این کشور در بخش‌های مونتاژ، بسته‌بندی و تست تراشه‌های نیمه‌هادی است، به‌نحوی که حدود 13 درصد از کل خدمات بسته‌بندی و تست (OSAT) جهان در این کشور انجام می‌شود. حضور سه شرکت مالزیایی فعال در صنعت نیمه‌هادی (شرکت‌های Frontken، QES Group، ViTrox) در گزارش 200 شرکت برتر زیر یک میلیارد دلاری مجلهٔ «فوربس» نشان‌دهندهٔ جایگاه مهم این صنعت در بین شرکت‌های مستقر در این کشور است.
غولی که هوش مصنوعی را به‌پیش برد
شرکتی که در فناوری ریزتراشه‌های هوش مصنوعی تحول ایجاد کرد
راز دست‌های بدون انگشت
پژوهشگران کانادایی می‌گویند که شواهدی از آثار هنری پیش از تاریخ را در غارها کشف کرده‌اند که احتمالاً نشان‌دهندهٔ قطع عمدی انگشتان دست افراد به‌عنوان یک آیین است. آنها می‌گویند این کار احتمالاً با هدف جلب رضایت خدایان یا کمک به انسجام اجتماعی انجام می‌شده است. تفسیر جدید از آثار هنری در غارهای دیرینه سنگی این احتمال را مطرح کرده که مردان و زنان انگشتان خود را عمداً در طول مراسم مذهبی در دوران ماقبل تاریخ قطع کرده باشند.
واهمه از «خودآگاهی» ماشین‌ها
|پیام ما| آیا سیستم‌های هوش مصنوعی (AI) می‌توانند خودآگاه شوند؟ سه پژوهشگران خودآگاهی می‌گویند که در ال حاضر، هیچ‌چیز از این موضوع نمی‌دانیم و به‌دلیل انجام نشدن مطالعات و تحقیقاتی در این‌باره، نگرانند. سه نفر از رهبران انجمن علوم آگاهی ریاضی (AMCS) در اظهارنظری خطاب به سازمان ملل متحد خواستار آن شدند که تحقیقات دربارهٔ هوش مصنوعی و خودآگاهی آن مورد حمایت بیشتری قرار گیرد. آنها می‌گویند که انجام تحقیقات علمی متمرکز بر شناختن مرز بین سیستم‌های هوش مصنوعی خودآگاه و ناخودآگاه ضروری است. آنها بر این باورند که این مسایل اخلاقی، قانونی و ایمنی هستند که درک خودآگاهی هوش مصنوعی را بسیار مهم می‌کنند. به‌عنوان مثال، باید به‌درستی این موضوع تشریح شود که اگر هوش مصنوعی شروع به توسعهٔ خودآگاهی‌اش کرد، آیا بهتر است به مردم این اجازه را بدهیم که بعد از استفاده از هوش مصنوعی، آن را از کار بیاندازند؟
بدبینی پژوهشگران به هوش مصنوعی
از یک سال قبل که چت جی‌پی‌تی (ChatGPT) برای استفاده در دسترس عموم قرار گرفت، بیرون رفتن از جنون آن غیرممکن شده است. این چت‌ربات که در آبان ۱۴۰۱ (نوامبر ۲۰۲۲) توسط اپن‌ای‌آی (OpenAI) با متن‌های فوق‌العاده واقعی و شبیه به‌متن‌های نوشته شده توسط انسان به بازار آماد، این‌طور که به‌نظر می‌رسد به تمامی حوزه‌ها، از جمله علم نفوذ کرده است. تاکنون محققان از چت‌جی‌پی‌تی و فناوری گسترده‌تری که از آن به‌عنوان «هوش مصنوعی مولد» یاد می‌شود، برای ایده‌های تحقیقاتی، ایجاد کدهای برنامه‌نویسی و حتی نوشتن کل مقالات تحقیقاتی استفاده کرده‌اند.
«نقاط اوج» اقلیمی فاجعه می‌آفرینند
ارزیابی علمی که بیش از ۲۰۰ دانشمند انجام شده نشان می دهد که تغییراقلیم باعث شده تا خطر رویارویی با «نقاط اوج» پیش‌روی جهان قرار بگیرد. عبور از این نقاط می‌تواند آثاری غیرقابل برگشت بر اکوسیستم‌ها داشته باشد که برای زندگی و معیشت انسان بسیار مهم است. پژوهشگران این ارزیابی می‌نویسند که زمان مقابله با این خطرات، همین حالاست و سرعت بخشیدن به تلاش‌های برای مهار افزایش دمای زمین، از رسیدن به این نقاط اوج جلوگیری می‌کند.
زنان و مردان هر دو به شکار می‌رفتند
این ایده قدیمی که مردان برای شکار و زنان برای گردآوری تکامل یافته‌اند، فرضیه‌ای نسبتاً بی‌اساس است که نتایج مطالعات جدید، مقاومت بیشتری دربرابر آن نشان می‌دهند. یک بررسی جدید از شواهد باستان‌شناسی و فیزیولوژی انسان شواهدی قوی دراختیار گذاشته که نشان می‌دهد نقش‌های جنسیتی مدرن، بازسازی نقش‌های جنسیتی گذشته دور هستند.
روابط با جهان علمی در نقطۀ صفر است
اخراج یا بازنشستگی اجباری استادان دانشگاه، استفاده از استادان غیرمتخصص برای تدریس رشته‌های علوم انسانی و مهاجرت دانشجویان نگرانی‌های بسیاری را به‌همراه داشته است. در برخی از رشته‌های علوم انسانی مانند انسان‌شناسی یا مردم‌شناسی بسیاری از استادان برجسته و پیشکسوت از دنیا رفته‌اند، برخی دیگر بازنشسته شده یا مهاجرت کرده‌اند و برخی دیگر نیز فقط در دانشگاه‌های مشخصی تدریس می‌کنند. بسیاری از دانشگاه‌ها از اساتید غیرمتخصص در حوزۀ علوم انسانی برای تربیت دانشجو بهره می‌برند؛ استادانی که اطلاعات و پژوهش‌های کافی در رشته‌های تحصیلی عنوان‌شده ندارند. از طرفی آشفتگی تدریس مباحث علوم اجتماعی به‌گونه‌ای است که شاهد سرفصل‌های ضد و نقیضی در دانشگاه‌ها هستیم که بعضاً موجب نارضایتی دانشجویان شده است.تمام این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا آمار مهاجرت دانشجویان بیشتر از قبل باشد. به گفتۀ «بهرام صلواتی»، مدیر رصدخانۀ مهاجرت ایران، کشور ایران در فراز مهاجرتی قرار دارد و ایران بعد از هفت تا هشت سال در تراز ۵۰ هزار دانشجوی مهاجر قرار گرفته و اکنون وارد تراز بالاتر از ۶۶ هزار نفر دانشجوی مهاجر شده است که این عدد نشان می‌دهد پدیدۀ افزایش جمعیت دانشجویی خارج از کشور به سرعت در حال رشد است. برای بررسی چالش‌های موجود در حوزۀ علوم انسانی تا دربارۀ مسائل دانشگاه و وضعیت این روند در آینده با «ناصر فکوهی»، انسان‌شناس به گفت‌وگو بنشینیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
