بایگانی مطالب : محیط زیست انسانی
ما در اشتباهات «کارشناسان» زندگی می‌کنیم
سال ۱۴۰۲ در حالی روبه‌پایان است که جامعهٔ ایران با مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی متعددی روبه‌رو است. مسائلی که سیاستمداران همواره می‌گویند برای حل‌و‌فصل‌شان راه‌حل‌های فوری در آستین دارند. راه‌حل‌هایی که دست‌کم در برخی از موارد نه‌تنها موجب حل‌وفصل مسائل نشده‌اند؛ بلکه آنها را تشدید هم کرده‌اند. یکی از آخرین نمونه‌های این مسائل را می‌توان به مصوبات و ایده‌هایی مربوط دانست که نمایندگان مجلس برای مقابله با موضوعات مربوط به پوشش زنان در پیش گرفته‌اند یا در سر دارند. مثال آخرش ایده جریمه سه میلیون تومانی زنانی است که حجابشان را رعایت نکنند. ایده‌ای که موجی از واکنش را در جامعه به همراه داشت. در چنین وضعیتی مقصود سیاست‌گذار از «مردم» چه کسانی است؟ مردم چگونه صدایشان را به گوش تصمیم‌سازان می‌رسانند؟ آیا صدای آنها به جلسات دیوان‌سالاران راهی دارد؟ آیا جامعه ردی از صدایش در تصمیمات می‌بیند؟ اینها پرسش‌هایی است که عصر یک روز بارانی با نفیسه آزاد، جامعه‌شناس و پژوهشگری اجتماعی در میان گذاشتم. آزاد در تمام طول گفت‌وگو کوشید با صورت‌بندی مسائل موجود توضیح دهد که «سیاست‌گذار ظرفیت شنیدن صداهای متنوع جامعه» را ازدست‌داده و این وضعیت موجب شده از تقاضاهای عمومی در سیاست‌گذاری ردی دیده نشود. آزاد هر چند با نقدی صریح از مشکلات سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران سخن گفت؛ اما در پایان یادآوری کرد که به «عاملیت جامعه» در بزنگاه‌های مهم امیدوار است؛ مثل بارانی همان عصر زمستانی که هر چند مخازن سدها را پر نکرد اما نشانه‌ای از امید به ادامه زندگی است.
خطرات پنهان خشکالهٔ غیراستاندارد
کمبود علوفه و نهاده‌های دامی در ایران به یک معضل بزرگ اقتصادی تبدیل شده و تأمین آن با چالش‌هایی مانند تحریم‌ها و بحران آب گره خورده است. در این شرایط گروهی از «خشکاله» به‌عنوان گزینه‌ای نام می‌برند که می‌تواند حلقهٔ نجات‌بخش باشد. درحالی‌که این گزینه بدون توجه به استانداردهای لازم خود می‌تواند به معضلی جدید بدل شود. درواقع فرآیندهای پردازش نامناسب خشکاله می‌تواند منجر به تولید سموم در آن شود و با انتقال این سموم به محصولات دامی مانند گوشت، شیر و تخم‌مرغ به زنجیره‌ی غذایی آسیب بزند.
کمبود اقلام بهداشتی در مناطق سیل‌زده
اهالی روستاهای سیستان‌وبلوچستان از وضعیت بهداشت محیط گلایه دارند. ماندگاری آب در روستاها، تخلیه نشدن گل‌ولای و لجن، مدفون بودن لاشهٔ احشام در این روستاها، بوی زهم ناشی از فاضلاب و لاشه‌های دام‌های مرده، تجمع حشرات و دشواری تردد، در نبود آب شرب و استحمام سالم، همچنین دسترسی اندک به دارو، اقلام بهداشتی گذران زندگی را برای این افراد دشوارتر نیز کرده است. به‌گفتهٔ زنان روستایی به‌ویژه در مناطق پیرسهراب و چابهار، حتی نوار بهداشتی کافی در اختیارشان قرار ندارد. عفونت‌های پوستی و گوارشی برای کودکان، در کنار عفونت‌های مجاری ادراری و رحم برای زنان، از شایع‌ترین بیماری‌های این روزها در روستاها و شهرهای جنوب سیستان‌وبلوچستان است. مقامات محلی نیز تخریب خانه‌های بهداشت روستایی را بدون ذکر جزئیات از چگونگی، میزان و تعداد تأیید کرده‌اند. کمبود آب بهداشتی و سالم برای نوشیدن، شست‌وشو و استحمام بر مشکلات بهداشتی این مناطق افزوده است.
