باوجودیکه صنعت به «مرواربافی» راه پیدا نکرده، اما این هنر حال خوشی ندارد
دستبافتههایی با ترکههای ارغوانی
بازار محصولات خانگی این روزها با تولیدات مرواربافی بیگانه شده است
![دستبافتههایی با ترکههای ارغوانی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/مرواربافی.png)
۲۳ خرداد ۱۴۰۳، ۲۳:۳۶
هنر مرواربافی بیشتر به سبدبافی یا ترکهبافی شناخته میشود. مروارها یا همان بیدهای سرخی که در ملایر میرویید، وقتی زیر دستان هنرمند میرفت بهشکل انواع و اقسام سبد یا لوازم کاربردی دیگر درمیآمد. حالا اما هنرمندان مروارباف هم در روزگاری که با هنرهای دستی نامهربانی میشود، از این هنر دست کشیدهاند.
«مروار» بهمعنای بید سرخ است؛ نوعی از هفده شکل بید در جهان. مروار در اصل به ترکههایی گفته میشود که پساز طی فرآیند نرمشدن، از سوی مرواربافان، بافت خاصی روی آن صورت میگیرد و به یک محصول مصرفی تبدیل میشود. ساخت این وسایل با ذوق و خلاقیت هنرمندان ممکن میشود.
کاربرد مرواربافی
با ترکههای سرخ مروار انواع و اقسام وسایل کاربردی تولید میشود. بهگفتۀ «داود مجیدی»، کارآفرین برتر کشوری و احیاکنندۀ هنر مرواربافی در ملایر، بهدلیل فراهمبودن مواد اولیۀ این هنر در ملایر که همان ترکههای مروار است، جوانان میتوانند برای خود اشتغالزایی داشته باشند؛ البته بهشرطیکه حمایتهای لازم صورت بگیرد.
داویجان که حالا آن را با روستای ملی مرواربافی میشناسیم، روستایی با پیشینهای چندصدساله است که هنر صنایعدستی آن با تاروپودش گره خورده و در تکاپوی کسب عنوان جهانی شهر صنایعدستی مرواربافی است
او که خود تولید محصولات جدید و متنوع را یکی از راهکارهای تشویق جوانان به این هنر و راه یافتن مرواربافی به خانههای مردم میداند و میگوید که تولیدات مرواربافی حدود پنجاه نوع محصول است. انواع سبد گرد کوچک و بزرگ، سبد بیضی کوچک و بزرگ، سبد قایقی کوچک و بزرگ، کاسه در اندازههای مختلف، سبد کشکولی، سبد جای میوه، سبد پنجرهای، ساک پیکنیک، سبد دوطبقه و سهطبقه، جای لباس، سبد نوزاد، سبد روزنامه، انواع لوستر، شکلات خوری، جای سوزن و نخ، جای تخممرغ، میز و صندلی و مبل و محصولات متنوع دیگر با مرواربافی تولید میشود.
خاستگاه مرواربافی
مروار نوعی چوب ترکهای اسـت که علاوهبر ملایر در مناطق دیگر کشور نیز کشت میشود، اما مرغوبیت مروار ملایر از سالها پیش زبانزد بوده و حالا توانسته به ثبت ملی برسد. بیشترین حجم تولید مروار در دهستان موزاران و روستاهای داویجان، رضوانکده و گوراب خرمآباد و توچغاز شهرستان ملایر با بیشاز ۲۰۰ هکتار کشت میشود. داویجان که حالا آن را با روستای ملی مرواربافی میشناسیم، روستایی با پیشینهای چندصدساله است که هنر صنایعدستی آن با تاروپودش گره خورده و در تکاپوی کسب عنوان جهانی شهر صنایعدستی مرواربافی است. مرواربافی در این روستا همواره با فرازونشیب همراه بوده. این روزها هم هنر مرواربافی از سوی برخی اهالی روستا دنبال میشود.
گرهزدن چوب و ترکههای مروار بهدست زنان و مردان روستا انجام میشود. مروار را هرجایی میتوان کشت کرد، اما برخی مناطق قابلیت بهتری دارد. گیلان هم از مراکز تولید مروار است، اما کیفیت و همچنین قدمت کشت مروار در ملایر استان همدان بیشتر است.
رئیس ادارۀ میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی ملایر دربارۀ نوع کشت مروار به «پیام ما» میگوید: «در قدیم مروار کنار زمین کشاورزی کشت و از آب نهر سیراب میشد. از زمانی که ترکۀ نازک بود برای هدایت رمه و بعد که ضخیم میشد، برای دستۀ بیل استفاده میشد. افراد خوشذوق هم با آن انواع وسایل کاربردی زندگی را میساختند.»
بهگفتۀ «ابراهیم جلیلی»، کاربردیترین شکل مرواربافی در زندگی اهالی برای ساخت سبدهایی که در زبان محلی به «تیجه» معروف است و برای جابهجایی انگور استفاده میشده، نمود پیدا کردهاست. بااینحساب، سابقۀ تولید و کشت مروار به صدها سال قبل و به زمان کشت انگور در ملایر برمیگردد. علاوهبراین، کاربرد مهمی در حوزۀ دامداری، ابزار کشاورزی، ظروف خانگی و نگهداری محصولات باغی داشته است. مروار، محصولی کمآببر و بعد از کشت اولیه تا دَه سال بعد قابل برداشت است. مروارهای ارغوانی اواخر آبان برداشت میشود. هرچند سابقۀ تولید لوازمی مثل سبد از ترکههای مروار به صدها سال پیش برمیگردد، اما هنر مرواربافی به سبکوسیاق فعلی و تولید محصولات کاربردی با ترکههای باریک ارغوانی عمری بیش از نیم قرن دارد.
