بایگانی مطالب : اقتصاد محیط زیست
خراسان، سرزمینی با طعم زعفران
در سال ۱۶۳۰ نیکولاس پوسین، نقاش فرانسوی اثری را خلق کرد که در آن فلورا، الهه بهار در حال قدم زدن در یک باغ و از میان اسطوره‌هایی است که به دستور خدایان، باقی عمرشان را در قالب گیاه سپری می‌کنند. در این اثر هنری، نارسیس به گل نرگس، قهرمان جنگ تروا به میخک سفید، آدونیس به شقایق، آپولو به گل آفتاب‌گردان و کروکوس به زعفران تبدیل شده است. بنابراین شاید بتوان گفت زعفران با نام علمی crocus sativus یادآور افسانه‌های یونان است و گستره رویشی وسیعی در جهان دارد.
برنامهٔ افزایش ظرفیت تجدیدپذیرها به ۳۰ هزار مگاوات
|پیام ما| به نظر می‌رسد ناترازی برق در کشور سرانجام سیاستگذار را به تحرک بیشتر واداشته است. در جریان برگزاری نمایشگاه صنعت برق مسئولان وزارت نیرو بارها از تنوع‌بخشی به تولید برق در کشور اشاره کرده و از توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر سخن گفته‌اند. برای نمونه یزدان رضایی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر نیرو گفته است که تاکنون احداث 11 هزار و 500 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر جدید از محل ظرفیت ماده 12 قانون رفع موانع تولید و بازپرداخت صرفه‌جویی سوخت مصرفی از سوی شورای عالی انرژی مصوب شده است. به گزارش پاون او گفته رفع ناترازی انرژی در بخش برق و سوخت اولیه از برنامه‌های جدی وزارت نیرو است که برای حل این مسئله اقدامات کاملی در دستور کار این وزارتخانه قرار گرفته است. رضایی از افزایش عرضه انرژی در حوزه نیروگاه‌های حرارتی توسط بخش خصوصی و دولتی، افزایش عرضه انرژی توسط صنایع برای مصارف بخش صنعت و به طور مشخص افزایش ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر به عنوان برنامه های آتی وزارت نیرو یاد کرده است. در همین حال همایون حائری، معاون برق و انرژی وزارت نیرو هم گفته است که تا 10 سال آینده ظرفیت۳۰هزار مگاواتی تجدیدپذیرها را خواهیم داشت. زیرا شرایط محیط زیستی به گونه‌ای است که باید سوخت‌های فسیلی را کنار بگذاریم. این سخنان در شرایطی مطرح شده که فعالان بخش خصوصی در صنعت برق خواهان رفع موانع در سرمایه‌گذاری در این صنعت هستند.
دورخیز ایالات متحده برای سه‌برابر کردن انرژی هسته‌ای
|پیام ما| ایالات متحده قصد دارد در بیست‌وهشتمین اجلاس متعاهدین کنوانسیون تغییراقلیم (COP28) معاهده‌ای را با هدف سه‌برابر شدن ظرفیت تولید انرژی هسته‌ای تا سال ۲۰۵۰ به امضای کشورهای شرکت‌کننده برساند و آن را تصویب کند. این یک چرخش بزرگ تکنولوژیک و البته بحث‌برانگیز در مذاکرات اقلیمی است.
صرفه‌جویی انرژی چگونه محاسبه می‌شود؟
بر کسی پوشیده نیست که سوخت‌های فسیلی به‌عنوان پرکاربردترین منابع اولیۀ تأمین انرژی روزی پایان می‌یابند. به‌علاوه، با عیان‌شدن پیامدهای غیرقابل‌چشم‌پوشی تغییراقلیم، دغدغۀ روبه‌رشدی به‌نام اثرات پایدار آلایندگی سوخت‌های فسیلی روی محیط زیست و زندگی انسان‌ها ایجاد شده است. امروزه صرفه‌جویی در مصرف انرژی در کنار جایگزینی منابع فسیلی با منابع تجدیدپذیر، به‌عنوان راه‌حلی قابل اتکا برای پاسخ به این نگرانی‌ها مطرح است و کشورها با هدف اقتصادی کردن صرفه‌جویی به وضع سیاست‌های بازارمحور به کمک ظرفیت‌های بورسی روی آورده‌اند. یکی از این راهکارها گواهی صرفه‌جویی انرژی است. عرضۀ این گواهی‌ها در بورس باعث مبادله‌پذیر شدن صرفه‌جویی می‌شود و برای اشخاصی که پروژه‌های صرفه‌جویی اجرا می‌کنند، امکان کسب درآمد از طریق فروش انرژی صرفه‌جویی‌شده را فراهم می‌کند. اما برای صدور این گواهی‌ها لازم است که سازوکار مناسب و معتبری برای محاسبۀ مقدار صرفه‌جویی وجود داشته باشد. به همین منظور سازمان ارزشیابی کارایی (EVO) در ایالات متحده به کمک چند نهاد بین‌المللی، فرآیند ارزیابی و صحه‌گذاری صرفه‌جویی انرژی (M&V) را تدوین کرد. این سازمان در راستای دستیابی به اجماع جهانی برای محاسبه و صحت‌سنجی صرفه‌جویی، دو پروتکل استاندارد طراحی کرده است تا شرکت‌ها، صنایع و نهادهای نظارتی در همه‌جای دنیا از آنها استفاده کنند.