شیرابه در گلوی پارک ملی بوجاق
۱۳ سال قبل، وقتی محل دپوی زبالهٔ کیاشهر در نزدیکی پارک ملی بوجاق مشخص شد، عنوان «طرح موقت» به آن دادند و قرار بود بعد از مدتی محل زباله‌ها تعیین و تکلیف شود. این مدت حالا بیش از یک دهه طول کشیده است و زباله‌ها بدون هیچ حفاظتی در این منطقه دپو می‌شوند. سال‌هاست دفن پسماند در گیلان محل مناقشه و مشکل است و مناطقی چون کیاشهر به‌دلیل نزدیکی به پارک ملی و تالاب از مشکل دوچندانی برخوردارند. در این سال‌ها فعالان محیط زیست بارها نسبت به وضعیت هشدار داده‌اند، اما بی‌نتیجه بوده و به همین دلیل یکی از این فعالان از شهرداری کیاشهر شکایت کرده است. این شکایت درحالی‌است که امسال چندین اخطاریه از سوی ادارهٔ محیط زیست آستانه‌اشرفیه صادر شده، بااینحال آنطور که فعالان می‌گویند، شهرداری با بیان آنکه وزارت کشور باید محل جدید تعیین کند، همچنان به سروسامان دادن زباله‌ها در این مکان تن نمی‌هد.
ایستادگی کنشگران زن
|پیام ما| زن‌ها از مصائبی که محیط زیست را تحت‌تأثیر قرار داده است، بیش از مردان تأثیر می‌پذیرند و بااینحال وقتی صحبت از کار و فعالیت اجتماعی در این حوزه به میان می‌آید، سنگ‌اندازی‌ها و موانع کم نیستند. تجربهٔ زیستهٔ بسیاری از فعالان محیط زیست زن نشان از تبعیض و بعضاً نادیده گرفتن دارد، اغلب آنها اما کوتاه نیامده‌اند و با همهٔ توان در صف نخست قرار دارند. آنها زندگی و آینده را در گرو حفاظت می‌دانند و با وجود پس‌زدن‌های مکرر همچنان ایستاده‌اند و حالا یک روز پس از روز جهانی زن، سه فعال حوزهٔ محیط زیست از فعالیت در این حوزه و پستی‌وبلندی‌هایش نوشته‌اند که در ادامه می‌خوانید.
زباله‌سوز ۶هزار تنی، بلای جان تهران
درحال حاضر بیش از ۱.۳ میلیارد تن پسماند جامد شهری در سراسر جهان تولید و با توجه به توسعهٔ شهرنشینی و روند رشد جمعیت، پیش‌بینی می‌شود این مقدار در طی سال‌های آینده به‌طرز چشمگیری افزایش پیدا کند. این میزان پسماند، تأثیر قابل‌توجهی در گرمایش جهانی و پدیدهٔ تغییراقلیم دارد. ازاین‌رو، در پژوهشی جدید که توسط پژوهشگران ایرانی به‌همراه پژوهشگران دانشگاه‌های تگزاس و پلی‌تکنیک مادرید انجام گرفته و در ماه اخیر در مجلهٔ energy reports به چاپ رسیده است، برای تخمین میزان انتشار ناشی از مسیرهای متداول مدیریت پسماند جامد شهری از جمله، دفن به‌عنوان اولین راهکار و زباله‌سوز جامد شهری به‌عنوان تکنولوژی قابل‌توجه در کشورهای درحال‌توسعه، مدل محاسباتی جهت تخمین ردپای کربن نیروگاه‌های زباله‌سوز و دفن پسماند، ارائه شده است. در این تحقیق به‌طور خاص به مطالعه و بررسی میزان انتشار دی‌اکسیدکربن در مرکز دفن پسماند آرادکوه تهران و نیروگاه زباله‌سوز سه مگاواتی با ظرفیت پذیرش پسماند ۲۰۰ تن در روز واقع در این مجموعه پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد که راه‌اندازی زباله‌سوز شش هزار تنی که در دستورکار است و تاکنون مطالعات محیط زیستی، پیوست سلامت و پدافند غیرعامل نداشته، عواقب جبران‌ناپذیری برای پایتخت به‌همراه می‌آورد.
