بایگانی مطالب : روستا
آنها که در آمار دیده نمی‌شوند
از دور نگاه می‌کنم. زنان، پراکنده و جدا از هم، چادر گلدار به کمر بسته و پشت سر تراکتوری که دل زمین را می‌خراشد، قد خم کرده‌اند تا از روی زمین سیب‌زمینی جمع کنند. بین کلوخ و کرت به سختی قدم برمی‌دارم تا به آنها بپیوندم. برادرم می‌گوید: «عکس نگیری‌ها، دفعهٔ قبل مش‌سلطان من را کنار کشیده که به دخترحاجی بگو عکس نگیره.» خانوادهٔ ما مزرعه‌دار هستند و به‌وقت چیدن محصول زمین، زنان روزمزد چون گل‌های خمیده در زمین ما می‌رویند. اکثر زنان و مردان مشغول در مزرعهٔ پدری برایم آشنا هستند و شاید از کودکی آنها بشناسم.
دست‌بافته‌ای از پشم و ابریشم
آخرین منزلگاه گذر از گلیم‌بافی به قالی‌بافی، هنری بود به نام «ورنی‌بافی»؛ ساخته دست عشایر ایل شاهسون. دست‌بافته‌ای دو رو که حالا اسمش هم بین دست‌بافته‌های عشایری غریب است چه برسد به رسمش. «ورنی‌بافی» از آن هنرهای دستی است که تک‌وتوک نشانی از آن دیده می‌شود و بیراه نیست اگر بگوییم یک هنر فراموش شده است.
ملحفه‌بافی؛ هنر یکتای شوشتر
تنوع صنایع‌دستی در خطهٔ خوزستان با تعدد اقوام و فرهنگ‌هایی که در این سرزمین کنار هم زندگی می‌کنند، نسبت مستقیم دارد. تنوعی که مختص امروز و دیروز نیست و به پیشینهٔ تاریخی خوزستان برمی‌گردد. برخی از صنایع‌دستی که در خوزستان رشد و شکوفایی خوبی داشته‌اند، در دیگر شهرهای کشور هم دیده می‌شوند، مثل گلیم‌بافی یا ورشوسازی؛ اما هنر «ملحفه‌بافی» سند شش دانگش به‌نام خوزستان است.
۴ نکتهٔ از یاد رفته دربارهٔ بازارچه صنایع‌دستی شمال
|پیام ما| هم‌زمان با سفر رئیس‌جمهوری به گلستان، خبر رسید که بزرگترین بازارچهٔ صنایع‌دستی شمال کشور در شهرستان آق‌قلای این استان با حضور «سید عزت‌الله ضرغامی»، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به بهره‌برداری رسیده است؛ بازارچه‌ای که سه هزار و ۷۰۰ مترمربع وسعت و یک‌هزار و ۹۰۰ مترمربع زیربنا دارد و در دو طبقه طراحی شده است تا هنرمندان صنایع‌دستی آثار خود را در آن عرضه کنند.
ورشوسازی، عرصه‌ٔ کم‌رنگ قلمزنی
ورشوسازی به عهد قاجار برمی‌گردد. زمانی که هنرمندانی از ایران راهی لهستان شدند تا دواتگری بیاموزند؛ یعنی بتوانند با فلز سماور و ابزار و وسایل دیگری بسازند. برای همین هم این هنر به ورشوسازی معروف و ماندگار شد. هنرمندان دواتگر تعداد کمی دارند. هنرشان پشت ویترین‌ها خاک می‌خورد یا راهی سفره‌خانه‌های سنتی می‌شود.
«سُپ‌بافی»، هنر دست زوج‌ها
«سُپ‌بافی» مصداق بارز صنایع دستی در معرض فراموشی است. شاهد این ادعا هم این است که این هنر فقط در روستای «چاه نهر» لارستان و با دستان هنرمند ۵ نفر خلق می‌شود. از روزگاری که در این روستا زن‌ها و شوهرها کنار هم می‌نشستند و «سُپ‌بافی» می‌کردند، سال‌ها گذشته. اکنون روستا خالی شده و دیگر کسی کنار دست «مش رمضون» و «بی‌بی نسا» نمی‌نشیند تا فوت و فن کار را یاد بگیرد و سینی یا به زبان محلی سُپ ببافد.
