بایگانی مطالب : اقتصاد محیط زیست
چرخۀ حیات؛ کاهش ضایعات و استفادهٔ مجدد از منابع
ارزیابی چرخهٔ حیات (LCA) بهعنوان یک ابزار تحلیلی، پیامدهای محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی یک محصول، فرایند یا سیستم را در کل چرخهٔ حیات آن از استخراج مواد اولیه تا دفع و پایان عمر محصول مورد ارزیابی قرار میدهد. این رویکرد جامعنگر به تصمیمگیرندگان دیدگاهی ارزشمند در مورد پایداری ارائه میدهد. با کمیسازی تأثیرات سناریوهای مختلف، ارزیابی چرخهٔ حیات، صنایع را بهسمت شیوههای سازگارتر با محیط زیست سوق میدهد و رویکردی مبتنیبر داده برای صنایع فراهم میکند تا بتوانند انتخابهای آگاهانهای داشته باشند. این رویکرد با تجزیه و تحلیل اثرات محیط زیستی گزینهها و جایگزینهای مختلف، به شرکتها این امکان را میدهد که راهحلهای پایدار را اولویتبندی کنند. این رویکرد در طراحی و تولید محصول، بهینهسازی زنجیرهٔ تأمین، صنعت ساختمان و سازه، مدیریت پسماند، صنایع خودروسازی، گاز و پتروشیمی، کشاورزی و انرژی، برچسبگذاری و مارکتینگ محصولات کاربرد دارد و در زمینهٔ مدیریت پسماند، ارزیابی چرخهٔ حیات به شناسایی بهترین گزینههای پردازش پسماند از لحاظ محیط زیستی و طراحی سیستمهای مدیریت پسماند و تدوین سیاستهای اقتصاد چرخشی و کاهش تولید پسماند یاری میرساند و ابزاری جامع برای درک اثرات محیط زیستی و اجتماعی محصولات و فرایندهایی است که میتواند صنایع و مدیریت پسماند را بهسمت پایداری هدایت کند.
ذهنیت اشتباه مانع بزرگ ماست
قطعی برق زمستانه در سالهای گذشته تیر خلاصی بر وضعیت نامناسب انرژی کشور بود. شاید اگر در سالهای قبلتر کسی میگفت روزی در زمستان برق کشور قطع میشود، باورپذیر نبود. اما این اتفاق رخ داد تا ناترازی انرژی رسما به زندگی روزمره ما اضافه شود. حالا هر سال منتظر کمبود برق و گاز در فصول گرم و سرد سال هستیم. سال گذشته ۱۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات کسری برق در کشور وجود داشت. کسری که هر سال در حال افزایش است. پیشبینیها نشان میدهد تا ۲۰ سال آینده به حدود ۱۹۰ هزار مگاوات برق در کشور نیاز داریم. در این شرایط برای تامین برق راهی به جز رفتن به سمت تجدیدپذیرها نیست. در همین زمینه با «محمد امین زنگنه»، دبیر انجمن انرژیهای تجدیدپذیر گفتوگو کردیم که در ادامه میخوانید. یکی از ابرچالشهای کشور ما در سالهای اخیر، انرژی است. پیش از این صحبت دربارۀ حاملهای انرژی بیشتر حول بنزین و گازوئیل بود، اما در ۲ سال اخیر صحبتهای جدید شنیده میشود. کلماتی مانند ناترازی به ادبیات عمومی اضافه شده است. چه شد که انرژی از یک مرحله به بعد بهعنوان یک ابرچالش به ادبیات عمومی ما وارد شد؟ به طوری که جامعه در زمستان نگران گاز است و در تابستان نگران برق؟ این مسیر از کجا شروع شد؟
پوشش سبز بازگشته از نیستیها
کودک و بزرگسال نشستهاند به کنار هم گذاشتن خردهپارچهها تا قابی از میانبرشهایی درست کنند که قرار بود زباله شوند. این بخشی از تعامل پروژۀ «هناس» با مخاطبان است که «چیا جبری» تلاش میکند بهوسیلۀ آن به مخاطبان نشان دهد چطور از خردهپارچهها لباس تولید میشود و چطور میتوان از میان زبالههایی که نفس زمین را تنگ میکنند، با خلق چیزی تازه، به زمین نفس تازه بخشید. جبری، مدیر پروژه، طراح و ایدهپرداز این مجموعه، با همکاری «خاتون شهبازی» قصد داشتند در این مجموعه با گردآوری میانبرشهای کارگاههای کوچک، این مواد اولیه را به چرخۀ تولید بازگردانند و الهامبخش طراحان و تولیدکنندگان باشند تا آنها را از خطری که زمین و محیط زیست را تهدید میکند، آگاه کنند. «هناس»، بهعنوان نخستین رویداد مُد و محیط زیست در ایران از ۲۶ تا ۲۹ دیماه برگزار شد.
