بایگانی مطالب : اقتصاد
سریال سیلاب در بلوچستان
گزارش منتشرشده از سوی پژوهشکدهٔ اقلیم‌شناسی و تغییراقلیم پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور حاکی از تمرکز بارش هفتهٔ دوم اسفند ۱۴۰۲ بر شرق و جنوب‌شرق کشور، دامنهٔ شرقی کوه‌های زاگرس میانی، و دو سوی دامنه‌های البرز مرکزی و غربی بود. همچنین، بارش انباشته در جنوب‌شرق کشور با احتمال حدود ۷۵ درصد، بین ۳۰ تا ۸۰ میلی‌متر بیش از نرمال پیش‌بینی شده بود. گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نیز، میزان بارش‌های سیستان‌وبلوچستان از ابتدای سال زراعی جاری تا آغاز ورود سامانه‌های بارشی اسفند ۱۴۰۲ را ۱۶.۴ میلی‌متر نشان می‌دهد که این رقم نسبت به دورهٔ مشابه بلندمدت ۶۸ درصد کاهش داشته و پس از فعالیت سامانه‌های اخیر، میزان بارش استان به ۵۴.۹ میلی‌متر رسیده است که نسبت به دورهٔ مشابه بلندمدت ۱.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. بیشترین میزان بارش سامانه‌های هفتهٔ اول اسفند گذشته از ایستگاه‌های شارک قصرقند با ۳۱۹ میلی‌متر، عورکی ۲۱۷، باهوکلات ۲۰۷.۵ و نگور ۲۰۳ میلی‌متر و کمترین میزان بارش‌ها در ژاله‌ای ۵.۵، محمدآباد ۵، قلعه‌رستم ۶، زهک ۶.۱ و زابل ۶.۷ گزارش شده است. اعدادی که به‌نظر می‌رسد می‌توانند تا حدی سیلاب را توجیه کنند. اما گزارش‌های رسمی کارشناسی روایتی دیگر دارند. نه خاک تشنه و بی گیاه و نبات بلوچستان توان جذب آب را داشت و نه سدها توانستند کارا عمل کند. پس از جاری شدن سیلاب نیز خانه‌های فرسوده و ساخته‌شده در مسیل، تخلیه نشدن به‌موقع سدها، اراضی تغییر کاربری داده شده و طرح‌های آبخیزداری به اجرا درنیامده، همه دست‌به‌دست هم دادند تا خسارت سیلاب بالا برود. پژوهشکدهٔ سوانح طبیعی در گزارشی که پس از سیلاب سال گذشته در جنوب سیستان‌وبلوچستان بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان خسارت زد، علل تکرار وقوع سیلاب‌ها و خسارت بالای آن را فهرست کرده است که به‌نظر می‌رسد همهٔ دلایل قابل‌مدیریت بود، اگر برایش برنامه‌ای وجود داشت و اراده‌ای برای انجام.
خیز دولت برای توسعهٔ نیروگاه‌ها
|پیام ما| درحالیکه کارشناسان و صنعتگران بخش خصوصی صنعت برق کشور، اصلی‌ترین چالش در زمینهٔ رفع ناترازی تولید و مصرف برق کشور را نبود سرمایه‌گذاری لازم و عدم امکان بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به‌شکل سودآور، در این بخش می‌دانند، به‌ویژه در روزهایی که دولت نیز با مشکلات متعدد در تأمین بودجه و اعتبار دست‌وپنجه نرم می‌کند، وزارت نیرو اعلام کرده است سه برنامه برای کاهش حداکثری یا رفع ناترازی برق دارد. وزارت نیرو می‌گوید این برنامه‌ها در توسعهٔ سه بخش ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی، سیکل ترکیبی و انواع تجدیدپذیرها پیش‌بینی شده است. پیش از پایان سال ۱۴۰۲ برآوردها از افزایش پنج درصدی ناترازی برق در کشور برای سال ۱۴۰۳ حکایت داشت.
ملیله دیگر نمی‌درخشد
فرقی نمی‌‌کند که فلز سرد و سخت دستشان بدهی یا الیاف نرم ابریشمین. هنرمندان صنایع‌دستی به‌خوبی می‌دانستند که چطور باید به اشیای بی‌جان روح ببخشند. آن را زیبا کنند و در زندگی روزمره استفاده کنند. نمونه‌اش همین صنعت ملیله‌سازی است که به‌گواه تاریخ در کشور ما قدمت دارد. هنری که از قافلهٔ سراشیبی هنرهای صنایع‌دستی جا نمانده و هر چند ثبت ملی شده، اما رمقی برای ادامه‌دادن ندارد چه برسد به اینکه مانند گذشته جلوه‌گری کند.
