فاطمه باباخانی
دبیر محیط زیست و منابع طبیعی
فاطمه باباخانی
۱۰ بهمن ۱۴۰۲
وضعیت مبهم «بالابان»
«وضعیت بالابان از یوزپلنگ نیز بدتر است چون دست‌کم یوزپلنگ در آفریقا به جمعیت پایداری رسیده است.» این بخشی از صحبت‌های «حسن اکبری»، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، در هفته‌های اخیر بود. بااینحال برخی کارشناسان مانند «احسان طالبی» به این گفته انتقاد جدی دارند و می‌گویند زمانی که برآورد جمعیتی از یک گونه نداریم، نمی‌توانیم دربارهٔ وضعیت آن اظهارنظر کنیم. در گفت‌وگو با این پرنده‌شناس که به‌تازگی از پروژهٔ ۱۰۲روزهٔ «شمارش شکاری‌ها» از «گلوگاه» بازگشته است، دربارهٔ وضعیت «بالابان» گفت‌وگو کردیم.
فاطمه باباخانی
۹ بهمن ۱۴۰۲
الگوی موفق حفاظت مشارکتی در «کوه هوا»
سال ۱۳۸۲ که «علی نصیری» به‌همراه چهار نفر دیگر قدم در راه حفاظت گذاشتند، فکرش را هم نمی‌کردند سال ۱۴۰۱ برای ۶۳۸ نفر کارت عضویت صادر کنند. امروز ۱۲ تا ۱۳ نیروی محیطبان داوطلب عضو انجمن با پنج موتور و سایر تجهیزاتی که خیرین در اختیارشان گذاشته‌اند، پایش‌های روزانه در منطقه انجام می‌دهند و جمعیت حیات‌وحش را به‌نحو قابل‌توجهی افزایش داده‌اند. همچنان که «موسی کرمی» و دوستانش در انجمن «پایشگران زمین و زندگی» توانستند جمعیت حیات‌وحش را در عرض ۱۰ سال ۱۷ برابر کنند و شکارچیان غیرمجاز سابق را به محیطبان داوطلب بدل کنند.
فاطمه باباخانی
۲ بهمن ۱۴۰۲
نسخهٔ حفاظت مشارکتی برای کرانهٔ ارس
بازنگری در طرح مدیریت پناهگاه حیات‌وحش «کیامکی» و پارک ملی «کنتال» درحالی قرار است انجام شود که به‌نظر می‌رسد محیطبانان به‌واسطهٔ سروکار داشتن با انواع مشکلات رمقی برایشان باقی نمانده است. یکی از آنها می‌گوید ۲۵ سال کار کردن در شرایط سخت، حقوق حداقلی، به‌تنهایی شیفت دادن‌ها، ضرب و شتم توسط متخلفان، پاسگاه‌های خالی و بدون امکانات او را در مواقعی به ناامیدی می‌کشاند. مدیران محیط زیست در منطقه آزاد تصمیم گرفتند به‌جای سپردن نگارش طرح مدیریت پناهگاه‌ها به مشاوران، راه دیگری بروند، مسیری تحت‌عنوان «حفاظت مشارکتی» که قرار است با مشارکت ذی‌نفعان و گروداران عملیاتی شود. از همین رو، آنان از گروه‌های مختلف برای حضور در کارگاه حفاظت مشارکتی دعوت کردند. آیا در شرایطی که امکانات محیطبانی در حداقل ممکن است و رضایت شغلی نیز وجود ندارد، با صرف به مشارکت طلبیدن ذی‌نفعان و گروه‌داران می‌توان به آیندهٔ این مناطق امیدوار بود؟
فاطمه باباخانی
۲۹ دی ۱۴۰۲
نگارش قانون به قصد رفع تکلیف
در ایران ۴۰ مصوبه و قانون در ۵۰ سال قانونگذاری برای حل چالش آلودگی هوا تصویب شده است. بااینحال، پس از نیم‌قرن نه‌تنها آلودگی هوا کاهش نیافته بلکه بر تعداد شهرهای آلوده افزوده شده است. چرا؟ آیا ما همچنان با خلأ قانونی در این زمینه مواجهیم یا در اجرا به مشکل برمی‌خوریم؟ «یوسف رشیدی»، استادیار پژوهشکدهٔ علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی و «بهزاد اشجعی»، کارشناس آلودگی هوا، هر دو مسئله را مهم می‌دانند؛ هرچند در راهکار با هم اندکی اختلاف عقیده دارند.
