کبریا حسین‌زاده
خبرنگار میراث فرهنگی
کبریا حسین‌زاده
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳
سفری باشکوه به تاریخ
روز جهانی موزه از آن روزهایی است که موزه‌های سراسر دنیا با ارائه تخفیف و برگزاری رویدادهای متنوع مردم را تشویق به حضور در موزه‌ها می‌کنند. موزه‌داران ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و می‌کوشند به نوبه خود گامی در جهت افزایش سطح آگاهی تاریخی مردم ایران‌زمین و بیشتر آشنا ساختن ایشان با میراث‌فرهنگی سرزمین عزیزمان بردارند. با آنکه همیشه بحث درباره کیفیت موزه‌ها وجود داشته و دارد؛ اما جایگاه موزه‌ها نسبت به دو دهه گذشته تغییر چشمگیری کرده است و تعداد بازدیدکنندگان موزه از نظر کمی رشد قابل‌توجهی پیدا کرده‌اند. استقبال مردمی در تعطیلات نوروز نشان می‌دهد امروزه موزه‌سازی و موزه گردی یک امر فرهنگی مهم در کشور محسوب می‌شود. در واقع موزه‌ها ابزار مهمی برای تبادل و غنی‌سازی فرهنگ‌ها، توسعه درک متقابل، همکاری و صلح بین مردم هستند به همین دلیل از سال ۱۹۷۷، شورای بین‌المللی موزه‌ها - ایکوم روز ۱۸ می (در تقویم شمسی ۲۸ اردیبهشت) را به‌عنوان روز جهانی موزه نام‌گذاری کرده است. هدف از برگزاری روز جهانی موزه، افزایش آگاهی در این زمینه است؛ اما بهتر است در چنین روزی از کدام موزه‌ها دیدن کنیم؟ ویژه‌نامه پیام ما به بهانه روز جهانی موزه، به سراغ گروه موزه‌های دفینه رفته است. بازدید از موزه‌های این گروه به‌مثابه سفری باشکوه به تاریخ است.
کبریا حسین‌زاده
۲۰ فروردین ۱۴۰۳
مشتاقان تماشای ایوان کالسکه
مجلل‌ترین و گران‌ترین. همین صفت‌ها کافی است تا هر گردشگری کنجکاو شود و برای تماشای قدیمی‌ترین چهارچرخ‌های ایران اراده کند؛ از نخستین چهارچرخ‌هایی که وارد ایران شدند تا منحصربه‌فردترین آنها که به سفارش ایران و به‌دست بزرگترین کمپانی‌های جهان ساخته شده‌اند.
کبریا حسین‌زاده
۲۲ اسفند ۱۴۰۲
ایرانِ پدیدآورندهٔ جهانشاهی نوروزی
میرجلال‌الدین کزازی معتقد است: ایرانی که من می‌شناسم، چند ایران است. یکی ایران فرمانرانانه است؛ ایرانی که جغرافیای سیاسی کنونی را در آن می‌یابیم، این ایران تنگ‌ترین ایران است. ایران دوم، ایران تاریخی است، چندبرابر پهناورتر از ایران نخستین. ایران تاریخی، ایرانی است که سرزمین‌هایی در آن جای دارند که روزگاری بخشی از ایرانِ بزرگ، ایران هخامنشی، ایران اشکانی و ایران ساسانی بوده‌اند. در رخدادهای روزگار، پاره‌هایی از پیکر این ایران از آن گسسته‌اند. ایران سومین، پهناورترین ایران است و من آن را ایران فرهنگی می‌نامم که هم ایران نخستین را و هم ایران دومین را در بردارد، اما سرزمین‌هایی، پاره‌ای از این ایران هستند که هرگز در شمار سرزمین‌های تاریخی ایرانی هم نبوده‌اند.
کبریا حسین‌زاده
۶ اسفند ۱۴۰۲
لزوم بازاندیشی در علوم اجتماعی ایران
یکی از موضوعات مطرح شده در ششمین همایش ملی پژوهش‌های اجتماعی فرهنگی در جامعهٔ ایران محیط زیست بود که با عنوان «بازاندیشی محیط زیستی در جامعه‌شناسی ایران» مطرح شد و پژوهشگرانی در این زمینه، تجربیات خود را با مخاطبان در میان گذاشتند. «نرگس آذری»، «نوید وزوایی»، «سپیده سالاروند»، «سروش طالبی اسکندری» و «امیر خراسانی»، پژوهشگرانی بودند که پنج مقاله مرتبط با علوم اجتماعی و محیط زیست ارائه دادند. ششمین همایش ملی پژوهش‌های اجتماعی فرهنگی در جامعه ایران با موضوع بازاندیشی در علوم اجتماعی ایرانی، علوم اجتماعی در کشاکش زمینه‌مندی و زمینه زدودگی از ۳۰ بهمن تا ۴ اسفند در سراسر ایران و توسط انجمن جامعه شناسی ایران برگزار شد.
