سدسازی همان توسعه نیست
۱۰ آبان ۱۳۹۹، ۱۰:۵۰
سدسازی همان توسعه نیست
سدسازی از نظر تاریخی قدمتی طولانی دارد و چنان که برخی تصور میکنند، دستاوردی جدید نیست هر چند که در طول زمان شیوه آن دائما تغییر کرده و به روز شده است. سد به انسان این اختیار را میدهد تا منابع آب سطحی را در جنبههای مختلف بهتر مدیریت کند. سد فینفسه شر نیست. بلکه یکی از دستاوردهای بشری است که ساختش میتواند موجب «خیر» باشد. اما سد از جایی به مساله تبدیل میشود که به نخستین راه حل مشکلات مدیریت منابع آب و نمادی از قدرت چیرگی انسانی بر طبیعت تبدیل میشود. در چنین لحظهای است که دیگر سد ماهیت اصلی خودش را از دست میدهد. آنجا که سدسازان میکوشند عمل سدسازی را به عنوان کنشی در مسیر «پیشرفت» و «توسعه» معرفی کنند، انحراف رخ میدهد. این ادبیات در ایران نزدیک به شش دهه است که رواج یافته و شماری از فنسالاران و صاحبان قدرت این انگاره به کلی غلط را ترویج کردهاند که سدسازی معادل توسعه است. یکی از آشناترین تصویرهایی که از افتخار سیاستمداران به سدسازی به جا مانده، تصویر افتتاح سدها در نیمه اول دهه 70 است؛ همان زمان که مرحوم علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور وقت از سوی فنسالاران لقب «سردار سازندگی» خوانده میشد. البته که مسئولان قبل و بعد از او هم بیش و کم و فارغ از گرایش سیاسی دولتهایشان در همین مسیر گام برداشتهاند. ادعای به کلی باطل مساوی دانستن توسعه با سدسازی موجب شد رقابت در شهرها چنان بالا بگیرد که وعده سدسازی به یکی از شعارهای محوری نمایندگان مجلس بدل شود. یکی از مدیران اسبق وزارت نیرو چند سال قبل در نشستی روایت میکرد که چطور نمایندگان شهرهای مختلف کشور به او و همکارانش فشار میآوردند که مجوز ساخت سد در شهرهایشان را صادر کند و البته که بسیاری از این نمایندگان پیروز از این میدان خارج شدهاند و نتیجهاش اکنون پیش روی ما است. احمد آل یاسین، نخستین رییس سازمان آب و برق خوزستان و از مهندسان خوشنام کشور پیش از این در گفتوگو با نگارنده، در نقد این رویکرد گفته بود: «نمیتوانید با داشتن پول توسعه را بخرید. توسعه، مدرنیزم نیست. ما داریم مدرنیزم را وارد میکنیم، ولی مدرنیته را در کنار آن نداریم. ما کامپیوتر، تلفن، آیفون و نرمافزار را میآوریم، ماشینهای لوکس، کارخانهها و هواپیما را میخریم و فرودگاه میسازیم اما فرهنگ بهرهبرداری از اینها و آیندهسازی برای نسلهای بعد را نداریم. برای مثال در ایران سدهای بسیاری ساخته شدهاند که نباید ساخته میشدند. این آیندهنگری به نظر میرسد هنوز هم در برنامهریزیهای توسعه غایب است.»
مساله روشن است؛ سدسازی فینفسه منفی یا مثبت نیست. بلکه نوع مواجهه با هر طرح سدسازی است که نشان میدهد اجرای این طرح به منفعت عمومی منجر میشود یا اقلیت قدرتمندِ شیفته سدسازی، یکی از راه حلها را به عنوان تنها راه حل معرفی کردهاند. این روزها که بحث بر سر ساخت سد فینسک بالا گرفته است، بد نیست یک بار مسیر طی شده برای ساخت این سد از چهار جنبه محیط زیست، اجتماعی، فنی و اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد. آیا شفافیت لازم برای احداث این سد رعایت شده است؟ آیا همه ذینفعان میدانند که این سد چه پیامدهای مثبت و منفی دارد، چه کسانی از آن بیشترین سود و زیان را میبینند؟ و دهها پرسش دیگر که روشنشدن پاسخهایشان نشان خواهد داد آیا این طرح هم در مسیر همان انحراف تاریخی است یا نه.
پیشنهاد سردبیر
سرمایهگذاری در معدن بازنده
مطالب مرتبط
بر اثر شدت سوختگی ناشی از اطفای حریق مراتع کامیاران؛
جنگلبان کردستانی آسیب دیده از اطفای حریق درگذشت
آیا تهران به دلیل شدت گرما تعطیل میشود؟
تهیه نقشه و برچسب ژنتیکی گونههای جانوری برای اولین بار در کشور
آزادسازی ۶۳ هکتار از اراضی کشاورزی ساوجبلاغ
یکشنبه گذشته، گرمترین روز جهان از زمان ثبت رکوردها تاکنون
هوای ۹ شهر خوزستان برای گروههای حساس ناسالم است
آقای پزشکیان! احترام میهمان را نگه نداشتند
جنگلهایی که به کربن تبدیل میشوند
فرمانده انتظامی استان سمنان:
دستگیری ۳ شکارچی غیر مجاز در شاهرود
هوای کدام مناطق کشور گرمتر میشود؟
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- قانون جدید اجاره ۱۴۰۳
- درایر کمپرسور چیست ؟ نحوه عملکرد و وظیفه آن
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید