طرحی نو برای هنر کهن دواتگری

صدای چکش‌کاری بر روی ظروف و اشیای مسی در راستهٔ بازار مسگران آرام گرفته؛ بازاری که روزگاری مشتریان زیادی را به‌سوی خود جلب می‌کرد، از رونق افتاده است. شاید مغازه‌های فروش ظروف مسی که معمولاً در بازارها به حیات خود ادامه می‌دهد، باعث شود که مسگری را همچنان پر رونق بدانیم. اما هنر کهن و اصیل دواتگری یا مسگری، این روزها در حد یک یا دو ظرف و گلدان مسی آن‌هم به‌عنوان دکوراسیون در برخی از خانه‌ها دیده می‌شود.

دست به دامن «خیران میراث فرهنگی»

|پیام ما| «انجمن خیرین میراث فرهنگی» درحالی با حضور ۵٠٠ تن از خیران، نیکوکاران، هنرمندان، کارآفرینان و خادمان میراث فرهنگی کشور از روز شنبه ۴ آذرماه ١۴٠٢ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد که به گفتهٔ وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، میانگین بودجهٔ حفاظت از آثار ملی روزی ٣٠٠ هزار تومان است. «عزت‌الله ضرغامی» گفت حدود ٣۵ هزار اثر ملی ثبت‌شده در کشور وجود دارد، اما میانگین بودجهٔ حفاظت از این آثار حدود روزی ٣٠٠ هزار تومان برای هر اثر است و از بودجهٔ عمرانی هم، هنوز اعتباری دریافت نشده. این انجمن یک سازمان مردم‌نهاد است و به‌منظور جلب و جذب سرمایه‌های مادی و معنوی دوستداران میراث فرهنگی در داخل و خارج از کشور و با هدف حفظ و صیانت از بناها، محوطه‌ها، بافت‌های تاریخی و فرهنگی و میراث طبیعی ثبت‌شدهٔ کشور فعالیت می‌کند.

هنری برای حفاظت از سیاه‌چادرها

برخی می‌گویند نخستین زیرانداز دست بشر همین نی چیت‌هایی بوده که با موی بز و نی‌های روییده شده اطراف رودخانه بافته بودند؛ هنری که عشایر طلایه‌دار آن هستند و برای حفاظت از چادرهای خود از آن استفاده می‌کنند. نی چیت‌ها کاربری مختلفی داشتند و ذوق و خلاقیت زنان هنرمند عشایر زیبایی و جذابیت آن را بیشتر هم می‌کرد، اما این هنر که می‌توانست به خانه‌های امروزی هم راهی داشته باشند، این روزها در معرض فراموشی است؛ هم اسمش و هم راه و رسم بافتنش. نی چیت‌بافی در استان‌هایی که محل گذر عشایر بوده رونقی داشته که حالا از آن خبری نیست.

مسافران قطار مرگ

سالانه نزدیک به نیم میلیون مهاجر از کشورهای آمریکای مرکزی مخفیانه سوار قطارهای باربری در حال حرکت می‌شوند تا به رغم تمامی خطرهای ممکن خود را برای زندگی بهتر به ایالات متحده آمریکا برسانند. گروهی از زنان مکزیک که داوطلبانه جان خود را برای رساندن آب و غذا به این کارگران به خطر می‌انداختند، حالا گردانندگان یکی از نهادهای مدنی الگوبخش هستند که موضوع فیلم‌های مستند و برنده جوایز زیادی شده است.

گچمه‌بافی، هنر دست زنان عشایر

استان کهگیلویه و بویر احمد به دلیل حضور عشایر، صنایع دستی متنوعی دارد که این روزها دیگر رونق گذشته را ندارد. صنایع دستی که با دستان هنرمند مردمان این منطقه ساخته می‌شود، بیشتر در خانه‌ها ساخته می‌شود نه در كارگاه‌های توليدی صنايع‌دستی. فعاليت صنايع دستی نیز بیشتر در روستاها و بين عشاير اين استان مركزيت دارد. مردان در مراحل توليد این نوع صنايع‌دستی نقش پررنگی ندارند و بانوان و دختران سعی در زنده نگه داشتن هنرهای دستی دارند؛ هر چند برخی از این هنرها را فقط باید از مادربزرگ‌ها سراغ گرفت مثل «گچمه‌بافی» که این روزها سعی دارد به رونق گذشته بازگردد.

