نتایج جستجو برای: صنایع دستی
بدیلهای رادیکال لازم است
مقدمهٔ مترجم: بحران اقلیمی بحرانی جدی و جهانی است. هم گسترده است و هم عمیق. هم انسان، زیستش، محیط پیرامونیاش و آیندهاش را دربر میگیرد و دچار میکند، هم طبیعت و همهٔ زیستمندانش را. اینجا و اکنونی هم نیست، همهگستر است و فرانسلی، گشوده به آینده، تعینبخش؛ آیندهای با این اوضاع و احوال تار و تیره و وخیم. زایش بیابان و حذف جنگلها و کمبارشی و پربارشی سیلوار، بالاآمدن آب دریاها و محو شهرها، انقراض گونهها، اسیدیشدن اقیانوسها، کاهش شدید آب سالم در دسترس، کاهش بارآوری کشاورزی و قحطی و گرسنگی و مهاجرت. بشر اینها را که دانست راه به چاره برد. دمدستیترین راه همان پنهانکردن واقعیات است و انکار عواقب. عدهای اما در چارچوب نظم موجود جهانی و یا خارج از آن، با نیات اصلاحطلبانه، با قصد سودآوری از شرایط موجود، با اهداف انقلابی، با قصد زیر و زبرکردن بنیانهایی که مسبب وضع بحرانی روبهگستر امروزند، اندیشهورزی عملی میکنند و چشماندازهایی میگسترند بر پایهٔ امکانات موجود و پتانسیلهایی که علم و دانش تجربی و فنی و نظری برای غلبه بر بحران یا تعدیل آن مهیا کردهاند. از اقتصادسبز و سرمایهداری سبز و بازیافت و اقتصادچرخهای، که درونسیستمیاند و اصلاحطلبانه با قصد حداقلی در تغییر سازوکارهای موجود تولید و مصرف تا آنها که ضدسیستمیاند و بنیانکن که طرح نویی پیش میکشند برای مهار و تغییر و دگرگونی اساسی در شیوهٔ تولیدی که بنا بر تجربیات عملی و مقتضیات نظریِ چند دههٔ گذشته ناتوان از حل بحرانی است که خود رشدش داده است. سوسیالیسم بوممحور یا اکوسوسیالیسم یکی از گرایشهای رادیکال در مقابله با بحران جهانی اقلیم است. این گرایش مبانی سوسیالیسم را با مبانی اکولوژی و مبانی زیستبوم تلفیق میکند و مسئلهٔ پایداری و حقوق طبیعت و حقوق نسلهای آینده را وارد نظام اندیشهای خود میکنند. از دید اینان در شیوهٔ تولیدی متفاوت از سرمایهداری، تولید صورت میگیرد ولی با بازتوزیعی متفاوت، نه برای فروش و سودآوری که برآوردن نیازهای اساسی جامعه: مسکن و آموزش و بهداشت، با حذف هزینههای گزاف اقتصادی و زیستمحیطی در راه تولیداتی چون صنایع نظامی و کالاهای بیمصرف تجملاتی. دیگر مفهوم رفاه در گروی داشتن کالاهای بیش از اندازه و متعدد نیست بلکه وجهی کیفی مییابد. از منظر جامعهگرایی بومگرا، اکوسوسیالیسم، عدالت توزیعی اصلی مهم است اما کافی نیست. مسئلهٔ محیطزیست و حقوق نسلهای آینده و حقوق طبیعت را هم باید مد نظر قرار داد. تولید و مصرف با درنظر گرفتن توان بازیابی و ظرفیتهای بازتولیدی و زیستی اکوسیستم انجام میشود. هدف اکوسوسیالیسم رعایت اصل پایداری طبیعت است همراه با رفاه همگانی. تضاد انسان و طبیعت به کنش متقابل متعاملانهای تبدیل میشود که در آن توسعه و پیشرفت و رفاه در تقابل با تعادل طبیعت نخواهد بود، یا در کممخربترین وجه خود است. چیزی که شیوهٔ تولید سرمایهداری کاملاً در تضاد با آن است. تزهای زیر را یکی از اندیشهورزان این گرایش برای صورتبندی بحران و پاسخ به بحران نوشته که مختصر و مفید است و از این رو، هم جای نقد دارد و هم جای بسط و ایضاح بیشتر.
جا ماندن ایران از قطار گردشگری
|پیام ما| خبرگزاری فرانسه با اشاره به تازهترین گزارشی که از سوی سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد منتشر شده است، نوشت که در سال ۲۰۲۴ سطح گردشگری بینالمللی کمی بالاتر از سطوح قبل از همهگیری کرونا خواهد بود. این گزارش که «ایسنا» آن را منتشر کرده است، میگوید گردشگری بینالمللی در سال ۲۰۲۴ بهطور کامل سطوح قبل از همهگیری را بازیابی کند و برآوردهای اولیه حاکی از رشد دو درصدی بالاتر از سطح سال ۲۰۱۹ است. این گزارش البته بیشترین افزایش را مربوط به خاورمیانه میداند و اعلام میکند خاورمیانه تنها منطقهای است که با ورود ۲۲ درصد بالاتر از سال ۲۰۱۹ بر سطوح قبل از همهگیری غلبه کرد.
پایان بلاتکلیفی «آسبادها»
بالاخره نوبت آسبادهای ایرانی هم رسید؛ قدیمیترین آسیابهای بادی جهان که قدمت برخی از آنها به قرن چهارم هجری برمیگردد و بخش مهمی از تاریخ کشاورزی و مدیریت آب ایران را به خود اختصاص دادهاند. قرار است این بار پروندۀ یک میراث ارزشمند که نه هنری است و نه تاریخی، بلکه محصول یک تفکر انسانساخت برای سهولت در امر زندگی جامعه بوده است، راهی یونسکو شود. پروندهای که اگر به ثبت جهانی برسد، در حفظ آنها تأثیر قابلتوجهی خواهد داشت.
