مریم سروش
روزنامه نگار
مریم سروش
۱۹ فروردین ۱۴۰۳
ایست قلبی کاوش‌های باستان‌شناسی
نبض کاوش‌های باستان‌شناسی در ایران کند نمی‌زند، بلکه تقریباً ایستاده؛ سال‌هاست هیچ برنامهٔ منظم و منسجمی برای انجام این فعالیت‌های فرهنگی در کشور وجود ندارد و معدود کارهای انجام‌شده هم در ابعاد بسیار کوچک یا برای مقاطع زمانی کوتاه‌مدت صورت می‌گیرد. همان‌ها هم با وجود تأثیر قابل‌توجه در جهان باستان‌شناسی اما در ایران یا کوچک دیده می‌شوند یا اصلاً دیده نمی‌شوند. هم‌زمان با این عقب‌ماندگی‌ها که حالا به تأکید برخی کارشناسان به ۵۰ سال هم رسیده، کشورهای همسایه ایران از شمال تا جنوب به‌دنبال تحریف واژه‌ها و ثبت فرهنگ به‌نام خود هستند. از سوی دیگر آمار حفاری‌های غیرمجاز هم ایران را جزو کشورهای در وضعیت قرمز قرار داده است و سودجویان بیشترین آسیب‌ها را به لایه‌های فرهنگی کشور وارد می‌کنند.
مریم سروش
۲۲ اسفند ۱۴۰۲
تکمیل پروندهٔ ماسوله با مشارکت مردم
«شرایط جوی هوا آنقدر بد بود که امکان پرواز برای بررسی منظر هوایی ماسوله از سوی دو کارشناس اعزامی ایکوموس جهانی (شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها و نهاد مشورتی یونسکو) فراهم نشد، اما در عوض آنها میان مردم منطقه حضور پیدا کردند و برای اولین‌بار در روند بررسی پروندهٔ ثبت جهانی ماسوله مشارکت مردم هم رقم خورد.» این صحبت‌های «علی شرفی»، یکی از حامیان ثبت جهانی ماسوله است که یکی از جنبه‌های جذاب حضور کارشناسان جهانی در ماسوله را همین مسئله می‌داند و دربارهٔ آنچه میان مردم و این کارشناسان رخ داده، صحبت‌های جالبی دارد.
مریم سروش
۱۹ اسفند ۱۴۰۲
«گرنویل» داستان موفق یک احیا
احیای بافت تاریخی در مناطق شهری به رسمی تکراری در بسیاری از شهرهای جهان بدل شده است؛ از ایتالیا و اسپانیا در قارهٔ اروپا گرفته تا کیلومترها دورتر در آمریکای شمالی. بافت‌های تاریخی که غبار چندصدسالهٔ فرسودگی اصلی‌ترین ویژگی‌هایشان بوده است، پس از احیا و تقویت بافت اجتماعی به یک منطقهٔ شهری زنده و پویا بدل شده‌اند که توسعهٔ اقتصادی را هم برای ساکنان بومی‌اش به ارمغان آورده‌اند. از جمله موفق‌ترین طرح‌های حفاظت و احیا بافت تاریخی در جزیرهٔ «گرنویل» کانادا رخ داده که با قدمت صد ساله و چهرهٔ صنعتی‌اش، اما حالا یکی از پربازدیدترین مکان‌های عمومی این کشور و قلب فرهنگی ونکوور است؛ ظرفیتی که در برخی شهرهای ایران از جمله اصفهان، شیراز، رشت و حتی تبریز هم وجود دارد و می‌توان الگوی احیای گرنویل را در این مناطق اجرا و آنها را به قطب فرهنگی در صنعت گردشگری بدل کرد.
مریم سروش
۱۴ اسفند ۱۴۰۲
بازدید از موزه‌ها در سبد تفریح ایرانی‌ها جایی ندارد
وجود حدود شش میلیون شیء تاریخی در کشور، موزه‌های ایرانی را به یکی از قدرتمندترین مراکز فرهنگی در دنیا بدل کرده است؛ اشیایی که در سطح ملی و بین‌المللی از اهمیت بالایی برخوردارند و آنقدر ارزشمند هستند که برپایی نمایشگاهی برای نمایششان در «شهر ممنوعه» چین با هزینهٔ سه میلیون دلاری هم محقق می‌شود و بودجه‌ای فراتر از کل اعتبار وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در کشور دارد. این نکته را «جبرئیل نوکنده»، رئیس موزهٔ ملی ایران و عضو شورای تحقیقات مرکز تحقیقات باستان‌شناسی ایران (ICAR) مطرح می‌کند و می‌گوید موزه‌های ایران نقش مهمی در حفظ و نمایش این آثار ارزشمند برای نسل‌های آینده دارند تا از آنها بیاموزند و مورد تحسین و قدردانی قرار دهند. او البته معتقد است آمار بازدیدکنندگان از موزه‌ها متناسب با این ارزش تاریخی نیست و باید مسیرهایی برای افزایش این آمار طی شود.
