بایگانی مطالب : آثارباستانی
راز دستهای بدون انگشت
پژوهشگران کانادایی میگویند که شواهدی از آثار هنری پیش از تاریخ را در غارها کشف کردهاند که احتمالاً نشاندهندهٔ قطع عمدی انگشتان دست افراد بهعنوان یک آیین است. آنها میگویند این کار احتمالاً با هدف جلب رضایت خدایان یا کمک به انسجام اجتماعی انجام میشده است. تفسیر جدید از آثار هنری در غارهای دیرینه سنگی این احتمال را مطرح کرده که مردان و زنان انگشتان خود را عمداً در طول مراسم مذهبی در دوران ماقبل تاریخ قطع کرده باشند.
![راز دستهای بدون انگشت](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/6-2-jpg.webp)
بمباران تاریخ غزه
غزه اولین منطقه جهان نیست که به دلیل جنگ، میراث باستانی و تاریخیاش را از دست میدهد و قطعاً آخرین شهر دنیا هم نخواهد بود، اما اینجا یک تفاوت ویژه دارد؛ این که طی دهههای اخیر بهدلیل بیثباتی سیاسی، کاوشهای باستانشناسی در بخش قابل توجهی از غزه انجام نشده و وضعیت فعلی هم آنها را در فراموشی کامل قرار داده است. یک روزنامهٔ آمریکایی اوایل هفته جاری اعلام کرد «۷۰ درصد ساختمانهای غزه در پی حملات همهجانبهٔ رژیم صهیونیستی ویران شدهاند.» به گفتهٔ مقامات محلی کلیساهای بیزانسی، مساجد باستانی و محوطههای باستانی هم شامل این ساختمانها هستند و از درگیری حماس و اسرائیل جان سالم بهدر نبردهاند.
![بمباران تاریخ غزه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/4-1-jpg.webp)
راه و بیراه موزه و حفاظت
سلسلهنشستهای «سنجه» دربارهٔ بایدها و نبایدهای موزهداری در ایران، اینبار پیرامون موزه و مسئلهٔ حفاظت برگزار شد. «میترا اعتضادی»، مرمتگر آثار تاریخی و کارشناس درمان و مرمت اشیای فرهنگی و هنری، مهمان این برنامه بود و در اولین مبحثی که پیرامون این حوزه مطرح کرد گفت: «زمانی که دربارهٔ حفظ و مرمت آثار تاریخی و موزههای صحبت میکنیم، باید به این مسئله توجه داشته باشیم که از ۲۵۰ موزه فقط ۱۰ درصد آنها را موزهدارها اداره میکنند و در سایر موارد متخصصان دیگر عهدهدار نگهداری از آنها هستند. این آمار عجیبی است و این سؤال مطرح میشود که این موزهها چقدر با اصول موزهداری اداره میشوند. این درحالیاست که وقتی موزه در اختیار افراد با تحصیلات آکادمیک مرتبط قرار دارد، تعامل با مرمتگر متفاوتتر از کسانی است که تحصیلات آکادمیک دیگری دارند.»
![راه و بیراه موزه و حفاظت](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/4-20-scaled.webp)
سفر باز هم گران شد
نرخنامهٔ گردشگری با افزایش ۳۰ درصدی هزینههای تأسیسات گردشگری برای اولینبار بهصورت الکترونیک منتشر شد. این افزایش ۳۰ درصدی گرچه براساس تورم موجود در جامعه اتفاق افتاده، اما درحالیاست که پیشازاین مرکز آمار ایران و مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشهایی به موضوع افزایش هزینههای سفر و حذف سفر از سبد هزینهٔ خانوارهای ایرانی اشاره کرده بودند. براساس گزارشی که پیشازاین مرکز آمار منتشر کرده بود، هزینهٔ تمامشدهٔ خدمات در فصل بهار امسال نسبت به زمستان سال گذشته (۱۴۰۱) ۱۵.۷ درصد، نسبت به بهار سال گذشته ۶۱.۹ درصد و در بازهٔ زمانی یکساله یعنی چهار فصل منتهی به بهار امسال ۵۸.۸ درصد رشد کرده است؛ بالاترین تورم فصلی بخش خدمات با ۲۲.۹ درصد در گروه خدمات تأمین جا و غذا ثبت شده بود.
![سفر باز هم گران شد](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/۴-2-jpg.webp)
پیشبینی هوش مصنوعی از سرنوشت میراث ایران
چتجیپیتی (Chat-GPT) آثار تاریخی ایران را میشناسد، برخی از این آثار را هم بهخوبی معرفی میکند. او معتقد است ایران جزو کشورهایی است که هم با تخریب آثار تاریخیاش مواجه است و هم تلاشهایی دارد که منجر به حفظ آنها شود، اما تأکید میکند که بیثباتی سیاسی موجب افزایش مخاطرات محیط زیستی، بلایای طبیعی، غارت و قاچاق، تهدید سازهها و آثار تاریخی شده است. هوش مصنوعی چتجیپیتی در پاسخ به چند سؤال خبرنگار «پیام ما» از مناطقی میگوید که میراث تاریخیشان با بیشترین آسیبها مواجه هستند و البته مهمترین بخش میراث تاریخی ایران را که در معرض تجاوز و تخریب قرار گرفته است، اعلام میکند. چتجیپیتی به اقدامات موفق برخی کشورها در حفظ این آثار اشاره میکند و معتقد است ترکیبی از آنها میتواند تضمین بقای میراث تاریخی ایران باشد. او هشدار میدهد که نبود این تدابیر قطعاً طی چند دههٔ آینده منجر به حذف این میراث ارزشمند خواهد شد که آثار منفی قابلتوجهی خواهد داشت.