کبریا حسین‌زاده
۲۵ دی ۱۴۰۲
کهنه‌های میلیون دلاری
سن‌وسالی از همه‌شان گذشته و قدیمی شده‌اند، اما اصالت خودشان را حفظ کرده‌اند و زمان خودشان جزء فول‌آپشن‌ها بودند. برخی‌شان هدیه داده شده‌اند، برخی دیگر بعد از مدت کوتاهی دل صاحبانشان را زده و چند دست چرخیده‌اند و حالا همه‌شان موزه‌ای شده‌اند و دل ماشین‌بازها و غیرماشین‌بازها را می‌برند. قیمت تعداد کمی از آنها مشخص است و خیلی‌شان هم قیمت ندارند و اگر صاحبانشان اهل دربار نبودند، شاید فقط آهن‌پاره‌هایی از آنها باقی مانده بود و آنقدر ارزشمند نمی‌شدند؛ اما حالا برایشان یک موزهٔ اختصاصی ساخته شده است، موزهٔ خودروهای تاریخی ایران.
کبریا حسین‌زاده
۱۴ آذر ۱۴۰۲
زمان احیای جامعه‌شناسی «پرسشگر» و «انتقادی» است
خانوادهٔ بزرگ علوم اجتماعی ایران درحالی روز دوشنبه سیزدهم آذرماه به مناسبت روز ملی علوم اجتماعی گرد هم جمع شدند که سالن همایش خانهٔ اندیشمندان علوم انسانی برایشان کوچک بود و نسل‌های جوان‌تر آن به عملکرد خانوادهٔ خود نقدهایی داشتند. محوریت این دوره از گردهمایی خانوادهٔ بزرگ علوم اجتماعی گفت‌وگوی میان‌نسلی بود و هیئت‌مدیرهٔ انجمن جامعهٔ شناسی ایران سعی کرده بود فرصتی برای هم‌اندیشی و گفت‌وگو دربارهٔ دستاوردها و چالش‌های علوم اجتماعی، نقش و جایگاه آن در عرصهٔ عمومی و دانشگاهی کشور و همچنین راهکارهای تقویت هویت جمعی و حفظ تداوم میراث و انجمنی علوم اجتماعی ایران فراهم کند.
کبریا حسین‌زاده
۲۳ آبان ۱۴۰۲
روابط با جهان علمی در نقطۀ صفر است
اخراج یا بازنشستگی اجباری استادان دانشگاه، استفاده از استادان غیرمتخصص برای تدریس رشته‌های علوم انسانی و مهاجرت دانشجویان نگرانی‌های بسیاری را به‌همراه داشته است. در برخی از رشته‌های علوم انسانی مانند انسان‌شناسی یا مردم‌شناسی بسیاری از استادان برجسته و پیشکسوت از دنیا رفته‌اند، برخی دیگر بازنشسته شده یا مهاجرت کرده‌اند و برخی دیگر نیز فقط در دانشگاه‌های مشخصی تدریس می‌کنند. بسیاری از دانشگاه‌ها از اساتید غیرمتخصص در حوزۀ علوم انسانی برای تربیت دانشجو بهره می‌برند؛ استادانی که اطلاعات و پژوهش‌های کافی در رشته‌های تحصیلی عنوان‌شده ندارند. از طرفی آشفتگی تدریس مباحث علوم اجتماعی به‌گونه‌ای است که شاهد سرفصل‌های ضد و نقیضی در دانشگاه‌ها هستیم که بعضاً موجب نارضایتی دانشجویان شده است.تمام این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا آمار مهاجرت دانشجویان بیشتر از قبل باشد. به گفتۀ «بهرام صلواتی»، مدیر رصدخانۀ مهاجرت ایران، کشور ایران در فراز مهاجرتی قرار دارد و ایران بعد از هفت تا هشت سال در تراز ۵۰ هزار دانشجوی مهاجر قرار گرفته و اکنون وارد تراز بالاتر از ۶۶ هزار نفر دانشجوی مهاجر شده است که این عدد نشان می‌دهد پدیدۀ افزایش جمعیت دانشجویی خارج از کشور به سرعت در حال رشد است. برای بررسی چالش‌های موجود در حوزۀ علوم انسانی تا دربارۀ مسائل دانشگاه و وضعیت این روند در آینده با «ناصر فکوهی»، انسان‌شناس به گفت‌وگو بنشینیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
کبریا حسین‌زاده
۳۱ تیر ۱۴۰۲
دختران میراث‌دار