پژوهشگر خط قرمز ندارد
|پیام ما| آئین افتتاحیه هفتهٔ پژوهش و فناوری در پژوهشگاه میراث فرهنگی فرصتی بود تا «عزت‌الله ضرغامی»، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، بار دیگر از افراط و تفریط در کشور انتقاد کند. او که در دو سال گذشته کوشیده موضعی متفاوت از سایر مدیران ارشد دولت بگیرد این بار هم در لباس حامی «پژوهش» به میدان آمد و با بیان اینکه «آدم ترسو پژوهشگر نیست»، گفت: «پژوهشگر باید پرتوافکنی کند و حقیقت را بگوید.» او در سخنانش از برگزار‌کنندگان همایش «کوروش، از افسانه تا واقعیت» هم قدردانی کرد.
طرحی نو برای هنر کهن دواتگری
صدای چکش‌کاری بر روی ظروف و اشیای مسی در راستهٔ بازار مسگران آرام گرفته؛ بازاری که روزگاری مشتریان زیادی را به‌سوی خود جلب می‌کرد، از رونق افتاده است. شاید مغازه‌های فروش ظروف مسی که معمولاً در بازارها به حیات خود ادامه می‌دهد، باعث شود که مسگری را همچنان پر رونق بدانیم. اما هنر کهن و اصیل دواتگری یا مسگری، این روزها در حد یک یا دو ظرف و گلدان مسی آن‌هم به‌عنوان دکوراسیون در برخی از خانه‌ها دیده می‌شود.
دست به دامن «خیران میراث فرهنگی»
|پیام ما| «انجمن خیرین میراث فرهنگی» درحالی با حضور ۵٠٠ تن از خیران، نیکوکاران، هنرمندان، کارآفرینان و خادمان میراث فرهنگی کشور از روز شنبه ۴ آذرماه ١۴٠٢ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد که به گفتهٔ وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، میانگین بودجهٔ حفاظت از آثار ملی روزی ٣٠٠ هزار تومان است. «عزت‌الله ضرغامی» گفت حدود ٣۵ هزار اثر ملی ثبت‌شده در کشور وجود دارد، اما میانگین بودجهٔ حفاظت از این آثار حدود روزی ٣٠٠ هزار تومان برای هر اثر است و از بودجهٔ عمرانی هم، هنوز اعتباری دریافت نشده. این انجمن یک سازمان مردم‌نهاد است و به‌منظور جلب و جذب سرمایه‌های مادی و معنوی دوستداران میراث فرهنگی در داخل و خارج از کشور و با هدف حفظ و صیانت از بناها، محوطه‌ها، بافت‌های تاریخی و فرهنگی و میراث طبیعی ثبت‌شدهٔ کشور فعالیت می‌کند.
هنری برای حفاظت از سیاه‌چادرها
برخی می‌گویند نخستین زیرانداز دست بشر همین نی چیت‌هایی بوده که با موی بز و نی‌های روییده شده اطراف رودخانه بافته بودند؛ هنری که عشایر طلایه‌دار آن هستند و برای حفاظت از چادرهای خود از آن استفاده می‌کنند. نی چیت‌ها کاربری مختلفی داشتند و ذوق و خلاقیت زنان هنرمند عشایر زیبایی و جذابیت آن را بیشتر هم می‌کرد، اما این هنر که می‌توانست به خانه‌های امروزی هم راهی داشته باشند، این روزها در معرض فراموشی است؛ هم اسمش و هم راه و رسم بافتنش. نی چیت‌بافی در استان‌هایی که محل گذر عشایر بوده رونقی داشته که حالا از آن خبری نیست.