تشکیل صندوق برای حمایت از تحریم‌شدگان
سال ۱۳۹۹ «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. قانونی که بنا به اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس در تاریخ ۲۲ دی ۱۳۹۹ حاصل یک فرایند تقریباً شش‌ماهه در مجلس شورای اسلامی بود. حالا و پس از گذشت سه سال از تصویب قانونی که از چگونگی اجرای آن چندان اطلاعاتی در دست نیست، دولت اعلام کرده است که لایحه‌ای ۲۲ماده‌ای برای مقابله با تحریم‌ها و به همین نام برای طی تشریفات قانونی به مجلس شورای اسلامی ارسال شده است. براساس متن منتشرشده به‌نظر می‌رسد تمرکز این لایحه بر حمایت از افرادی است که تحریم شده‌اند، نه سایر اثرات اقتصادی و اجتماعی تحریم‌ها. همچنین، اگر این لایحه مصوب شود، دولت صندوقی برای جبران خسارت اشخاص خسارت‌دیده از تحریم تشکیل خواهد داد تا «از محل منابع آن صندوق احکام قطعی صادرشده در محاکم داخلی در دعاوی اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی خسارت‌دیده از تحریم دولت‌های خارجی را جبران کند.»
ساخت نیروگاه اتمی در لرزه‌خیزترین منطقهٔ ایران؟
هجدهم آبان ۱۴۰۲ استاندار هرمزگان خبر داد که رئیس‌جمهور به‌زودی کلنگ نیروگاه اتمی در سیریک در شرق بندرعباس را در جریان سفر به هرمزگان به زمین می‌زند. البته این موضوع در دولت‌ها مسبوق به سابقه است. دهم آبان ۹۹ مجری طرح‌های نیروگاهی بخار شرکت تولید نیروی برق حرارتی گفته بود با پیمانکار جدید روسی برای ساخت نیروگاه سیریک هرمزگان توافق شده است و این پروژه به‌زودی با استفاده از وام دولتی فدراسیون روسیه آغاز خواهد شد.
آیا شرکت‌های انرژی اهداف مقابله با تغییرات اقلیمی را نادیده می‌گیرند؟
برخی داده‌های جدید نشان می‌دهد، تقریباً تمام شرکت‌های انرژی در جهان اهداف تعیین شده برای مقابله با تغییرات اقلیمی را نادیده می‌گیرند. «کاپ ۲۸» یا بیست و هشتمین نشست اقلیمی سالانه سازمان ملل متحد، امسال قرار است به بررسی این موضوع بپردازد.
زمستان بی‌برقِ عشایر
احکام برنامه ششم توسعه طی سال‌های گذشته بر توسعهٔ صنعت برق پاک و استفاده از پنل خورشیدی قابل جابه‌جایی برای زندگی کوچ‌نشینان تأکید کرده است. بااین‌حال، عمده تأمین برق مورد نیاز عشایر در اکثر نقاط کشور با استفاده از موتورهای سیار برق با سوخت بنزین و گازوئیل است که از کنار سهمیهٔ سوخت عشایری تأمین می‌شود. دولت می‌گوید کمتر از ۳۰ هزار پنل طی پنج سال گذشته توزیع کرده اما برای توسعه آن برنامه دارد. عشایر می‌گویند سهمیه سوخت کفاف تولید برق را نمی‌دهد. دولت برای خرید پنل به عشایر وام می‌دهد، اما عشایر می‌گویند امکان بازپس‌دهی وام را ندارند. سال گذشته «عباس پایی‌زاده»، رئیس وقت سازمان امور عشایری کشور، اعلام کرده بود «۸۵ درصد عشایر فاقد دسترسی به برق هستند، تلاش می‌شود در یک برنامهٔ دو تا سه ساله تمامی عشایر کشور از نعمت برق برخوردار شوند.»
شناسایی بیش از 600 ترکیب سمی در پلاستیک‌های بازیافتی
|پیام ما| تحقیقات دانشمندان بر روی گرانول‌های پلاستیک بازیافت شده و جمع‌آوری شده از ۱۳ کشور نشان می‌دهد که صدها ماده شیمیایی سمی از جمله سموم آفت‌کش و داروها در آنها وجود دارد. نتایج این مطالعه با مسئولیت دانشمندان دانشگاه «گوتنبرگ» منتشر شده است. به همین دلیل، دانشمندان پلاستیک‌های بازیافتی را برای اکثر مصارف نامناسب دانسته و آن را مانعی در مسیر ایجاد اقتصاد چرخشی می‌دانند.
اقتصاد سبز به نفع عدالت
تا ۲۷ سال دیگر ۹.۸ میلیارد انسان به جمعیت کره زمین اضافه خواهد شد. آمار سازمان ملل اینطور نشان می‌دهد. این یعنی افزایش ۱.۸ میلیارد نفر به جمعیت ۸ میلیاردی امروز کره زمین و به فراخور آن مصرف انرژی بیشتر، ایجاد آلودگی‌های بیشتر، تشدید ناامنی غذایی و افزایش فقر و نابرابری فراگیرتر و سرجمع، اقتصاد ناپایدارتر. اگر با همین روش‌هایی که انسان تاکنون روی زمین زنده مانده، ادامه دهیم شاید تا نزدیک ۳۰ سال دیگر، کمتر نشانی از حیات در زمین باقی بماند. اما راه حل چیست؟ چطور زمین را حفظ کنیم و بقا پیدا کنیم؟ اقتصاد سبز در کنار سایر شاخص‌های توسعه پایدار می‌تواند آینده عادلانه و کم‌کربنی برای محیط زیست و جامعه به طور فعال رقم بزند. به‌این‌ترتیب به‌کارگیری راهکارهای مبتنی بر این اقتصاد و محیط زیست می‌تواند آینده پایداری را برای همه به ارمغان بیاورد.