انرژی و محیطزیست محور همکاری تهران و دوحه
|پیام ما| سند همکاریهای اقتصادی ایران و قطر همزمان با مراسم اختتامیهٔ نهمین کمیسیون همکاریهای مشترک اقتصادی ایران و قطر به امضای «علیاکبر محرابیان»، وزیر نیرو و «شیخ محمد بن حمد بن قاسم العبدالله آل ثانی» وزیر صنعت و تجارت قطر رسید. در این سند بر همکاری در حوزهٔ انرژی (آبوفاضلاب، برق و نفت و گاز و محیط زیست) و اهمیت همکاری دو کشور برای تبادل تجارب و دانش فنی و برگزاری رویدادها اعم از نمایشگاه، دورههای آموزشی تخصصی در زمینهٔ فناوریهای آب و آبفا، انرژی خورشیدی و تجدیدپذیر، بازدید متقابل بخشهای خصوصی در زمینهٔ ظرفیتهای مشاوره، پیمانکاری و صنایع، تولید تجهیزات مرتبط با صنعت برق دو کشور و آمادگی سازمانهای محیط زیست دو کشور برای گسترش روابط و اجرای اسناد امضاشده تأکید شد. در این سند همچنین بر همکاریهای تجاری و صنعتی (شامل تعاملات بانکی، بیمه، گمرک، صندوق توسعهٔ ملی، خدمات فنی و مهندسی، بازرگانی، صنایع و معادن، مناطق آزاد، سرمایهگذاری، صندوق ضمانت و استاندارد) تأکید شده است. همکاری در زمینههای راه، ارتباطات و فناوری اطلاعات، کشاورزی، قضایی، حقوقی و کار و مرزی از محورهای این همکاری بهشمار میآید.
تلاش برای افزایش تابآوری «مکران»
|پیام ما|درحالیکه انتظار میرفت، بهویژه پس از اخبار منتشرشده در ماههای مهر و آبان، دولت نتایج سرمایهگذاری هندیها را در منطقهٔ مکران بهخصوص سواحل چابهار اعلام کند، هیئت وزیران مصوبهٔ ۱۳مادهای در مورد توسعهٔ این منطقه را منتشر کرد. بنابر متن مصوبه که دولت بر وبسایت خبری خودش منتشر کرده است «اخذ مجوزهای قانونی برای برداشت مبلغ پنج میلیارد یورو از صندوق توسعهٔ ملی با هدف حمایت از سرمایهگذاران و تسریع در تأمین اعتبارات، همچنین اختصاص معادل ریالی مبلغ یک میلیارد یورو از صندوق توسعهٔ ملی در قالب اعتبار به متقاضیان، ساخت فرودگاه و توسعهٔ چند بندر» مهمترین بندهای این مصوبه را شامل میشود. همچنین، این مصوبه تکلیف کرده است سازمان برنامهوبودجهٔ کشور مبلغ یکهزار میلیارد ریال از محل اعتبارات مصوب مربوط را در چهارچوب قوانین و مقررات و با هدف افزایش تابآوری، مهارتآموزی و آموزش جوامع محلی در منطقهٔ مکران برای طرح در شورای توسعهٔ سواحل مکران پیشنهاد کند.»
