گزارشی از حضور سعودی ها در بازار ایران/ دست عربستان در سفره ایرانی ها

روابط ایران و عربستان در حال حاضر خوب نیست. مسائل و مشکلات مختلفی باعث شده ایران و عربستان در نقطه مقابل هم قرار بگیرند. یمن، تجاوز به دو نوجوان ایرانی، سنگ اندازی در جریان مذاکرات، ارتباط با اسرائیل و موارد بسیار دیگری باعث اختلافات شده اند. اختلافاتی که از سران دو کشور هم فراتر رفته و به مردم رسیده است. نمونه اش بازی پرسپولیس تهران و النصر که شادی زننده گل پرسپوبیس بسیار حاشیه ای شد و یا تجمع قشرهای مختلف مردم مقابل سفارت عربستان. این اختلاف ها ( مخصوصا ماجرای تجاوز به دو نوجوان ایرانی) باعث شد عده زیادی از مردم و مراجع خواستار لغو سفر حج عمره شوند که این اتفاق هم افتاد.
از طرف دیگر عربستان هم چند هواپیمای مسافربری ایرانی را بدون دلیل به ایران برگرداند تا عمق اختلافات بیش از پیش نمایان شود. با این اوصاف و از آنجاییکه در طول تاریخ هم مردم ایران حس مثبتی نسبت به عربستان ندارند، به نظر نمی رسد عربستانی ها حضور زیادی در بازار ایران داشته باشند اما روزنامه آرمان در گزارشی از حضور گسترده عربستان در بازار ایران خبر داده است. آنطور که روزنامه آرمان گزارش داده مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به عربستان شامل: «سیمان، محصولات آهنی، زعفران، پسته، کف‌پوش ساختمانی، انگور، وانت، تراکتور، چرخ و تایر و…» است. در مقابل مهم‌ترین اقلام وارداتی ایران از عربستان شامل: «بطری، درپوش، اکسید تیتان، پارچه، ورق عایق پلی‌اتیلن و چند محصول پتروشیمی مشتق از نفت دیگر» است. مساله­ قابل توجه اینکه تقریبا هیچ شرکتی از ایران در کارخانه­جات و تولیدات عربستان سهام ندارد. در مقابل عربستان در برخی از صنایع کشور سهام دارد. این صنایع که بیشتر شامل صنایع خوراکی می­شود، شامل روغن­های نباتی، کره، نوشیدنی­ها، تمبر هندی و… است.
شرکت رانی
نام اصلی شرکت «رانی»، به عنوان تولید‌کننده‌ نوشیدنی «العوجان» است. این شرکت سعودی، بیش از یک قرن سابقه فعالیت دارد و در سال ۱۹۰۵ م. فعالیت خود را در قالب یک شرکت بازرگانی در بحرین آغاز کرد و هم‌اکنون خود را یکی از ۱۰۰ شرکت برتر عربستان و بزرگ‌ترین شرکت دارای مالکیت خصوصی در زمینه نوشیدنی‌ها در منطقه‌ خلیج‌فارس معرفی می‌کند. صاحب این شرکت فردی به نام «عادل العوجان» است. این شرکت دارای دو کارخانه‌ در ایران با نام «العوجان ایرانیان» است و محصولات خود را با نام تجاری «رانی» عرضه می‌کند.
سهام ۸۰درصدی دو شرکت برای سعودی‌ها!
سال گذشته وال‌استریت ژورنال در گزارشی نوشت؛ از سال ۲۰۰۴ تا کنون شرکت سعودی صافولا 80 درصد سهام شرکت صافولا بهشهر را خریداری کرده است. دو کارخانه مواد غذایی زیرمجموعه صافولا بهشهر بیش از ۵۰ درصد از بازار روغن خوراکی ایران را در اختیار دارند. وال‌استریت ژورنال در گزارشی نوشت؛ هلدینگ غذایی صافولا که دوران خوبی را در زمان تحریم‌های ایران تجربه می‌کرد، سرمایه‌گذاری خود را کاهش داد، زمانی که تورم دورقمی ایران به منافع این شرکت صعودی ضربه زد. کشور ایران یکی از مهم‌ترین بازارهای خارجی است که حدود 15 درصد کل درآمدهای حاصل از تجارت این شرکت را به خود اختصاص داده است. این درحالی است که عربستان‌سعودی حساسیت خاصی نسبت به تجارت با ایران دارد و روابط بین این دو رقیب منطقه‌ای آشفته است. هلدینگ صافولا به ریاست سلیمان بن عبدالقادر المهیدب، که عرضه کننده روغن خوراکی، شکر و دیگر مواد اولیه غذایی در بازارهای جنوب غرب آسیا و شمال آفریقاست، گزارش داد که سود خالص ۱۵۰ میلیون دلاری این کمپانی در سه ماهه منتهی به ۳۱ دسامبر پائین‌ترین میزان نسبت به انتظارات تحلیل‌گرانی است که حدود ۱۷۰ میلیون دلار را پیش‌بینی می‌کردند.
