بایگانی مطالب : میراث
سپردن توسعهٔ صنایع‌دستی به بخش خصوصی
سال‌هاست که در حوزهٔ صنایع‌دستی همهٔ ارگان‌ها به فکر فروش هستند؛ از دولت گرفته تا بخش خصوصی. اصل ماجرا هم همین است: رونق چرخ فروش و عرضهٔ این محصولات. اما طی سال‌های گذشته این سؤال هم مطرح بود که چرا با همهٔ تلاش‌های صورت‌گرفته در این حوزه، بازار تجاری آن توفیق چندانی نداشته و نتوانسته وضعیت مطلوبی برای فعالانش در بخش خصوصی و سیاستگذارانش در بخش دولتی رقم بزند. سؤالی که همین چندروز پیش پاسخ آن داده شد، اینکه این حوزه با همهٔ ظرفیت‌هایش تاکنون یک تشکل یکپارچه، قوی و منسجم نداشته و هیچ اقدامی هم برای تجمیع ظرفیت‌های بخش خصوصی و سرمایه‌گذارانش صورت نگرفته است. چند روز پیش بود که خبر رسید شرکت توسعه صنایع‌دستی ایران با هدف تجمیع ظرفیت‌های بخش خصوصی تشکیل میشود؛ شرکتی که قرار است به صورت تعاونی و با مشارکت عام و برای فعال‌سازی و تقویت ظرفیت‌های مردمی و ذینفع شدن همه هنرمندان و مردم در این زمینه، به رغم وجود تقاضای ایجاد شرکت سهامی خاص، ایجاد شرکت به صورت سهامی عام فعالیت کند. به‌گفتهٔ «فرزاد اوجانی»، مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و بازاریابی وزارت میراث‌فرهنگی، «شرکت توسعهٔ صنایع‌دستی» به‌زودی تشکیل میشود و تمامی ساختارهای تشکیل‌شده در آن منجر به ساماندهی و تقویت این حوزه خواهد بود. او در گفت‌وگو با «پیام ما» به نکات بیشتری از تشکیل این شرکت اشاره می‌کند.
سه رویکرد مهم در ثبت جهانی میراث
|پیام ما| میراث جهانی نام پیمان‌نامه‌ای بین‌المللی است که ۱۶ نوامبر سال ۱۹۷۲ به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید تا حفاظت از آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر که اهمیت جهانی دارند و متعلق به همهٔ انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص هستند، در دستورکار قرار گیرد. حفاظت از این آثار پس از ثبت در عین باقی ماندن در حیطهٔ حاکمیت کشور مربوط، به‌عهدهٔ تمام کشورهای عضو خواهد بود. ایران سه سال پس از تصویب کنفرانس عمومی یونسکو در تاریخ ۲۶ فوریه سال ۱۹۷۵ به این پیمان‌نامه پیوست و اولین‌بار سال ۱۳۵۸ توانست «زیگورات چغازنبیل» را به‌عنوان اولین اثر جهانی خود به ثبت برساند، در همان سال «تخت‌جمشید» و «میدان نقش جهان» نیز ثبت جهانی شدند. حالا بعد از گذشت ۴۴ سال از شروع ثبت جهانی آثار ایران در یونسکو، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «بررسی فرایند ثبت میراث جهانی در ایران و ارائهٔ راهکارهای تقنینی» به این موضوع پرداخته که ثبت جهانی در ایران چه فرایندی را طی کرده است و چه مشکلاتی دارد. «محمدرضا محمودی قوژدی» و «سعید شفیعا» کار این پژوهش را که به‌تازگی منتشر شده است، برعهده داشته‌اند.
چرخ خراطی سنتی نمی‌چرخد
سروکار داشتن با چوب و ساختن وسایل از هزاران سال پیش تا کنون برای بشر جذابیت داشته و به شیوه‌های مختلف از انواع و اقسام چوب درختان برای ساخت وسایل ضروری زندگی خود استفاده می‌کرده است. این ضرورت و درعین‌حال جذابیت سبب شد تا هنرهای مختلفی شکل بگیرد؛ از نجاری تا خراطی.
جشن جهانی «سده» بدون کرمان
|پیام ما| روزها، ماه‌ها و فصل‌ها برای ایرانیان باستان ختم به نظام معیشتی‌تان یعنی کشاورزی می‌شد. آنها سال را به دو فصل تقسیم می‌کردند، تابستان بزرگ از ابتدای فروردین تا پایان مهر و زمستان بزرگ که از ابتدای آبان شروع می‌شد و به پایان اسفند می‌رسید. آنها اما از همان ابتدای شروع زمستان بزرگ در رؤیا و جست‌وجوی بهاری سبز بودند و همین خواست موجب می‌شد همهٔ آیین‌ها حتی در زمستان هم رنگی از بهار و سبزی بگیرند، به‌طوری‌که آنها از نخستین روزی که تاریکی و طولانی بودن شب کاسته می‌شد و به روشنایی افزوده می‌شد، به پیشواز بهار می‌رفتند و از همین رو «یلدا» را می‌توان اولین آیینی دانست که در استقبال از بهار و سبزی برگزار می‌شد. «سده» هم با ۴۰ روز اختلاف در همین مجموعه قرار می‌گیرد و بعد از آنکه ۱۰ روز از زمستان بزرگ سپری می‌شد، ایرانیان جشن «سده» را برپا می‌کردند؛ چون بر این باور بودند که اوج و شدت سرما سپری شده است و توان و نیروی این پدیدهٔ نابه‌سامانی و سکون که از کردار اهریمن محسوب میشود، رو به زوال و کاستی است. این جشن را آبان‌روز از بهمن‌ماه برگزار می‌کردند، به شب‌هنگام و درست زمانی که صد روز از زمستان بزرگ می‌گذشت.