خراسان، سرزمینی با طعم زعفران
در سال ۱۶۳۰ نیکولاس پوسین، نقاش فرانسوی اثری را خلق کرد که در آن فلورا، الهه بهار در حال قدم زدن در یک باغ و از میان اسطورههایی است که به دستور خدایان، باقی عمرشان را در قالب گیاه سپری میکنند. در این اثر هنری، نارسیس به گل نرگس، قهرمان جنگ تروا به میخک سفید، آدونیس به شقایق، آپولو به گل آفتابگردان و کروکوس به زعفران تبدیل شده است. بنابراین شاید بتوان گفت زعفران با نام علمی crocus sativus یادآور افسانههای یونان است و گستره رویشی وسیعی در جهان دارد.
دورخیز ایالات متحده برای سهبرابر کردن انرژی هستهای
|پیام ما| ایالات متحده قصد دارد در بیستوهشتمین اجلاس متعاهدین کنوانسیون تغییراقلیم (COP28) معاهدهای را با هدف سهبرابر شدن ظرفیت تولید انرژی هستهای تا سال ۲۰۵۰ به امضای کشورهای شرکتکننده برساند و آن را تصویب کند. این یک چرخش بزرگ تکنولوژیک و البته بحثبرانگیز در مذاکرات اقلیمی است.
شناسایی بیش از 600 ترکیب سمی در پلاستیکهای بازیافتی
|پیام ما| تحقیقات دانشمندان بر روی گرانولهای پلاستیک بازیافت شده و جمعآوری شده از ۱۳ کشور نشان میدهد که صدها ماده شیمیایی سمی از جمله سموم آفتکش و داروها در آنها وجود دارد. نتایج این مطالعه با مسئولیت دانشمندان دانشگاه «گوتنبرگ» منتشر شده است. به همین دلیل، دانشمندان پلاستیکهای بازیافتی را برای اکثر مصارف نامناسب دانسته و آن را مانعی در مسیر ایجاد اقتصاد چرخشی میدانند.
اقتصاد سبز به نفع عدالت
تا ۲۷ سال دیگر ۹.۸ میلیارد انسان به جمعیت کره زمین اضافه خواهد شد. آمار سازمان ملل اینطور نشان میدهد. این یعنی افزایش ۱.۸ میلیارد نفر به جمعیت ۸ میلیاردی امروز کره زمین و به فراخور آن مصرف انرژی بیشتر، ایجاد آلودگیهای بیشتر، تشدید ناامنی غذایی و افزایش فقر و نابرابری فراگیرتر و سرجمع، اقتصاد ناپایدارتر. اگر با همین روشهایی که انسان تاکنون روی زمین زنده مانده، ادامه دهیم شاید تا نزدیک ۳۰ سال دیگر، کمتر نشانی از حیات در زمین باقی بماند. اما راه حل چیست؟ چطور زمین را حفظ کنیم و بقا پیدا کنیم؟ اقتصاد سبز در کنار سایر شاخصهای توسعه پایدار میتواند آینده عادلانه و کمکربنی برای محیط زیست و جامعه به طور فعال رقم بزند. بهاینترتیب بهکارگیری راهکارهای مبتنی بر این اقتصاد و محیط زیست میتواند آینده پایداری را برای همه به ارمغان بیاورد.
قشلاق بیرونق ایلات
سازمان منابعطبیعی و آبخیزداری کشور میگوید حدود ۶.۵ برابر بیش از ظرفیت مجاز جامعهٔ انسانی از مراتع کشور بهرهبرداری میشود. عشایر کشور از گذشته یکی از ذینفعان مهم در بهرهبرداری از مراتع بودند. حالا با وجود این اعداد غافلگیرکننده از برداشت مراتع کشور و ورشکستگی بیش از ۶۰ درصد مراتع کشور، این ذینفعان میگویند دولت آنان را در استفاده از مراتع چنان محدود کرده که معیشتشان را تحتتأثیر قرار داده است. همچنین، این محدودیتها مدام زمانبندی کوچ را بههم میزند. اعداد تکاندهنده از فقر مراتع و گلایهٔ ذینفعان در شرایطی است که قانون بهصراحت شیوهنامهٔ برداشت از مراتع را اعلام و ابلاغ کرده است، اما مانند همیشه مدیریت تعارض میان حفظ منابعطبیعی و نیاز مردم، در این بخش نیز میلنگد.