اعراب با رخنه در بازار روغن ایران، و با توجه به سهم ۵۰ درصدی مجموعه صنعتی بهشهر و مارگارین، در تولید روغن مورد نیاز بازار ایران، با برنامه­ریزی برای به دست گرفتن بخش عمده‌ای از بازار پخش روغن در کشور، هم اکنون 80 درصد سهام این شرکت را به نام خود کرده­اند. بررسی سایت رسمی شرکت سعودی صافولا نیز ضمن تائید این موضوع ، در معرفی زیرمجموعه‌های خود، از سه مجموعه شرکت صنعتی بهشهر، شرکت کارخانجات مارگارین و شرکت طلوع پخش آفتاب در ایران، نام می‌برد که این شرکت سعودی مالکیت 9/79 درصد سهام «شرکت صنعتی بهشهر» و «شرکت کارخانجات مارگارین» و ۱۰۰درصد مالکیت سهام «شرکت طلوع پخش آفتاب» را در اختیار دارد! ! براساس اطلاعات مربوط به سایت این شرکت، سلیمان بن عبدالقادر المهیدب از چهره‌های سرشناس و بانفوذ در حکومت سعودی، عرضه‌کننده روغن خوراکی، شکر و دیگر مواد اولیه غذایی در بازارهای جنوب غرب آسیا و شمال آفریقاست. سود خالص این کمپانی در سه ماهه منتهی به ۳۱ دسامبر ۲۰۱۳ بالغ بر ۱۵۰ میلیون دلار ثبت شده است. و این درحالی است که طبق مستندات موجود در سایت رسمی این هلدینگ بزرگ سعودی، از سال ۲۰۰۴ سهامدار عمده شرکت صافولا بهشهر نیز بوده است. اما نکته قابل توجه آن است خانواده المهیدب به عنوان یکی از خانواده­های متنفذ در حاکمیت سعودی، تنها سهامدار عمده هلدینگ صافولا (مالک شرکت مارگارین و بهشهر) نیست و طبق اعلام رسمی این شرکت درخصوص سهامداران عمده هلدینگ صافولا، دولت عربستان سعودی به‌عنوان یکی از سهامداران عمده این هلدینگ معرفی شده است به نحوی که سازمان تامین‌اجتماعی دولت عربستان‌سعودی نیز مالک 10 درصد سهام کل هلدینگ صافولاست. با این حال به نظر می­رسد میزان حضور عربستان در اقتصاد ایران (به‌خصوص صنایع غذایی) در حال افزایش است.
مشکلات بهداشتی برخی از محصولات
البته برخی کارشناسان نسبت به این مساله که برخی از این اقلام دارای مشکلات بهداشتی هستند، هشدار داده­اند. از باب نمونه از سال گذشته ورود سس فلفل و سس سیر gloria که از کشور عربستان‌سعودی وارد می­شد، ممنوع اعلام شد. کارشناسان رسمی می­گفتند که محصولات این شرکت دارای مواد نگهدارنده­ خطرناک شیمیایی و سرطان‌زاست. شریف‌نیوز نوشت؛ آبمیوه «رانی» محصول شرکت «عوجان» عربستان سعودی است. شرکت عربستانی عوجان برای تولید «رانی»، اسانس و ذرات خشک میوه را (که در صنعت آب‌میوه به آنها «پالپ» گفته می‌شود) از کشورهای دیگر وارد کرده واسانس و پالپ را به آب اضافه کرده و آبمیوه تولید می‌کند.