چتر سیاه بر آسمان اهواز

آسمان اهواز بازهم «دودی» شده است. این‌بار اما دود غلیظ از خودسوزی‌های هورالعظیم نیست که بر برخی شهرهای خوزستان سایه انداخته، حالا سوزاندن مزارع نیشکر است که آسمان را تیره و تار کرده است. آلودگی هوای خوزستان، از اوایل آبان‌ماه شروع شده و در روزهای اخیر شدت یافته است. بیشترین آلودگی در اهواز، مرکز این استان، گزارش شده است. شرایط «ناسالم» هوا که از هفتۀ گذشته در اهواز تداوم داشته، در روزهای جمعه و شنبه افزایشی بوده و به شرایط «بسیار ناسالم» رسیده است. از سوی دیگر تعطیل نشدن مدارس توسط کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوای خوزستان، نارضایتی بسیاری از شهروندان را به‌دنبال داشته است.

مداخلهٔ بی‌نتیجهٔ دولت در بازار شیرخشک

بحران کمبود شیرخشک در داروخانه‌های کشور ادامه دارد. بنا به اعلام مسئولان قرار بود این مشکل تا پایان آبان‌ماه رفع شود اما کمتر از دو هفته مانده به پایان فرصت اعلام شده، نشانه‌ای از رفع مشکل دیده نمی‌شود. در همین حال برخی فعالان صنعت دارو مدعی هستند که بخشنامه‌های سازمان غذا و دارو دو شرکت تولیدکننده شیرخشک را به مرز تعطیلی کشانده است. کشمکش‌ها و اظهارات ضد و نقیض مسئولان دولتی و فعالان صنعت دارو در حالی مطرح می‌شود که خانواده‌ها همچنان برای پیدا کردن شیرخشک در داروخانه‌های در رفت و آمدند.

موضع‌گیری دوگانه دربارهٔ حقابهٔ هیرمند

|پیام ما| وزیر نیرو می‌گوید «حقابه ایران از هیرمند طبق معاهده در سال جاری رهاسازی شود» اما سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده که مقرر شده است تا رهاسازی آب به تالاب هامون «در صورت بارش» انجام شود. اینها خروجی‌های دیدار دو مقام بلندپایهٔ ایران با معاون رییس‌الوزرای طالبان در تهران است. دیدارهایی که اگرچه خبرگزاری دولت از این دیدار با عنوان «دیپلماسی محیط زیست، پیشتاز سیاست‌های دولت سیزدهم» یاد کرده است اما در عمل، دو دو موضع کاملاً متفاوت از قول مسئولان ارشد سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو منتشر شده است.

شیشه‌گری؛ دمیدنی که از نا افتاد

هنر شیشه‌گری سنتی از جمله فعالیت‌هایی است که با رشد صنعت، مانند بسیاری از هنرهای دستی از رونق افتاد. چنان‌که کارگاه‌های شیشه‌گری یکی پس از دیگری تعطیل شدند. هر چند در گوشه و کنار برخی شهرها هنرمندانی هستند که دمی در کوزه می‌دمند، ولی چراغ شیشه‌گری دیگر جانی ندارد و هنر صنعت شیشه‌گری که در مسیر فراموشی است به ایده‌هایی برای احیا نیاز دارد.

میراث «غزه» زیر بمباران

هرچند درگیری‌های فعلی میان فلسطین و اسرائیل از ۱۵ مهر امسال آغاز شد، اما این درگیری‌ها در تاریخ اتفاق جدیدی نیست؛ درگیری‌هایی که از نیمه‌های قرن گذشته (بیستم) آغاز شد و تا کنون ادامه دارد و در همهٔ این دهه‌ها، علاوه‌بر فاجعه‌های انسانی، منجر به تخریب میراث فرهنگی بسیاری در نوار غزه و فلسطین شده است. در همین روزهای اخیر هم خبر می‌رسد درگیری‌های حال حاضر، تخریب کلیسای تاریخی غزه را به‌دنبال داشته است و از سوی دیگر، شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) نیز دربارهٔ بی‌توجهی به حفاظت از اموال فرهنگی و افزایش احتمالی قاچاق و تخریب اشیای فرهنگی و تاریخی در این منطقه هشدار داده است.