بایگانی مطالب : کشاورزی
تأمین آب از بیرون مرزها امید واهی است
دیپلمات است و پیش از گفت‌وگو به‌نظر می‌رسد باید مصرانه از حقوق بین‌الملل دفاع کند. تلاش‌ها و مطالعاتش برای آب، اما او را به‌سمت تلاش‌های تک‌بُعدی برای محقق‌کردن حقوق بین‌المللی آب سوق نداد، بلکه نگاهش در این گفت‌وگو بیش از بسیاری کارشناسان آب به داخل و منابع آب‌های داخلی است. «سید عباس عراقچی»، معاون سیاسی وزارت امور خارجه در دولت حسن روحانی است که بسیاری از ایرانی‌ها نامش را گره‌خورده به «برجام» می‌شناسند. او برای استیفای حقوق آبی ایران به‌ویژه در مرز شرقی تلاش کرده است. تلاشی که به‌نظر می‌رسد تحولات تاریخی منطقه درنهایت آن را ناکام گذاشته است. بااینحال، آنچه در این گفت‌وگوی یک‌ساعته بر آن تأکید می‌کند، علاوه‌بر لزوم پایبندی به معاهدات و تلاش برای احقاق حقوق بین‌المللی آب کشور، خوداتکایی به منابع داخلی آب از طریق بهینه‌سازی مصرف است. او که جنبه‌های جدیدی از دیپلماسی آب را شرح می‌دهد، می‌گوید جهان پر از تجربه و درس‌آموخته برای ایران‌ِ بی‌آب است تا بتواند بدون اضطراب از قطع آب‌هایی که از کشورهای همسایه می‌آیند، روزگار خشکی و بی‌آبی را سپری کند. روشی که نه‌تنها قطعی و قابل اتکاست، بلکه نه تحریم‌بردار است و نه در گرو چندوچون روابط با همسایگان.
افسانۀ بارورسازی
|پیام ما| اردیبهشت با هشدار قرمز هواشناسی شروع شد و بخش‌های بزرگی از غرب و مرکز و جنوب کشور درگیر بارندگی گسترده شدند. سیل بلوچستان را درگیر کرد و تصاویری از روان شدن آب در کرمان، اصفهان، خراسان‌جنوبی و یزد منتشر شد. این درحالی‌است که پیش‌بینی‌ها از سامانهٔ جدید در نیمهٔ دوم اردیبهشت خبر می‌دهند که بیشتر مناطق ایران، مخصوصاً نیمهٔ غربی و مناطق کویری را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. این بارش‌ها یک‌بار دیگر صحبت از بارور کردن ابرها را به میان آورد. نکته‌ای که «صادق ضیائیان»، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی، در نشست علمی بارش‌های سیل‌آسا طی فروردین در جنوب و جنوب‌شرق کشور دربارهٔ آن گفت: «مدل‌های هواشناسی وقوع بارندگی شدید جنوب کشور و کشورهای حاشیهٔ خلیج‌فارس را از قبل پیش‌بینی کرده بودند و این مدل‌ها هیچ‌گونه اطلاعاتی از دخالت در افزایش یا کاهش بارش نظیر بارورسازی ابرها ندارند.»
۱۱۰ هزار میلیارد ریال خسارت اولیۀ سیل به سیستان و بلوچستان
|پیام ما| باران سیل‌آسایی که ۲۷ فروردین‌ماه شروع شد، سیستانوبلوچستان، خراسان، کرمان و یزد را زیر پا گذاشت، بارانی که دست به دست طغیان فصلی رودخانه‌ها داد و سیلاب شد، با گذشت چند هفته همچنان زندگی در جنوب ایران را تحت‌الشعاع خود قرار داده است؛ به‌ویژه در سیستانوبلوچستان که پیش‌ازاین زخم سیلاب‌های مکرر و خسارت‌های فراموش‌شده را بر تن داشت. گرچه کمک نیروهای مردمی و امداد سازمان‌های مرتبط در روزهای سیل و پس از آن به یاری این استان آمدند، اما به‌گفتهٔ مدیرکل ستاد بحران سیستانوبلوچستان ۴۲ راه روستایی و یک راه فرعی قدیمی در جنوب این استان همچنان مسدود است و برآورد اولیهٔ خسارت ۱۱۰ هزار میلیارد ریال شده که با توجه به حجم بارندگی‌ها درحال افزایش است.
