مریم سروش
روزنامه نگار
مریم سروش
۲۳ بهمن ۱۴۰۲
توسعهٔ گردشگری علیه ایران هراسی
هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران با تأکید بر یک نکتهٔ مهم افتتاح شد؛ باز شدن مرزهای ایران به روی ۵۰ درصد جمعیت جهان که می‌توانند بدون دریافت ویزا و فقط با یک بلیت به ایران سفر کنند. نخستین روز نمایشگاه (۲۳بهمن) بازدید عمومی نداشت و ویژهٔ متخصصان و فعالان گردشگری بود، اما از امروز از ساعت ۸ تا ۱۷ غرفه‌ها برقرار هستند و به بازدید عمومی و مردمی اختصاص دارد. غرفه‌هایی که ایرانی‌ها و خارجی‌ها را در کنار هم قرار داده است نمایندگان و فعالان صنعت گردشگری ۱۲ کشور خارجی از جمله روسیه، ترکیه، مالزی، اندونزی، ونزوئلا، تایلند، ازبکستان، ویتنام، تاجیکستان، زیمبابوه، تانزانیا و سریلانکا هم تا ۲۶ بهمن در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران میزبان علاقه‌مندان هستند. علاوه‌بر رسانه‌های داخلی و خارجی ۲۰ فعال مجازی پربیننده (اینفلوئنسر) هم در این نمایشگاه حضور دارند. نمایشگاه چندان هم بی‌سروصدا نیست و گروه‌های موسیقی آئینی و سنی استان‌ها هر روز پنج اجرا خواهند داشت. گردشگری خوراک، اقامتگاه‌های بومگردی و چادرهای عشایری، کمپرها و خودروهای کلاسیک هم از دیگر ظرفیت‌های نمایشگاه هستند. از حاشیه‌های جالب افتتاحیه این بود که بالاخره پای دو لوح جهانی به ایران رسید. لوح ثبت جهانی شهر یزد به‌عنوان پایتخت کشورهای عضو مجمع گفت‌وگوهای همکاری آسیایی و لوح کندوان به‌عنوان روستای برتر گردشگری همزمان با این مراسم به استاندار یزد و آذربایجان‌شرقی اعطا شد.
مریم سروش
۱۵ بهمن ۱۴۰۲
داستان یک احیای موفق در باکو
یک اقدام موفق در حفظ میراث تاریخی، شهری قدیمی در کشور آذربایجان را به‌عنوان نقطهٔ گردشگری مورد توجه جهان بدل کرده است. «ایچری شهر» طی یک‌دههٔ اخیر و از زمانی که به فهرست جهانی یونسکو به‌عنوان یک نمونهٔ تاریخی به‌خوبی حفظ‌شده از یک مجموعهٔ شهری اضافه شد، آذربایجان و به‌ویژه شهر باکو را به مقصدی ضروری برای مسافران سراسر جهان تبدیل کرد. شهری که تقریباً از اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی اقدامات حفاظتی برای میراث تاریخی‌اش را با معماران و صنعتگران بومی آغاز کرد و با نگاهی به گردشگری بین‌المللی در کمتر از یک‌دهه به ایستگاه فهرست جهانی هم رسید. مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که تجربهٔ موفق این شهر در حفظ بافت و میراث تاریخی برای دو شهر بزرگ ایران هم قابل‌تکرار است و می‌توان با رویکردی چندوجهی یک ظرفیت ویژه در این حوزه فراهم کرد.
مریم سروش
۱۳ بهمن ۱۴۰۲
سپردن توسعهٔ صنایع‌دستی به بخش خصوصی
سال‌هاست که در حوزهٔ صنایع‌دستی همهٔ ارگان‌ها به فکر فروش هستند؛ از دولت گرفته تا بخش خصوصی. اصل ماجرا هم همین است: رونق چرخ فروش و عرضهٔ این محصولات. اما طی سال‌های گذشته این سؤال هم مطرح بود که چرا با همهٔ تلاش‌های صورت‌گرفته در این حوزه، بازار تجاری آن توفیق چندانی نداشته و نتوانسته وضعیت مطلوبی برای فعالانش در بخش خصوصی و سیاستگذارانش در بخش دولتی رقم بزند. سؤالی که همین چندروز پیش پاسخ آن داده شد، اینکه این حوزه با همهٔ ظرفیت‌هایش تاکنون یک تشکل یکپارچه، قوی و منسجم نداشته و هیچ اقدامی هم برای تجمیع ظرفیت‌های بخش خصوصی و سرمایه‌گذارانش صورت نگرفته است. چند روز پیش بود که خبر رسید شرکت توسعه صنایع‌دستی ایران با هدف تجمیع ظرفیت‌های بخش خصوصی تشکیل می‌شود؛ شرکتی که قرار است به صورت تعاونی و با مشارکت عام و برای فعال‌سازی و تقویت ظرفیت‌های مردمی و ذینفع شدن همه هنرمندان و مردم در این زمینه، به رغم وجود تقاضای ایجاد شرکت سهامی خاص، ایجاد شرکت به صورت سهامی عام فعالیت کند. به‌گفتهٔ «فرزاد اوجانی»، مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و بازاریابی وزارت میراث‌فرهنگی، «شرکت توسعهٔ صنایع‌دستی» به‌زودی تشکیل می‌شود و تمامی ساختارهای تشکیل‌شده در آن منجر به ساماندهی و تقویت این حوزه خواهد بود. او در گفت‌وگو با «پیام ما» به نکات بیشتری از تشکیل این شرکت اشاره می‌کند.