فاطمه باباخانی
۲۶ دی ۱۴۰۲
صدور ۶۴ پروانهٔ شکار در مناطق چهارگانه
مناطق حفاظتشدهٔ «الموت» و «طارم» در استان قزوین، مناطق حفاظتشدهٔ «درمیان» و «شاسکوه» و منطقهٔ شکارممنوع «کمرسرخ» خراسان‌جنوبی، منطقهٔ حفاظتشدهٔ «هرمود» و منطقهٔ شکارممنوع «دره‌باغ» فارس، منطقهٔ حفاظتشدهٔ «کالمند»، پناهگاه‌های حیات‌وحش «بوروئیه»، «شیرکوه» و «آریز» یزد، منطقهٔ حفاظتشدهٔ «سالوک» و منطقهٔ حفاظت‌‌شده و پارک ملی «ساریگل» خراسان‌شمالی، منطقهٔ حفاظتشدهٔ «هفتادقله» مرکزی و مناطق حفاظتشدهٔ «ورجین» و «کاوه ده» تهران هفت منطقه‌ای هستند که قرار است برای آنها در مجموع ۶۴ پروانه شکار ویژه صادر شود.
فاطمه باباخانی
۲۵ دی ۱۴۰۲
مرگ در کوهستان
شنبه، ۱۶ دی‌ماه، دو کوهنورد به نام نادره و معصومه که برای صعود سبلان رفته بودند، دچار هیپوترمی (سرمازدگی) شدند و از دست رفتند.، ساعت ۱۲:۰۵ روز جمعه ۲۱ دی «سلام بهمن‌یار»، «رضا کایشی»، «محسن عزیزی»، «مبین جسمی» و «محمد رویان» کوهنوردان در «ارتفاعات رندوله اشنویه» گرفتار بهمن شدند که تاکنون تنها دو نفر از آنها پیدا شده‌اند. ۲۲ دی یک کوهنورد میانسال تهرانی در قلهٔ دارآباد جان باخت. همان روز یک گروه ۹نفره ساعت ۱۸:۴۵ در بینالود گم شدند که پس از جست‌وجو و یافتن مفقودین در برف و کولاک، عملیات در ساعت ۲:۳۰ بامداد پایان یافت. اینها تنها آماری از دو هفتهٔ اخیر است که در رسانه‌ها منتشر شده. کوهستان‌های ایران مرگ‌های زیادی را به خود دیده، به‌طوری‌که هر بار برف می‌آید، امدادگران دل‌نگران چشم به ارتفاعات می‌دوزند؛ مبادا کسی آنجا گیر افتاده باشد. آیا راهی برای کاهش این مرگ‌ها وجود دارد؟
فاطمه باباخانی
۱۸ دی ۱۴۰۲
بهار جنگل‌های ایران در زمستان
این پرسش که آیا در سال آینده با طغیان آفت‌ها و بیماری‌ها در جنگل‌های ایران مواجه خواهیم بود یا نه، پاسخ روشنی ندارد. برخی کارشناسان و اساتید جنگل و اکولوژی نگران وضع جنگل‌ها در سال آینده هستند، درحالی‌که گروه دیگری این پیش‌بینی را بدبینانه می‌خوانند و معتقدند تبعات تغییراقلیم به این زودی‌ها خود را نشان نخواهد داد. تنها نکتهٔ مسلم و روشن این است که برخلاف پیش‌بینی‌هایی که در تابستان برای پاییز پربارش شد، پاییز امسال خبری از باران نبودو حتی تا بعد از نیمهٔ دی‌ماه که «چلهٔ بزرگ» هم گذشت، هنوز خبری از برف و باران در سراسر کشور نیست. در جنگل‌ها بسیاری از درختان هنوز خزان نکرده‌اند و در مواردی شاهد شکوفه کردن درختانی مانند ازگیل و ... هم هستیم.
فاطمه باباخانی
۱۵ دی ۱۴۰۲
جنگل جلگه‌ای روی خط نابودی
توسعهٔ زراعت و شالی‌کاری و افزایش قاچاق چوب جنگل‌های جلگه‌ای دلند را در موقعیتی قرار داده تا به‌گفتهٔ کارشناسان ما آخرین نسلی باشیم که «دلند» را می‌بیند. سهم ایران از جنگل‌های جلگه‌ای در دشت و شمال جادهٔ اصلی در گلستان و مازندران تنها ۶۰۸ هکتار است. از بالا که به جنگل «دلند» نگاه کنید، محدوده‌ای محصور در میان شالیزارها را می‌بینید! چاه‌های آب مجاز و غیرمجاز کشاورزی میان درختان انجیلی، آزاد و بلوط گم شده است، سه چاه آبی که مردم دلند را سیراب می‌کنند هم از بالا پیدا نیست. در عوض در محدودهٔ پیرامونی جنگل، درختانی با برگ‌های نارنجی را می‌بینید، اینها همان درختان «انجیلی» هستند، با پایین رفتن سطح آب، ریشه‌ها تلاششان برای سیراب کردن درخت بی‌‌ثمر مانده است. «دلند» درحال تبدیل شدن به جنگلی مخروبه است و با پایان عمرش، ایران برای همیشه این محدوده از جنگل‌های جلگه‌ای خود را از دست خواهد داد.