بایگانی مطالب : آب
دیپلماسی محیط زیستی عقبمانده است
«محیط زیست» یکی از محورهای مهم حوزه دیپلماسی به شمار میرود و هر سال هم اهمیت آن بیش از پیش روشن میشود. از سال ۱۴۰۰ ضعف و انفعال شدید در این حوزه موجب شد تا برخی کشورها با مواضع غیرمرسوم دربارهٔ حقوق ایران اظهارنظر کنند. یک روز طالبان در ازای طلب حقابهٔ ایران از هیرمند، دبههای زرد انتحاری به دست گرفت و یکبار عراق ایران را به پیگیری مسئلهٔ «زاب کوچک» در دادگاه لاهه تهدید کرد. موضوع اما به این سطح محدود نماند و روسیه برای دوبار در یک سال گذشته تمامیت ارضی کشور ما را برای تحکیم روابطش با جهان عرب، زیر سؤال برد. آنچه در دوسال گذشته از انفعال دیپلماسی نصیب شهروندان ایران شده است، پهنههای مشترک آبی و رودخانههای مرزی بلاتکلیف است که یا حقابهشان تضییع شده و به تشدید وضعیت کانونهای گرد و غبار خارج از کشور منجر شده است. به نظر میرسد برنامهٔ منطقهای و مشترکی میان ایران و همسایگانش برای سازگاری با تغییراقلیم وجود ندارد. مهدی ذاکریان، استاد مدعو دانشکدهٔ حقوق دانشگاه پنسیلوانیا و عضو هیئتعلمی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، چالش اصلی را در «عقبماندگی» سیاست خارجه کشور میداند. او بزرگترین چالش دستگاه دیپلماسی کشور را ضعف علمی و عملی و دور ماندن از فضای حقیقی نظام بینالملل بهجای بسط واقعیت میداند که نهفقط در مورد آب و محیط زیست بلکه در سایر حوزهها هم مشکلساز شده است.
انتقال آب خلیجفارس راهحل یا بحران؟
از شعار تا عمل «گفتوگوی آب»
کاهش ۲ مترمکعبی الگوی مصرف آب در تهران
بهدنبال بروز تنش آبی در تهران با کاهش سطح ذخایر سدها و کاهش شدید بارشها، الگوی مصرف آب هر خانوار در تهران از ۱۴ مترمکعب در ماه به ۱۲ مترمکعب در ماه کاهش یافت.
برداشت نمک از دریاچهٔ ارومیه جدید نیست
درخواست یک شرکت چینی برای برداشت لیتیوم از بستر خشک دریاچهٔ ارومیه خبر داغ این روزهای شبکههای اجتماعی و رسانههاست. اگرچه سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده که تاکنون مجوزی برای برداشت نمک خشک بستر دریاچه برای چینیها صادر نکرده است، اما هنوز برخی به این اخبار با دیدهٔ نگرانی و البته بدبینی نگاه میکنند. ساکنان روستاهای اطراف دریاچهٔ ارومیه میگویند که برداشت نمک از بستر دریاچه اتفاق جدیدی نیست و علاوه بر مردم اهلی، برخی شرکتهای داخلی نیز این برداشت را انجام میدهند. با اینحال یک کارشناس معدن میگوید که هر چند نمک دریاچهٔ ارومیه دارای عناصر ارزشمندی است اما بهرهبرداری از آن اقتصادی نیست.
«سازگاری با کم آبی» یگانه راهحل بحران مدیریت آب
|پیام ما| مصرف ۹۰ درصدی آبهای تجدیدپذیر کشور، همراه با پایین بودن بهرهوری در پرمصرفترین بخش اقتصادی کشور از آب یعنی کشاورزی، وضعیت بسیار شکنندهای در سالها اخیر در مدیریت آب کشور بهوجود آورده است. وضعیتی که از پنج سال گذشته موجب تدوین سندی جامع بهنام «سند سازگاری با کمآبی» شد تا نهفقط در الگوی کلان کشوری بلکه در برشهای استانی این وضعیت بحرانزده را مدیریت کند. بااینحال، از آذر گذشته زمزمههای تدوین شیوهنامهای برای اجرای این سند مهم به گوش رسید که براساس اخبار رسمی قرار است در فازهای متعددی اجرا شود. جزئیاتی از این شیوهنامه و امور اجرایی آن از سوی وزارت نیرو یا شرکت مدیریت منابع آب منتشر نشده است، اما «فیروز قاسمزاده»، سخنگوی صنعت آب، روز گذشته یکبار دیگر موضوع اجرای برنامهٔ سازگاری با کمآبی را بهعنوان تنها راهحل قطعی بحران آب کشور مطرح کرد که گویا اشاره به تدوین این شیوه نامه دارد.