گردشگری جنگلی بدون تخریب
فرض کنید در روی کره زمین محوطه‌ای باشد که دایناسورها هنوز حضور دارند و زندگی می‌کنند، چه تصمیمی برای زیستگاه آنها باید گرفت؟ آیا منطقه را باید آزاد گذاشت تا هر تعداد ماشین می‌خواهند تردد و گوشه‌گوشه آن آتش روشن کنند؟ یا اینکه برنامهٔ حفاظت ویژه‌ای برایش اجرا کرد؟ هر راهکاری که برای این زیستگاه در نظر گرفته می‌شود، برای «النگدره» هم صادق است؛ پارکی جنگلی و بخشی از جنگلهای هیرکانی در محدودهٔ شهر گرگان که همچون درختان انجیلی و... در آن وجود دارند، درختانی که به‌عنوان فسیل زنده توانسته‌اند از عصر یخبندان نسل‌به‌نسل خود را زنده نگه دارند و به سال ۱۴۰۳ برسانند. این گونه‌ها نیاز به حفاظت ویژه دارند و در پی مطالبهٔ متخصصان، فعالان و کارشناسان جنگل و محیط‌زیست، در اسفند ۱۴۰۲ با تصمیم شورای حفظ حقوق بیتالمال به ریاست رئیس‌کل دادگستری استان گلستان و با حمایت دادستان گرگان، تردد تمامی وسایل نقلیه به این پارک جنگلی و افروختن آتش در آن ممنوع اعلام شد. از دکتر «مریم شهبازی»، دانشیار گروه محیط‌زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و رئیس کارگروه تنوع زیستی اتحادیهٔ انجمنهای علوم زیستی ایران، دربارهٔ دلایل این تصمیم و تبعات آن پرسیدیم. او قبل از هر سخنی تأکید داشت ازآنجاکه به‌دلیل دخالتها و بهرهبرداریهای بی‌رویه، سطح قابلملاحظهای از جنگلهای دنیا از بین رفته‌اند و یا در معرض خطر نابودی قرار دارند. امروزه بشر دریافته که مدیریت جنگل و هر نوع بهره‌برداری از آن باید به‌صورت پایدار و با حفظ تنوع زیستی و منابع آب و خاک برای نسل آینده برنامهریزی شود. از این نظر گردشگری به‌ویژه در پارکهای جنگلی، نیاز به نگاه و رویکرد تازهای دارد.
تداوم ناترازی بنزین در سال پیش رو
|پیام ما| پیش از پایان سال ۱۴۰۲ کارشناسان بخش خصوصی دربارهٔ تشدید ناترازی بنزین در سال ۱۴۰۳، هشدار داده و اعلام کرده بودند که این ناترازی به‌ویژه در نخستین روزهای سال و با توجه به سفرهای نوروزی به‌شکل جدی، خودش را نشان خواهد داد. حالا دولت که می‌گفت نه مشکلی در تأمین بنزین وجود دارد و نه دلیلی برای نگرانی از ناترازی، اعلام کرده است که نه‌فقط رکورد مصرف بنزین کشور در ۱۰ روز نخست کشور شکسته شده که در روز ۱۱ فروردین دولت ناچار به توزیع ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین در جایگاه‌های سوخت شده است. رانندگان و مسافران نوروزی اما طی این مدت از کمبود و عدم دسترسی به بنزین چه یارانه‌ای و چه آزاد، گلایه داشتند. موضوع مهمتر آنکه هشدارهای کارشناسی اعلام می‌کند این آغاز روند تشدید ناترازی است که در سال ۱۴۰۳ ادامه پیدا می‌کند. براساس اعدادی که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی پیشتر اعلام کرده بود در سال ۱۴۰۳، میانگین مصرف بنزین ۸ الی ۱۰ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ رشد خواهد کرد و به ۱۲۴ الی ۱۲۶ میلیون لیتر خواهد رسید.
«برایا»، بازتاب صدای زنان بومی
بسیاری از مردم، جزیرهٔ کیش را به مراکز خرید، هتل‌ها، رستوران‌ها و کافه‌ها می‌شناسند؛ درحالیکه جزیرهٔ کیش مکان‌های دیدنی و پاتوق‌های کمتر شناختهشدهای در روستاهایی به اسم «باغو» و «سفین» دارد که در میان ساخت‌وسازهای انبوه و جریان‌های مخرب جزیره اتفاق‌های نو و خلاقانه‌ای را رقم زده است. یکی از این اتفاق‌های خوب در جزیرهٔ کیش تأسیس «خانهٔ زنان بومی کیش»، احیا و بازسازی گاراژهای قدیمی و تبدیل آن به کافه‌ای برای فروش محصولات خوراکی جنوبی و دکانی برای فروش دست‌سازه‌های زنان است. کافه‌ای دلنشین و زیبا در محلهٔ سفین قدیم، روبه‌روی موزه‌ٔ مردم‌شناسی خانهٔ بومیان کیش که تا چند سال پیش گاراژهای قدیمی بودند که هرگز کسی به آنها توجه نمی‌کرد. تا اینکه «نغمه نقیلو» همراه با تیم «انجمن طرح سرزمین» تصمیم می‌گیرند این مکان را به محلی برای کارآفرینی اجتماعی زنان با هدف توسعهٔ گردشگری پایدار در روستای سفین تبدیل کنند. آنها با پشتکاری که داشتند موفق شدند این مکان را به یکی از جاذبه‌های گردشگری و پاتوق خوراکی، فرهنگی و هنری در بیاورند.