برج آزادی تهران میزبان «سرو سیمین»
امسال جشنوارهٔ بین‌المللی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی فجر به ایستگاه هشتم رسید و دومین سالی است که این رویداد به‌شکل بین‌المللی برگزار خواهد شد. جشنواره‌ای که امسال با شعار «پیوند نسلی، پاسداشت هویت در پهنهٔ جهانی» رونمایی شد و پوستر امسالش را هم یکی از پیشکسوتان صنایع‌دستی و یک دانش‌آموز سفالگر رونمایی کردند. استقبال خوبی از برگزاری جشنوارهٔ صورت گرفت و بیش از پنج هزار اثر به دبیرخانهٔ جشنواره رسیده است. ۱۶ کشور در این جشنواره حضور دارند که البته حضور برخی از آنها به‌معنای فاخر بودن آثار ارسالی‌شان به جشنواره نیست و به‌گفتهٔ دبیر علمی این جشنواره، انتخاب برخی از آنها به اجبار صورت گرفته است. این درحالی‌است که همه می‌دانند صنایع‌دستی ایران در جهان تا چه میزان ارزشمند و غیرقابل مقایسه است. جشنواره‌اش نیز آنقدر اهمیت دارد که از کشورهای مختلف برای شرکت در آن اثر ارسال شود؛ آثاری که شاید در مناطق بومی خودشان به‌عنوان اثر هنری و صنعت دست پذیرفته شده باشند، اما در ایران قابل‌قبول نیستند و امسال برای شرکت در جشنواره «نه» گرفتند.
کشف ۴۶۷ قلم اشیای تاریخی قاچاق در گلستان
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان از کشف و ضبط ۴۶۷ قلم اشیا فرهنگی ـ تاریخی از دو باند قاچاق اموال تاریخی در استان با همکاری دستگاه‌های امنیتی و انتظامی خبر داد.
مقصدهای پر شکایت
|پیام ما| مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری در تازه‌ترین آمار ارائه‌شدهٔ خود تهران، مازندران و خراسان‌رضوی را در صدر پرشکایت‌ترین استان‌های کشور معرفی کرده است. این آمار براساس اطلاعات تماس گردشگران با سامانهٔ ۰۹۶۲۹ است که برای ثبت شکایات مردمی از تأسیسات گردشگری معرفی شده است. در میان تمام تماس‌های انجام‌شده با سامانهٔ ۰۹۶۲۹ حدود ۳.۵ درصد مربوط به شکایات است. از این میان، حدود ۲۰ درصد مربوط به شکایت از تعرفه‌ها و نرخ‌هاست.
باغ‌های ایرانی محبوب دیگران مطرود در ایران
باغ‌های ایرانی به‌عنوان سرمایه‌هایی مهم، در کنار ابنیهٔ تاریخی در زمرهٔ مهم‌ترین میراث‌های ملی قرار دارند. یکی از ویژگی‌های برجستهٔ این میراث باستانی سبک سنتی آنهاست که توسط سایر کشورهای اروپایی و آسیایی الگوبرداری شده است. هرچند بسیاری از باغ‌های تاریخی سایر کشورها قدمت و زیبایی باغ‌های ایرانی را ندارند، اما به روش‌های مختلف مورد محافظت قرار گرفته‌اند. این درحالی‌است که برخی باغ‌های ایران با وجود ثبت ملی و جهانی در معرض تخریب و آسیب قرار دارند یا دستخوش تغییر شده‌اند. این وضعیت دربارهٔ آنها که برچسب جهانی نخورده‌اند، به‌مراتب بدتر است.
هنری که در کورهٔ تکنولوژی ذوب شد
شیوهٔ زندگی که تغییر کرد، برخی از حرفه‌ها برای همیشه از یاد رفت، اما برخی پیشه‌ها توانستند با تغییراتی خودشان را با زندگی مدرن سازگار کنند. حرفه‌هایی که برای همیشه خاموش شدند، بخشی از میراث فرهنگی سرزمین را هم با خود به فراموشی بردند. نفس‌های حرفهٔ چلنگری که آمیخته‌ای از هنر و صنعت است، از نیم‌قرن پیش به شماره افتاد و حالا دیگر چلنگری در ردهٔ هنرهای دستی ازیادرفته دسته‌بندی میشود.
کشف باستانی در مسیر ریل قطار
|پیام ما| عملیات ساخت قطعهٔ چهارم راه‌آهن زاهدان-مشهد (حدفاصل زابل-زاهدان) سال ۱۳۹۷ و در ایام دههٔ فجر آغاز شد؛ طرحی که به‌عنوان بزرگترین محور ریلی كشور هزار و ٣٥٠ كیلومتر طول دارد و قرار است ارتباط با كشورهای شرقی پاكستان و افغانستان را از سه نقطه و اتصال به آسیای میانه را از طریق مرز سرخس فراهم کند. بخشی از این قطعه در نزدیکی محدوده و حریم شهرسوخته احداث میشود. محوطه‌ای که در سی‌وهشتمین اجلاس یونسکو در ژوئن ۲۰۱۴ به‌عنوان میراث جهانی ثبت شد تا با قدمت پنج‌هزارساله هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو باشد. حالا خبر رسیده که «کشف جدیدی در شرق ایران» اتفاق افتاده و «۲۳ محوطه و تپه با قدمت بیش از چهار سال کشف شده‌اند»، اما هنوز نویافته بودن این محوطه‌ها مشخص نیست و باید منتظر ماند تا نظر پژوهشگاه باستان‌شناسی دربارهٔ این محوطه‌ها اعلام شود.