راه و بیراه موزه و حفاظت
سلسلهنشستهای «سنجه» دربارهٔ بایدها و نبایدهای موزهداری در ایران، اینبار پیرامون موزه و مسئلهٔ حفاظت برگزار شد. «میترا اعتضادی»، مرمتگر آثار تاریخی و کارشناس درمان و مرمت اشیای فرهنگی و هنری، مهمان این برنامه بود و در اولین مبحثی که پیرامون این حوزه مطرح کرد گفت: «زمانی که دربارهٔ حفظ و مرمت آثار تاریخی و موزههای صحبت میکنیم، باید به این مسئله توجه داشته باشیم که از ۲۵۰ موزه فقط ۱۰ درصد آنها را موزهدارها اداره میکنند و در سایر موارد متخصصان دیگر عهدهدار نگهداری از آنها هستند. این آمار عجیبی است و این سؤال مطرح میشود که این موزهها چقدر با اصول موزهداری اداره میشوند. این درحالیاست که وقتی موزه در اختیار افراد با تحصیلات آکادمیک مرتبط قرار دارد، تعامل با مرمتگر متفاوتتر از کسانی است که تحصیلات آکادمیک دیگری دارند.»
بدون «تابآوری» امنیت غذایی آسیب میبیند
نقشهٔ راه آب آرمانی و غیرمستند است
تدوین نقشهٔ راه آب کشور، خبری بود که چندی پیش توسط وزارت نیرو منتشر شد. سندی که به گفتهٔ سخنگوی صنعت آب کشور، نهفقط نقشهٔ راهی برای آیندهٔ آب است، که نوعی سیاستگذاری و خطمشیگذاری برای آیندهٔ توسعهٔ کشور نیز محسوب میشود. اگرچه در ابتدا تدوینکنندگان و چند و چون این سند بهدرستی مشخص نبود و همین موضوع انتقاد بسیاری از متخصصان مستقل حوزهٔ آب در کشور را برانگیخت اما وزارت نیرو با تهیهٔ نسخهای از آن، نظرات متخصصان کشور در اینباره را جویا شد. «پیام ما» پیش از این علاوهبر انتشار گفتوگویی تفصیلی با «عیسی بزرگزاده»، سخنگوی صنعت آب کشور درباره نقشهٔ راه آب، تعدادی از نقدها و اظهارنظرها دربارهٔ این سند را منتشر کرده است. در آخرین اظهارنظرها، «انجمن هیدرولیک ایران» با همکاری جمعی از استادان «گروه مهند سی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران» در نامهای خطاب به وزیر نیرو، دربارهٔ این سند اظهار نظر کرده است. بخشی از نظرات نویسندگان این نامه، متوجه کاستیها و ابهامات موجود درنقشهٔ راه آب است، بخشی دیگر نقد برخی برنامهها و بخشی دیگر نیز شامل پیشنهادهایی برای این سند است. با اینحال و بهطور، نویسندگان این نظرات، سند فعلی نقشهٔ راه آب کشور را «کلی»، «آرمانگرا» و «غیرمستند» دانستهاند که گزارشهای و مستندات کافی ندارد و راهبردهای عملیاتی برای رسیدن به اهداف آن امکانپذیر و قابل اطمینان بهنظر نمیرسند.
برنامهٔ هفتم برای کشاورزی کارا نیست
|پیام ما| مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی که از بخش منابع طبیعی و کشاورزی لایحهٔ هفتم پنجسالهٔ توسعهٔ کشور منتشر کرده است میگوید احکام این برنامه متناسب با چالشهای اساسی بخش کشاورزی نیست. همچنین، این گزارش مدعی است که وضعیت تکالیف قانونی نهادهای مرتبط با این بخش بهدرستی مشخص نشده است. همچنان که تکلیف الزامات مرتبط با احکام مندرج در برنامه مانند فروش انفال و همچنین داراییهای بخش کشاورزی در قالب مولدسازی، صدور سند اراضی کشاورزی زیر حد نصاب فنی و اقتصادی معلوم نیست. این گزارش در بخشهایی احکام مندرج در برنامه را غیر میداند که منجر به تحقق اهداف کشاورزی و حفظ منابع کشور در کنار تحقق امنیت غذایی نخواهد شد.