تکرار سیلاب‌های خسارت‌بار
سامانهٔ جدید بارشی در استان‌های سیستانوبلوچستان، هرمزگان و کرمان، با بارش‌های رگباری سنگین، منجر به طغیان رودخانه‌ها، آبگرفتگی معابر، انسداد جاده‌ها و متأسفانه موجب جان باختن سه نفر از هموطنان در استان سیستانوبلوچستان شد. براساس گزارش‌های منتشرشده، این سامانه تا روز جمعه فعالیت خواهد کرد و دو استان فارس و یزد نیز به دامنهٔ اثر آن اضافه می‌شوند. هنوز جزئیاتی از خسارات جانی و مالی این آبگرفتگی وسیع منتشر نشده اما در مجموع 10 استان کشور تحت تأثیر سیلاب هستند.
آفت به گندمزار زد
آفت زنگ گندم در گندمزارهای کشور شایع شده است و براساس اعلام سازمان حفظ نباتات ۸۰۶ هزار هکتار مبارزه با بیماری‌های گندم در سال جدید انجام شده که از این مقدار حدود ۲۵۰ هزار هکتار مربوط به زنگ زرد و مابقی مربوط به سایر بیماری‌های لکه‌برگی بوده است. عددی که افزایش بی‌سابقه‌ای را نشان می‌دهد. طبق آمار این سازمان کل مبارزه با بیماری گندم سال گذشته ۲۸۰ هزار هکتار بود. بااینحال، سازمان حفظ نباتات و جهادکشاورزی در استان‌های زیادی مانند، اردبیل، گلستان، خوزستان، کرمانشاه، بوشهر، کهگیلویه‌وبویراحمد، لرستان، ایلام و خراسان‌شمالی، به کشاورزان هشدار داده‌اند که همهٔ مزارع گندم باید رصد و پایش شود. کارشناسان اما معتقدند تغییراقلیم، افزایش دما و تغییر الگوی کشت، دلیل گسترش این آفت و بروز زودهنگام آن است. گندم محصول کشاورزی استراتژیک کشور است و مبارزه و جلوگیری از شیوع بیماری‌های آن هر سال از برنامه‌های مهم سازمان حفظ نباتات کشور است.
سریال سیلاب در بلوچستان
گزارش منتشرشده از سوی پژوهشکدهٔ اقلیم‌شناسی و تغییراقلیم پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور حاکی از تمرکز بارش هفتهٔ دوم اسفند ۱۴۰۲ بر شرق و جنوب‌شرق کشور، دامنهٔ شرقی کوه‌های زاگرس میانی، و دو سوی دامنه‌های البرز مرکزی و غربی بود. همچنین، بارش انباشته در جنوب‌شرق کشور با احتمال حدود ۷۵ درصد، بین ۳۰ تا ۸۰ میلی‌متر بیش از نرمال پیش‌بینی شده بود. گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نیز، میزان بارش‌های سیستانوبلوچستان از ابتدای سال زراعی جاری تا آغاز ورود سامانه‌های بارشی اسفند ۱۴۰۲ را ۱۶.۴ میلی‌متر نشان می‌دهد که این رقم نسبت به دورهٔ مشابه بلندمدت ۶۸ درصد کاهش داشته و پس از فعالیت سامانه‌های اخیر، میزان بارش استان به ۵۴.۹ میلی‌متر رسیده است که نسبت به دورهٔ مشابه بلندمدت ۱.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. بیشترین میزان بارش سامانه‌های هفتهٔ اول اسفند گذشته از ایستگاه‌های شارک قصرقند با ۳۱۹ میلی‌متر، عورکی ۲۱۷، باهوکلات ۲۰۷.۵ و نگور ۲۰۳ میلی‌متر و کمترین میزان بارش‌ها در ژاله‌ای ۵.۵، محمدآباد ۵، قلعه‌رستم ۶، زهک ۶.۱ و زابل ۶.۷ گزارش شده است. اعدادی که به‌نظر می‌رسد می‌توانند تا حدی سیلاب را توجیه کنند. اما گزارش‌های رسمی کارشناسی روایتی دیگر دارند. نه خاک تشنه و بی گیاه و نبات بلوچستان توان جذب آب را داشت و نه سدها توانستند کارا عمل کند. پس از جاری شدن سیلاب نیز خانه‌های فرسوده و ساخته‌شده در مسیل، تخلیه نشدن به‌موقع سدها، اراضی تغییر کاربری داده شده و طرح‌های آبخیزداری به اجرا درنیامده، همه دست‌به‌دست هم دادند تا خسارت سیلاب بالا برود. پژوهشکدهٔ سوانح طبیعی در گزارشی که پس از سیلاب سال گذشته در جنوب سیستانوبلوچستان بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان خسارت زد، علل تکرار وقوع سیلاب‌ها و خسارت بالای آن را فهرست کرده است که به‌نظر می‌رسد همهٔ دلایل قابل‌مدیریت بود، اگر برایش برنامه‌ای وجود داشت و اراده‌ای برای انجام.