فرآیند تولید محصولات مرواربافی
مرواربافان پس از کشت و برداشت مروار، ترکۀ آن را انبار میکنند. قبل از پختن مروارها، برگهای موجود بر روی سطح آنها را جدا میکنند بهطوریکه سطح ترکهها کاملاً صاف شود. باتوجهبهاینکه قطر و طول مروارهای مورد استفاده در محصولات مروار متفاوت است، مروارها بر حسب قطر و طول دستهبندی میشوند. در هنر مرواربافی از ترکههایی استفاده میشود که قابلیت تقسیم به دو، سه یا چهار قسمت را داشته باشند. ترکهها را از طول به سه یا چهار قسمت تقسیم میکنند و دستههای مروار در محفظههای مخصوص پخت، در آب میجوشد. پس از گذشت شش ساعت از جوشاندن مروارها، بهطور آزمایشی یک نمونه از مروارها را بیرون میکشند و پوست آن را جدا میکنند.
درصورتیکه پوست آنها بهراحتی جدا شود، عمل پختن به پایان رسیده است. در جداکردن پوست ترکهها از هیچگونه دستگاهی استفاده نمیشود و تمامی کارها به روش سنتی و با دست انجام میگیرد. مرواربافان برای جداکردن پوست مروارها از قسمت ضخیم مروار شروع کرده و در ادامه به انتهای نازک و باریک آن میرسند. برای بافت مروار باید ترکهها را به گونهای قرار داد که ستارۀ هشتپر تشکیل بدهد. برای این کار باید ابتدا چهار ترکه را در کنار یکدیگر قرار داد و چهار تا پنج ترکه را بهصورت متقاطع بر روی آنها گذاشت. پسازآن بهوسیلۀ یک ترکۀ باریکتر این هشت تا نه ترکه به یکدیگر متصل میشوند.
بافنده به شیوۀ یکی از رو و یکی از زیر شروع به بافت میکند. پس از آن ترکهها را بهصورت یکیدرمیان از بین ترکههایی که بهصورت متقاطع بر روی یکدیگر قرار گرفتهاند عبور میدهد. این کار تا زمانی که به انتهای محصول برسد و شروع به بافت کنارههای محصول کند، ادامه دارد. بافت مارپیچی معمولترین شیوۀ بافت مروار است. مروار وقتی با روغن جلا میخورد، بهرنگ طلایی درمیآید و پس از بافتن مروار باید آن را حدود ۴۸ ساعت در معرض آفتاب بگذارند تا رنگ آنها روشنتر شده و بهرنگ طلایی درآید.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
![برگزاری نکوداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در دانشگاه تهران](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دانشگاهتهران-wikigeram.webp)
برگزاری نکوداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در دانشگاه تهران
![استان تهران رکورددار ازدواج و طلاق در سال گذشته](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/طلاق.jpg)
استان تهران رکورددار ازدواج و طلاق در سال گذشته
![چهاردهمین دوره انتخابات به دور دوم کشیده شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دور-دوم.jpg)
چهاردهمین دوره انتخابات به دور دوم کشیده شد
![نرخ تصادفات موتورسیکلتها در تونلها ۲.۵ برابر بیشتر از جادههاست](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/170716407.jpg)
ممنوعیت تردد موتورسیکلتها در تونلهای تهران
نرخ تصادفات موتورسیکلتها در تونلها ۲.۵ برابر بیشتر از جادههاست
![آغاز عملیات مرمت کاروانسرای کبوترخان رفسنجان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کاروانسرای-کبوترخان-رفسنجان.jpg)
آغاز عملیات مرمت کاروانسرای کبوترخان رفسنجان
![قطعاتی از موسیقی کردستان در تالار وحدت شنیدنی میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/اردشیر-کامکار.jpg)
قطعاتی از موسیقی کردستان در تالار وحدت شنیدنی میشود
![مدفونشدن یک کشتی باستانی در یک مزرعه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کشتی-باستانی.jpg)
باستانشناسان نروژی احتمال دادند؛
مدفونشدن یک کشتی باستانی در یک مزرعه
![بیماریهای غیرواگیر؛ عامل مرگ سالی ۴۱ میلیون نفر در جهان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/غیرواگیر.jpg)
مدیر کلینیک طب پیشگیری و ارتقاء سلامت سازمان جهاد دانشگاهی:
بیماریهای غیرواگیر؛ عامل مرگ سالی ۴۱ میلیون نفر در جهان
![دعوت به مشارکت تا لحظۀ آخر](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دیجیتال-14.jpg)
انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری دیروز برگزار شد
دعوت به مشارکت تا لحظۀ آخر
![تعرفهٔ گران و غیررسمی آموزش](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/ثبت-نام-مدارس.jpg)
والدین دانشآموزان از شهریههای مدارس غیرانتفاعی گلایهمندند
تعرفهٔ گران و غیررسمی آموزش
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما
- حضور خوشبخت در نمایشگاه آگروفود ۱۴۰۳
- سیگما، پلتفرم اختصاصی و آنلاین خرید و فروش محصولات کرمان موتور بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی](https://payamema.ir/pubfiles/2021/08/2-6.jpg)
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید