بایگانی مطالب : حیات وحش
گرد مرگ بر «باغ عدن»
بهگفتهٔ گذشتگان، باغ عدن زمانی بین دو رودخانهٔ دجله و فرات قرار داشت، اما اکنون تالابهای این منطقه در حال خشک شدن هستند و این درحالیاست که مبارزه برای نجات این مردابها توأم با خطر جانی برای فعالان محیطزیست است. «جاسم الاسدی»، یک فعال محیطزیست عراقی، مستقیم جلوی بلم (نوعی قایق چوبی) باریک ایستاده و به دوردست نگاه میکند. باد ملایم صورتش را نوازش میکند و قایق او در این روز زمستانی اما آفتابی، بهآرامی در مرداب نزدیک شهر «الجبایش» واقع در جنوب عراق پیش میرود. گاومیشهای اهلی آسیایی در کنار آلونکهای بافته از نی میچرند و حواصیلها بالای سرشان چرخ میزنند. بالهٔ رنگارنگ یک شاهماهی زیر نور آفتاب میدرخشد.
![گرد مرگ بر «باغ عدن»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/دیجیتال-8.jpg)
فرصت اندک بقای یوز
«روند ایمنسازی قلمرو یوزپلنگ آسیایی لاکپشتی نیست». این بخشی از گفتههای علی سلاجقه، معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست در حاشیهٔ سفر به استان سمنان است. او همچنین تأکید کرده است در برخورد با طبیعت و موجود زنده باید همهٔ جوانب را بهدرستی سنجید. بااینحال منتقدان سازمان حفاظت محیطزیست معتقدند نهتنها این روند لاکپشتی هم نیست بلکه در قیاس با گونهای مانند «یوز» عملاً کاری انجام نمیشود.
![فرصت اندک بقای یوز](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/دیجیتال-7.jpg)
سیلاب امارات و مسئلهٔ تغییراقلیم
دوبی، شهری در صحرا که به درخشندگی مدرن خود افتخار میکند، روز پنجشنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ با عملیات بزرگ پاکسازی جادههای گرفتار آب و خشک کردن خانههای سیلزده مواجه شد. روز سهشنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ بیش از ۲۵۶ میلیمتر باران در امارات متحدهٔ عربی بارید که بیشترین میزان بارندگی در امارات از زمان شروع ثبت رکورد در ۷۵ سال پیش است. شهر صحرایی دوبی شدیدترین بارندگی تاریخ خود غرق آب شد.
![سیلاب امارات و مسئلهٔ تغییراقلیم](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/خبرآنلاین.jpg)
حفاظت از یوزپلنگ و زیستگاهش امکانپذیر است
«از خواب و استراحت محیطبانان زدیم و به آنها فشار آوردیم. شبانهروز دویدیم. چند مجروح داشتیم و محیطبان باشقره شهید شد، درنهایت همهٔ شکارچیانی که ادعا داشتند را دستگیر کردیم. در عین اینکه مردم باور کردند میخواهیم واقعاً کار کنیم، اعتماد اجتماعی هم با این کارها شکل گرفت که بزرگترین کمک بود تا بتوانیم کارها را پیش ببریم.» این یکی از گفتههای کسی است که نامش در فهرست محیطبانان نمونهٔ کشور در سال ۱۳۸۷ آمده بود؛ «مهدی تیموری» رئیس سابق پارک ملی گلستان. او کارش را از شهرستان خاتم در سال ۱۳۷۷ شروع کرد و در دورهٔ ریاست ششسالهاش در پارک ملی گلستان به شهرتی قابلتوجه در جامعهٔ محیطزیست رسید. بهمنماه ۱۴۰۲ که شایعهٔ برکناری او شدت گرفت، گروه بزرگی از جامعهٔ محلی، اساتید دانشگاه، کارشناسان محیطزیست و حیاتوحش و... خواستار ابقای «مهدی تیموری» بهعنوان رئیس پارک شدند، آن زمان سازمان حفاظت محیطزیست عقب نشست. هرچند تنها چندروز پس از انتخابات مجلس شورای اسلامی در صبح چهاردهم اسفند ۱۴۰۲ برکناری او از این پارک بدون اطلاع قبلی به یکی از جنجالیترین خبرهای محیطزیست بدل شد. البته گروهی هم به رویهٔ «مهدی تیموری» انتقاد داشتند و میگفتند چرا جامعهٔ محیطزیست بهواسطهٔ عدم شکلگیری ساختار در این پارک ملی، باید نگران سرنوشتش پس از «مهدی تیموری» باشد! در گفتوگو با رئیس سابق پارک ملی گلستان از او پرسیدیم چطور قدم در وادی محیطزیست گذاشت و به ریاست پارک ملی گلستان رسید، آیا انتقادهایی را که به او دربارهٔ قائم به فرد بودن مدیریت میشود، قبول دارد و سرنوشت همیاران پس از او چه خواهد شد؟ او صحبتهایش را با این جمله شروع کرد: «به محیطزیست اعتقاد قلبی دارم و حفاظت از حیاتوحش، طبیعت و داشتههایش را از بزرگانی مثل هوشنگ ضیایی، سید حسام حسینی، هرمز اسدی و… آموختهام.»
![حفاظت از یوزپلنگ و زیستگاهش امکانپذیر است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/علی-رشیدی-فر.jpg)
آفت به گندمزار زد
آفت زنگ گندم در گندمزارهای کشور شایع شده است و براساس اعلام سازمان حفظ نباتات ۸۰۶ هزار هکتار مبارزه با بیماریهای گندم در سال جدید انجام شده که از این مقدار حدود ۲۵۰ هزار هکتار مربوط به زنگ زرد و مابقی مربوط به سایر بیماریهای لکهبرگی بوده است. عددی که افزایش بیسابقهای را نشان میدهد. طبق آمار این سازمان کل مبارزه با بیماری گندم سال گذشته ۲۸۰ هزار هکتار بود. بااینحال، سازمان حفظ نباتات و جهادکشاورزی در استانهای زیادی مانند، اردبیل، گلستان، خوزستان، کرمانشاه، بوشهر، کهگیلویهوبویراحمد، لرستان، ایلام و خراسانشمالی، به کشاورزان هشدار دادهاند که همهٔ مزارع گندم باید رصد و پایش شود. کارشناسان اما معتقدند تغییراقلیم، افزایش دما و تغییر الگوی کشت، دلیل گسترش این آفت و بروز زودهنگام آن است. گندم محصول کشاورزی استراتژیک کشور است و مبارزه و جلوگیری از شیوع بیماریهای آن هر سال از برنامههای مهم سازمان حفظ نباتات کشور است.
![آفت به گندمزار زد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/شیوع-زنگ-زرد-jpg.webp)
فراموشی دستورالعمل مقابله با سگهای ولگرد
خبر گزیدگی ۱۶ نفر توسط یک سگ ولگرد و احتمالاً بیمار، فقط در تعداد آسیبدیدگان با اخبار پیشین فرق میکند. معضلی بهنام سگگزیدگی که ایران را در رتبهٔ بالای حیوانگزیدگی در جهان قرار داده است، علاوهبر هزینههای اجتماعی سنگین و گاه جبرانناپذیر، واردات گستردهٔ داروی واکسن هاری و بیماریهای مشترک سگ و انسان را بیش از معمولِ جهانی به کشور تحمیل میکند. بهنظر میرسد بهرغم گفتههای گاهوبیگاه در رسانهها، نه شهرداریها و نه وزارت کشور بهعنوان متولی حفظ سلامت جانی شهروندان در محیط شهر، با وجود دستورالعملهای روشن و دقیق، مسئولیت این موضوع را بهعهده نمیگیرند. سال ۱۳۸۷، یعنی ۱۵ سال پیش، وزارت کشور دستورالعملی را در مورد مقابله با افزایش جمعیت و پرسهزنی سگها به شهرداریهای سراسر کشور ابلاغ کرد که نهتنها شهرداریها آن را فراموش کردند، بلکه خود وزارت کشور نیز ضرورت اجرای آن را یادآور نمیشود.
![فراموشی دستورالعمل مقابله با سگهای ولگرد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/همشهری-jpg.webp)
معدنکاری بیضابطه و تخریب البرز مرکزی
![معدنکاری بیضابطه و تخریب البرز مرکزی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/17958951_736-jpg.webp)
مخفیکاری نکردهایم
چهارشنبه، ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۲ روز خوبی برای محیطبانان پارک ملی «بمو» نبود. آنها در گشت و پایش خود به لاشهٔ یک بز کوهی رسیدند. دلیل مرگ نه حمله یک گونهٔ گوشتخوار بود و نه تیر شکارچی! بیماری این بز کوهی را تلف کرده بود، اما کدام بیماری؟ نگرانی همه این بود که بار دیگر طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) به جان حیاتوحش «بمو» افتاده باشد، اما آزمایشهای دامپزشکی این گزینه را منتفی دانست و نتیجه را اینطور اعلام کرد؛ تب برفکی!
![مخفیکاری نکردهایم](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/3-jpg.webp)
گردشگری جنگلی بدون تخریب
فرض کنید در روی کره زمین محوطهای باشد که دایناسورها هنوز حضور دارند و زندگی میکنند، چه تصمیمی برای زیستگاه آنها باید گرفت؟ آیا منطقه را باید آزاد گذاشت تا هر تعداد ماشین میخواهند تردد و گوشهگوشه آن آتش روشن کنند؟ یا اینکه برنامهٔ حفاظت ویژهای برایش اجرا کرد؟ هر راهکاری که برای این زیستگاه در نظر گرفته میشود، برای «النگدره» هم صادق است؛ پارکی جنگلی و بخشی از جنگلهای هیرکانی در محدودهٔ شهر گرگان که همچون درختان انجیلی و... در آن وجود دارند، درختانی که بهعنوان فسیل زنده توانستهاند از عصر یخبندان نسلبهنسل خود را زنده نگه دارند و به سال ۱۴۰۳ برسانند. این گونهها نیاز به حفاظت ویژه دارند و در پی مطالبهٔ متخصصان، فعالان و کارشناسان جنگل و محیطزیست، در اسفند ۱۴۰۲ با تصمیم شورای حفظ حقوق بیتالمال به ریاست رئیسکل دادگستری استان گلستان و با حمایت دادستان گرگان، تردد تمامی وسایل نقلیه به این پارک جنگلی و افروختن آتش در آن ممنوع اعلام شد. از دکتر «مریم شهبازی»، دانشیار گروه محیطزیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و رئیس کارگروه تنوع زیستی اتحادیهٔ انجمنهای علوم زیستی ایران، دربارهٔ دلایل این تصمیم و تبعات آن پرسیدیم. او قبل از هر سخنی تأکید داشت ازآنجاکه بهدلیل دخالتها و بهرهبرداریهای بیرویه، سطح قابلملاحظهای از جنگلهای دنیا از بین رفتهاند و یا در معرض خطر نابودی قرار دارند. امروزه بشر دریافته که مدیریت جنگل و هر نوع بهرهبرداری از آن باید بهصورت پایدار و با حفظ تنوع زیستی و منابع آب و خاک برای نسل آینده برنامهریزی شود. از این نظر گردشگری بهویژه در پارکهای جنگلی، نیاز به نگاه و رویکرد تازهای دارد.
![گردشگری جنگلی بدون تخریب](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/جنگل-النگدره-jpg.webp)
غفلت از مدیریت اجتماعی جنگلها
![غفلت از مدیریت اجتماعی جنگلها](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/باکس-3-jpg.webp)