مریم سروش
۱۱ اسفند ۱۴۰۲
فرونشست زیر پای آثار تاریخی
تصویر تلخ از بحران فرونشست‌ها بر کسی پوشیده نیست، اما کارشناسان می‌گویند هیچ اقدامی برای کاهش این آسیب‌ها به ویژه در مناطق دارای ظرفیت‌های تاریخی و باستانی انجام نمی‌شود. در نبود برنامه‌ریزی‌ها، فرونشست‌های محوطه تاریخی مرودشت در شیراز به 20 سانتی‌متر رسیده و حتی در استان مازندران به عنوان یکی از مناطق سبز و پربارش کشور سالانه 10 سانتی‌متر فرونشست رخ می‌دهد. واقعیت تلخ هم این است که حتی در برنامه توسعه هفتم یک کلمه درباره فرونشست‌ها بیان نشده و اگر همین حالا اقدام خاصی در این باره صورت نگیرد، طی 5 تا 10 سال آینده زوال تدریجی نمادهای فرهنگی کشور رقم خواهد خورد.
مریم سروش
۸ اسفند ۱۴۰۲
بررسی ابعاد تدوین سند ملی موزه‌داری
اولین نشست سند ملی موزه‌داری ایران درحالی برگزار شد که به تأکید متخصصان، با وجود ظرفیت‌های ویژه در همهٔ حوزه‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ...، موزه‌ها تاکنون در جایگاه واقعی خود قرار نداشته‌اند. کلید تدوین این سند از سوی اداره‌کل موزه‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی زده شد که راهبری و مدیریت ۸۲۹ موزه در کشور را برعهده دارد. هدف‌گذاری این سند هماهنگ‌سازی و نظام‌مند کردن رویهٔ موزه‌ها در کشور بود. بر این اساس، از دو سال پیش این موضوع مطرح و جلسه‌هایی برگزار شد و درنهایت نسخهٔ اولیه تهیه و برای کارشناسان و پیشکسوتان موزه‌داری در کشور ارسال شد.
مریم سروش
۱ اسفند ۱۴۰۲
«ویزای گروهی» بی‌سرانجام
شهریور امسال اعلام شد براساس توافقنامه‌ٔ امضاشده بین ایران و روسیه شهروندان دو کشور می‌توانند بدون ویزا و برای اهداف توریستی در گروه‌هایی از پنج تا ۵۰ نفر برای یک دوره حداکثر ۱۵روزه به هر دو منطقه سفر کنند. اما با گذشت پنج ماه هنوز این توافقنامه برای توریست‌های ایرانی اجرایی نشده است و حالا هم اعلام می‌شود که لغو ویزای گروهی روسیه برای ایرانی‌ها قابل‌اجرا نیست. هرچند که مشکلات در صدور ویزای ورودی به کشور روسیه فقط شامل گردشگران نیست و یک ماه پیش اعلام شد روسیه ویزای رانندگان کامیون‌های ایرانی را هم صادر نمی‌کند و یک هفته است که کامیون‌ها پشت مرز بلاروس در دمای زیر صفر درجه معطل مانده‌اند. اما ماجرای این توافقنامه‌ای که چند ماه است به‌صورت یکطرفه فقط برای گردشگران روسی در حال اجراست و شامل ایرانی‌ها نمی‌شود، چیست؟
مریم سروش
۲۴ بهمن ۱۴۰۲
جاه‌طلبی در ساحل خلیج‌فارس
شهر دوبی در امارات متحده ۱۲ ماه استثنایی از نظر گردشگری را در ۲۰۲۳ میلادی تجربه کرده است که با جذب ۱۷ میلیون گردشگری بین‌المللی رقم خورده و یک رکورد هم برای آن ثبت شده است. شهری که تنها سه‌دهه طول کشید تا وابستگی از درآمدهای نفتی را در یک برنامه‌ریزی منسجم به‌ثمر برساند. اماراتی‌ها حالا دوبی را به‌عنوان یک مقصد گردشگری به توریسم بین‌المللی قبولانده‌اند و یک گام بلند برای چشم‌انداز اقتصادی این شهر در ۲۰۳۳ با هدف قرار گرفتن در فهرست یکی از سه شهر برتر جهان برای تجارت و گردشگری برداشته‌اند.