تکذیب قطع درختان پادگان ۰۶
شهریور امسال اعلام شد براساس توافقنامه‌ٔ امضاشده بین ایران و روسیه شهروندان دو کشور می‌توانند بدون ویزا و برای اهداف توریستی در گروه‌هایی از پنج تا ۵۰ نفر برای یک دوره حداکثر ۱۵روزه به هر دو منطقه سفر کنند. اما با گذشت پنج ماه هنوز این توافقنامه برای توریست‌های ایرانی اجرایی نشده است و حالا هم اعلام می‌شود که لغو ویزای گروهی روسیه برای ایرانی‌ها قابل‌اجرا نیست. هرچند که مشکلات در صدور ویزای ورودی به کشور روسیه فقط شامل گردشگران نیست و یک ماه پیش اعلام شد روسیه ویزای رانندگان کامیون‌های ایرانی را هم صادر نمی‌کند و یک هفته است که کامیون‌ها پشت مرز بلاروس در دمای زیر صفر درجه معطل مانده‌اند. اما ماجرای این توافقنامه‌ای که چند ماه است به‌صورت یکطرفه فقط برای گردشگران روسی در حال اجراست و شامل ایرانی‌ها نمی‌شود، چیست؟
اصرار بر تخلف محیط‌زیستی
به‌رغم مکاتبات مشخص و دستورهای رسمی در مورد توقف طرح احداث دکل مخابرات، همچنین پس از توقیف ادوات دکل و با وجود استمرار اعتراض اهالی روستای «الواج» در نزدیکی شهر ارومیه، شرکت مخابرات استان آذربایجان‌غربی پروژه‌‌اش را از سر گرفته است تا یک دکل «بی‌تی‌اس» (تقویت‌کنندهٔ امواج برای تلفن همراه) را در مجاورت یک دبیرستان دخترانه بسازد. این در حالی است با توجه به مفاد ۳ تا ۵ سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزهٔ محیط زیست و مادهٔ ۹ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، همچنین وفق مادهٔ ۳۰ قانون هوای پاک، سازمان حفاظت محیط زیست ناظر بر جلوگیری از انتشار خارج از حدود تعیین‌شدهٔ کلیهٔ امواج رادیویی و پرتوهای یون‌ساز و غیریون‌ساز است. آذر امسال سازمان حفاظت محیط زیست به دادستان آذربایجان‌غربی اعلام کرد که با بر اساس بازدیدهای میدانی سازمان محیط زیست با نصب دکل در فاصله ۱۶متری دبیرستان «متانت» واقع در شهرستان ارومیه، منطقهٔ مسکونی روستای الواج مخالف است. دلیل این مخالفت نیز عدم رعایت فاصلهٔ قانونی دکل از مراکز آموزشی و حساس جمعیتی و مغایرت با ضوابط محیط زیستی استقرار دکل مخابراتی است اما مخابرات استان اقدام به نصب دکل مخابراتی کرده است.
تقلای حذف نظارت محیط‌زیست
اوایل بهمن‌ماه نامه‌ای به امضای سرپرست دفتر کل بهره‌برداری معادن خطاب به مدیران کل صنعت و معدن چند استان ارسال شد که در آن آمده بود «استخراج و برداشت مواد معدنی بدون عملیات فراوری و کانه‌آرایی مشمول ارائهٔ گزارش ارزیابی محیط زیستی نیست.» بر این اساس، معادنی که در آن عملیات فراوری اتفاق نیفتد، نیازمند ارائهٔ گزارش ارزیابی به سازمان حفاظت محیط زیست نیستند. این یعنی نابودی تنوع زیستی، آب و خاک نیازمند توضیح و بررسی نیست. اتفاقی که به‌گفتهٔ فعالان و کارشناسان نگران‌کننده است و نه‌تنها تنوع زیستی، بلکه حیات انسانی را هم تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.
۳۰۰ اصله درخت در خیابان ولیعصر کاشت می‌شود
مدیر عامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران از کاشت ۳۰۰ اصله درخت در خیابان ولیعصر (عج) تا پایان سال جاری خبر داد.