سیل‌زدگانِ مقروض
دولت پس از سیلاب اسفند سال ۱۴۰۲ در جنوب استان سیستانوبلوچستان خسارت‌های سیلاب را برآورد کرد و به عادت معمول وعده‌ٔ جبران داد. بااینحال، اهالی مناطق سیل‌زده می‌گویند خسارت سیل‌های پیشین نیز برایشان جبران نشده است. کشاورزان و دامدارانی که زمین‌ها و دام‌هایشان را آب برده و محصولات کشاورزی‌شان از دست رفته است، می‌گویند هنوز به‌دلیل وام‌هایی که سال گذشته برای بازسازی چاه و ادوات کار گرفته‌اند، مقروض بانک‌ها هستند و نمی‌دانند چطور باید از پس بازپرداخت آن برآیند؛ آن‌هم در شرایطی که تکلیف معاششان معلوم نیست. علاوه‌براین، شهروندان و روستانشینان این مناطق می‌گویند بهداشت اندک، تخریب چاه‌های فاضلاب در این شرایط آنان را مبتلا به بیماری پوستی کرده است که با گرمتر شدن هوا بدتر نیز خواهد شد. بااینحال، دانشگاه علوم‌پزشکی این استان و مرکز بهداشت و درمان این استان تاکنون طغیان یا همه‌گیری هیچ بیماری ناشی از سیلابی را تأیید نکرده است.
«تنگ سرخ» فاجعه‌ای برای اقلیم فارس
با اعلام استاندار فارس مبنی‌بر موافقت سازمان حفاظت محیط زیست، بعد از مخالفت و ایستادگی ۱۲سالهٔ اداره‌کل حفاظت محیط زیست فارس، آن اداره با چرخش ۱۸۰ درجه با اجرای سد تنگ سرخ که تهدیدی مهلک برای شیراز و شهروندانش است، موافقت کرد. اما آنچه از اجرای این سد استنباط می‌شود، ماجرای زمین‌خواری در بازه‌های جنوب‌شرق تنگ سرخ تحت‌عنوان ایجاد طرح‌های گردشگری و... است. شهرداری شیراز همچنین می‌گوید قصدش از راه‌اندازی این سد آبرسانی به باغ‌های قصرالدشت شیراز است. اما این منطقه به‌وسیلهٔ دو مجرا آبیاری می‌شده، یکی تنگ سرخ و دیگری نهری به‌نام «نهر اعظم» که از چشمهٔ جوشک به این منطقه می‌آید و بخشی از باغ‌های شیراز را مشروب می‌کند. اما باغ‌های قصرالدشت در چهار دههٔ گذشته مساحتشان به یک‌چهارم تقلیل یافته و بدل به ساختمان و جاده شده است. بنابراین، آبرسانی به این منطقه هم بهانه است و سعی بر این است که اراضی تحت‌عنوان گردشگری، توسعهٔ نامتوازن یابند و مافیای زمین‌خواری آبرسانی را را هم بهانه‌ٔ دیگری برای ساخت سد کرده است.
«پیشین» از امدادرسانی جا ماند
با وجود تلاش برای امدادرسانی به همهٔ مناطق سیل‌زده، اما فعالان اجتماعی مستقر در منطقه و همچنین اهالی می‌گویند توزیع اقلام مورد نیاز در بسیاری از مناطق انجام نشده است. بخش «پیشین» در راسک یکی از مناطقی است که به‌نظر از امدادرسانی جامانده است. همچنین به گفتهٔ اهالی، بسیاری از روستاها در مناطقی غیر از دشتیاری و چابهار، بیش از یک هفته در انتظار امدادرسانی بوده‌اند. جمعیت هلال‌احمر به تازگی برای برخی تشکل‌های مردمی مجوز فعالیت و جمع‌آوری و توزیع کمک‌های مردمی در منطقه را صادر کرده است اما حجم نیازها با کمک‌های رسیده همخوانی ندارد.
آزاد شدن ساخت واحد مسکونی در اراضی کشاورزی تکذیب شد
سازمان امور اراضی کشور با تکذیب خبرها و کلیپ‌های منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر آزاد شدن و امکان ساخت و ساز در اراضی کشاورزی بدون نیاز اخذ مجوز اعلام کرد: طبق ماده یک قانون حفظ کاربری هرگونه ساخت و ساز در اراضی کشاورزی بدون اخذ مجوز ممنوع است.