مریم سروش
۸ بهمن ۱۴۰۲
برج آزادی تهران میزبان «سرو سیمین»
امسال جشنوارهٔ بین‌المللی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی فجر به ایستگاه هشتم رسید و دومین سالی است که این رویداد به‌شکل بین‌المللی برگزار خواهد شد. جشنواره‌ای که امسال با شعار «پیوند نسلی، پاسداشت هویت در پهنهٔ جهانی» رونمایی شد و پوستر امسالش را هم یکی از پیشکسوتان صنایع‌دستی و یک دانش‌آموز سفالگر رونمایی کردند. استقبال خوبی از برگزاری جشنوارهٔ صورت گرفت و بیش از پنج هزار اثر به دبیرخانهٔ جشنواره رسیده است. ۱۶ کشور در این جشنواره حضور دارند که البته حضور برخی از آنها به‌معنای فاخر بودن آثار ارسالی‌شان به جشنواره نیست و به‌گفتهٔ دبیر علمی این جشنواره، انتخاب برخی از آنها به اجبار صورت گرفته است. این درحالی‌است که همه می‌دانند صنایع‌دستی ایران در جهان تا چه میزان ارزشمند و غیرقابل مقایسه است. جشنواره‌اش نیز آنقدر اهمیت دارد که از کشورهای مختلف برای شرکت در آن اثر ارسال شود؛ آثاری که شاید در مناطق بومی خودشان به‌عنوان اثر هنری و صنعت دست پذیرفته شده باشند، اما در ایران قابل‌قبول نیستند و امسال برای شرکت در جشنواره «نه» گرفتند.
مریم سروش
۶ بهمن ۱۴۰۲
باغ‌های ایرانی محبوب دیگران مطرود در ایران
باغ‌های ایرانی به‌عنوان سرمایه‌هایی مهم، در کنار ابنیهٔ تاریخی در زمرهٔ مهم‌ترین میراث‌های ملی قرار دارند. یکی از ویژگی‌های برجستهٔ این میراث باستانی سبک سنتی آنهاست که توسط سایر کشورهای اروپایی و آسیایی الگوبرداری شده است. هرچند بسیاری از باغ‌های تاریخی سایر کشورها قدمت و زیبایی باغ‌های ایرانی را ندارند، اما به روش‌های مختلف مورد محافظت قرار گرفته‌اند. این درحالی‌است که برخی باغ‌های ایران با وجود ثبت ملی و جهانی در معرض تخریب و آسیب قرار دارند یا دستخوش تغییر شده‌اند. این وضعیت دربارهٔ آنها که برچسب جهانی نخورده‌اند، به‌مراتب بدتر است.
مریم سروش
۲۹ دی ۱۴۰۲
پایان بلاتکلیفی «آسبادها»
بالاخره نوبت آسبادهای ایرانی هم رسید؛ قدیمی‌ترین آسیاب‌های بادی جهان که قدمت برخی از آنها به قرن چهارم هجری برمی‌گردد و بخش مهمی از تاریخ کشاورزی و مدیریت آب ایران را به خود اختصاص داده‌اند. قرار است این بار پروندۀ یک میراث ارزشمند که نه هنری است و نه تاریخی، بلکه محصول یک تفکر انسان‌ساخت برای سهولت در امر زندگی جامعه بوده است، راهی یونسکو شود. پرونده‌ای که اگر به ثبت جهانی برسد، در حفظ آنها تأثیر قابل‌توجهی خواهد داشت.
مریم سروش
۲۴ دی ۱۴۰۲
فرش ایرانی، در رؤیای بازگشت
وضعیت فرش دستباف ایران در بازار جهانی طی دو دههٔ گذشته هم تضعیف شده و هم نابسامان. تحریم‌های اقتصادی از یک‌سو و به وجود آمدن رقبای جدید تولیدکننده، تبلیغات و قیمت کمتر تولیدکنندگان خارجی به‌همراه تورم داخلی و افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تأمین مواد اولیه موجب شده است یکی از کالاهای استراتژیک صادراتی ایران به حاشیه‌نشین‌ترین وضعیت مبتلا شود و صادرات یک میلیارد دلاری‌اش در دههٔ ۱۳۸۰ به ۵۰ میلیون دلار در پایان دههٔ ۱۳۹۰ برسد؛ اتفاقی که سرپرست مرکز ملی فرش و صنایع خلاق ایران هم آن را تأیید می‌کند، اما در توضیح بیشتر به «پیام ما» می‌گوید «اقدامات حمایتی دولت طی دو سال اخیر موجب شده است جمع تولید فرش دستباف ایران افزایش پیدا کند که نویدی برای بازگشت روزهای خوب فرش دستباف ایرانی در عرصهٔ جهانی است.»
مریم سروش
۱۸ دی ۱۴۰۲
همه به جز ایران از گردشگری خاورمیانه سود می‌برند
ترکیه‌ای‌ها برای جذب ۲۰ میلیون گردشگر در ۲۰۲۴ دورخیز کرده‌اند و می‌خواهند درآمد صد میلیارد دلاری برای خودشان رقم بزنند. عربستانی‌ها هم به‌دنبال تبدیل شدن به یکی از مقاصد گردشگری ترکیبی شامل جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی ۲۰۳۰ میلادی هستند. به این اسامی باید آذربایجان، عراق، امارات متحدهٔ عربی، عمان و قطر را هم اضافه کنید که درحال تکمیل زیرساخت‌های گردشگری خود هستند تا سهم بیشتری از گردشگری خاورمیانه را به خود اختصاص دهند.