تشدید ناترازی بنزین در نوروز
|پیام ما| کارشناسان انرژی نسبت به تشدید ناترازی بنزین در نوروز ۱۴۰۳ با توجه به افزایش سفرها، هشدار می‌دهند. دولت اما معتقد است نگرانی‌ای وجود ندارد؛ هرچند مانند سال گذشته سهمیه‌ای برای سفرهای نوروزی شهروندان در نظر نگرفته است. از سوی دیگر مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی کشور اعلام کرده است با توجه به تقارن ماه رمضان و نوروز، برآوردی از میزان مصرف بنزین در نوروز وجود ندارد.
خطر مرگ ۳۵ میلیون کودک زیر پنج‌سال
براساس آخرین برآوردهای سازمان ملل متحد از مرگ‌ومیر کودکان، در سال ۲۰۲۲ تعداد کودکانی که قبل از پنج‌سالگی، جانشان را از دست داده‌اند تا حدود پنج میلیون نفر کاهش یافته و به پایین‌ترین حد خود در طول تاریخ رسیده است. با‌وجوداین، اما این سازمان بین‌المللی می‌گوید اگر به پیامدهای افزایش بی‌عدالتی و بی‌ثباتی اقتصادی، درگیری‌های جدید و طولانی‌مدت، تأثیر تشدید تغییراقلیم و پیامدهای کووید-۱۹ توجه نشود، این دستاورد می‌تواند به‌راحتی از بین برود و روند کاهشی مرگ‌ومیر کودکان معکوس شود. «کاترین راسل»، مدیر اجرایی یونیسف، در این باره می‌گوید هرچند افزایش دانش و امکانات در نظام‌های بهداشت و سلامت و همچنین واکسینه شدن کودکان در‌برابر بیماری‌های کشنده تأثیر زیادی بر زنده ماندن نوزادان داشته اما هنوز راه طولانی برای پایان دادن به همهٔ مرگ‌ومیرهای قابل پیشگیری کودکان و نوجوانان در پیش است. آنطورکه برآوردهای گزارش تازهٔ سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد باوجود کاهش چشمگیر مرگ‌ومیر کودکان، هنوز هم اکثر این مرگ‌و‌میرها در جنوب صحرای آفریقا و آسیای جنوبی رخ می‌دهد و عمر بیش از دو میلیون کودک، نوجوان و جوان بین سنین ۵ تا ۲۴ سالگی ساکن این مناطق، به‌دلیل در دسترس نبودن مراقبت‌های بهداشتی باکیفیت کوتاه شده است.
سفر در مسیرهای ناشناخته
|پیام ما| دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر چندروز پیش در گفت‌وگو با «ایسنا» براساس رصد انجام‌شده تاکنون، استان‌ها و مسیرهای پرتقاضا برای سفر در نوروز را اعلام کرد. آنطورکه «مصطفی فاطمی» توضیح داده بود، براساس ضریب اشغال‌شدۀ تخت‌های اقامتگاه‌ها و جست‌وجوهایی که در اینترنت انجام شده است، پیش‌بینی می‌شود هرمزگان و مازندران مانند سال گذشته پرمسافر و پرازدحام باشند. همچنین، علاوه‌بر شمال که همیشه با انبوه مسافر مواجه است، پیش‌بینی شده است جنوب کشور همانند تعطیلات نوروز سال گذشته با ازدحام مسافر مواجه شود. در این میان اما همچنان برخی استان‌ها نه‌تنها از سفرهای نوروزی بلکه از سفرهای داخلی سهم چندانی نبرده‌اند و کمتر میزبان مسافران هستند.
کاشی‌های رنگ‌پریده
کاشی‌های فیروزه‌ای، لاجوردی و آبی در بناهای باشکوه ایرانی از شوش و تخت‌جمشید تا مسجد کبود تبریز و مسجد جامع اصفهان هنر زبانزد ایرانیان است که بعد از ظهور اسلام در گوشه‌وکنار این مرزوبوم به غایت خود رسیده و درخشیده است. بااین‌حال، هنر کاشی‌کاری ایرانی یا همان کاشی هفت‌رنگ در مهد شکوفایی‌اش، حال خوشی ندارد و در ورطهٔ فراموشی افتاده است.