![پیشبینی هوش مصنوعی از سرنوشت میراث ایران](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/4-19-jpg.webp)
نسخهٔ نجات بناهای تاریخی
|پیام ما| آمار دقیقی از آتشسوزی و خسارتهای آن در بناهای تاریخی و میراثی در دسترس نیست، اما مرور اخبار نشان میدهد وقوع آتشسوزی حادثهای تکرارشونده در حوزهٔ میراثفرهنگی است. فقط در یک ماه گذشته، دو بار خبر آتشسوزی در بناهای تاریخی منتشر شد؛ هتل تاریخی انزلی و بازار تاریخی زنجان. اتفاقاتی که نه در روزهای اخیر که در طول تاریخ تکرار شدهاند و هر بار گوشهای از تاریخ را برای همیشه از بین بردهاند. این نکتهٔ کلیدی که تخریب و آسیب به بناهای تاریخی غیر قابل جبران است، اهمیت حفاظت از آنها را در برابر حوادث طبیعی و غیرطبیعی از جمله آتشسوزی دوچندان میکند، بهویژه اینکه آتشسوزی حادثهای است که در کنار بلایای دیگر از جمله سیل و زلزله هم احتمال وقوع دارد.
![نسخهٔ نجات بناهای تاریخی](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/4-14-jpg.webp)
سرنوشت مبهم آشوراده
|پیام ما|رئیسجمهوری یکبار دیگر در سفر به گلستان از جزیرهٔ آشوراده بازدید کرد و در دیدار مردمی با اهالی گلستان، تأکید کرد طرح گردشگری در جزیره را اجرا میکند. رئیسجمهوری و مدیرانش در استان گلستان درحالی بر اجرای «طرح گردشگری» در جزیره تأکید دارند که این طرح با عنوان «طبیعتگردی» با رعایت الزامات کامل محیط زیستی و بدون شبخوابی به تصویب رسیده بود و طبیعتاً اجرای هر طرحی مغایر با طرح مصوب و بدون اخذ مجوزهای لازم خلاف قانون است. حالا که دولت تصمیم گرفته فارغ از طرح مصوب قبلی، ارادهاش را عملی کند. اما فعالان محیط زیست مطابق با قانون خواستار مشارکت در نظارت بر طرح گردشگری در آشوراده از مرحلهٔ اجرا تا بهرهبرداری و کنترل و شفافیت کامل سازمان حفاظت محیط زیست در هرگونه فعالیت صورتگرفته در مناطق تحتمدیریت آن سازمان هستند.
![سرنوشت مبهم آشوراده](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/2-12-jpg.webp)
ماسوله، اینبار امیدوارتر
«منظر فرهنگی ماسوله» برای ثبت جهانی در انتظار رفع ابهامات است؛ پروندهای که شهریور امسال و در چهلوپنجمین اجلاس کمیتهٔ میراث جهانی یونسکو (UNESCO) برگشت خورد تا ایران امتیاز حضور دوباره در این اجلاس را از دست ندهند و پروندهٔ ماسوله را پس از رفع نواقص مجدد در اجلاسهای بعدی مطرح کند.
![ماسوله، اینبار امیدوارتر](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/4-7-jpg.webp)
خیّران جای فعالان مدنی مینشینند؟
«شاهد بودی که چقدر تلاش کردم ایران جای بهتری شود،. این روزها خبرها را میخوانم و طاقتم طاق میشود؛ هرچه درست کرده بودیم، درحال از دست رفتن است و کاری از من ساخته نیست.» «مینا استقامت»، جنگلشناس و فعال محیط زیست، اینها را با بغض میگوید و لحظهای بعد این بغض چنان راه گلویش را میگیرد که تنها صدای نفسهایش شنیده میشود. مینا مدیر یک انجمن محیط زیستی است؛ «زیپاک». این انجمن فعالیتش مثل بسیاری دیگری از انجمنها بهشدت محدود شده است! البته این روزها دغدغهٔ «علی سلاجقه»، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، بهرهگیری از ظرفیت خیرین بهجای سازمانهای مردمنهادی است که «زیپاک» یکی از آنها به حساب میآید.
![خیّران جای فعالان مدنی مینشینند؟](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/3-4-jpg.webp)
فلکالافلاک آزاد میشود
|پیام ما| نزدیک به یک ماه پیش بود که «علی دارابی» معاون میراثفرهنگی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی با صدور احکامی برای مدیران چهار پرونده ایران برای ثبت جهانی در یونسکو، بهنوعی از پیگیریها برای تهیه پروندهٔ «مسجد ایرانی»، «آسبادهای ایرانی»، «خانههای ایرانی و منظر فرهنگی ماسوله» و «قلعهٔ فلکالافلاک و درهٔ خرمآباد» خبر داد. در این احکام، «عبدالرسول وطندوست» مدیر پروندهٔ ثبت جهانی «مسجد ایرانی»، «محمدحسن طالبیان» مدیر پروندهٔ ثبت جهانی «آسبادهای ایرانی»، «مصطفی پورعلی» مدیر پروندهٔ «خانههای ایرانی و منظر فرهنگی ماسوله» و «عطا حسنپور» مدیر پروندهٔ «قلعهٔ فلکالافلاک و درهٔ خرمآباد» شدند. حالا «قلعهٔ فلکالافلاک و درهٔ خرمآباد» به چند اعتبار مهم نیاز دارد تا خللی در روند ثبت جهانی آن پیش نیاید.
![فلکالافلاک آزاد میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/4-3-jpg.webp)