کاوش در باقیماندهٔ تمدن «هلیلرود»
اوایل دیماه بود که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمان اعلام کرد کاوش باستانی در تپههای «کُنارصندل» جیرفت پس از ۱۷ سال وقفه به سرپرستی باستانشناس برجسته، «سیدمنصور سیدسجادی» که بهعنوان ناجی «شهرسوخته» در سیستان شناخته میشود، آغاز شد؛ این تپههای باستانی پیش از این، 2 بار در سالهای ۱۳۸۰ و ۱۳۸۶ کاوش شده بود و تاکنون فرضیههایی درباره وجود یک تمدن باستانی به نام «ارت» مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، ارتباط با «آراتا» تمدن و سرزمینی که در منابع سومری به آن اشاره شده است و فرضیهای مبنی بر اینکه با قدیمیترین تمدن موجود در شرق جهان مواجه هستیم، مطرح شده است که برای اثبات یا رد هر یک از این فرضیهها کاوش، مطالعات و زمان بسیار زیادی لازم است. حالا که ناجی «شهر سوخته» به «کُنارصندل» رفته، چشم امید همه به اطلاعات بیشتری از این تپههای اسرارآمیز است.
گلافی؛ غرق دریای فراموشی
هنر در خطهٔ جنوب منحصربهفرد است. از «جهلهسازی» تا «خوسبافی»، هریک با توجه به تناسب اقلیم و سرزمین بین مردم راه باز کردند و سالهای سال هنرهای یکتای جنوب کشور بودند. در میان این هنرهای کهن که حالا رمقی برایشان نمانده و چند موسپیدکرده به آن مشغولند، به سراغ لنجسازی رفتهایم که بین اهالی جنوب به هنر «گلافی» معروف است.
فرش ایرانی، در رؤیای بازگشت
وضعیت فرش دستباف ایران در بازار جهانی طی دو دههٔ گذشته هم تضعیف شده و هم نابسامان. تحریمهای اقتصادی از یکسو و به وجود آمدن رقبای جدید تولیدکننده، تبلیغات و قیمت کمتر تولیدکنندگان خارجی بههمراه تورم داخلی و افزایش سرسامآور هزینههای تأمین مواد اولیه موجب شده است یکی از کالاهای استراتژیک صادراتی ایران به حاشیهنشینترین وضعیت مبتلا شود و صادرات یک میلیارد دلاریاش در دههٔ ۱۳۸۰ به ۵۰ میلیون دلار در پایان دههٔ ۱۳۹۰ برسد؛ اتفاقی که سرپرست مرکز ملی فرش و صنایع خلاق ایران هم آن را تأیید میکند، اما در توضیح بیشتر به «پیام ما» میگوید «اقدامات حمایتی دولت طی دو سال اخیر موجب شده است جمع تولید فرش دستباف ایران افزایش پیدا کند که نویدی برای بازگشت روزهای خوب فرش دستباف ایرانی در عرصهٔ جهانی است.»
زمینهای بلاتکلیف آشوراده
آنچه در بسیاری از مناطقی که اهالی آن بهدلیل طرح یا حوادث غیرمترقبه کوچانده شدهاند رخ میدهد، در جزیرهٔ آشوراده نیز اتفاق افتاد: دیر یا زود مردم میخواهند به خانه برگردند و حتی اگر تمام قوانین نوشته و نانوشته کشور هم این خواست را بیدلیل اعلام کنند، خواست مردم، خواست مردم است. حالا دولت میگوید خانههای جزیره را به هرکسی که سند ملکی یا مستند قابلتأییدی بر مالکیت داشته باشد، پس میدهد و در غیراینصورت املاک و اراضی مطابق رأی قضایی، از آن بنیاد مسکن انقلاب اسلامی است. گویا قانون این گفتهٔ دولت را تأیید میکند. مردم اما میخواهند به خانه برگردند و فکر میکنند حالا که پای پول در جزیره در میان است، دولت آنها را «پیچانده» است. کارشناسان حقوق اما فکر میکنند در مقررات اراضی کشور، بهویژه آنجاکه مربوط به واگذاری اراضی به صلاحدید دولت یا جبران خسارات بوده است، راهحلی برای اهالی جزیره وجود دارد. راهحلی که شاید پیچیده باشد، اما ممکن است. از سوی دیگر، گروهی از منتقدان طرح طبیعتگردی جزیره میگویند اگر در زمان تصویب طرح پیوستهای اجتماعی و فرهنگی نیز دیده میشد، امروز این مناقشه وجود نداشت یا لااقل پیشبینی شده بود.
گسست در حفاظت میراث فرهنگی
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در تازهترین گزارش خود در یک مطالعه که به روش آیندهپژوهی انجام شده به موضوع «گسست و انحطاط معنایی در روند حفاظت میراث فرهنگی» پرداخته است. «الناز ابیزاده»، عضو هیئتعلمی دانشگاه فنیوحرفهای، و «سمیه قدیمزاده»، عضو هیئتعلمی دانشگاه ارومیه، این پژوهش را انجام دادهاند. آنطورکه در این گزارش آمده است، بررسی اسناد بینالمللی از جمله بیانیهها، منشورها و قطعنامههای منتشرشده در دهههای اخیر در زمینهٔ حفاظت میراث فرهنگی نشان میدهد «حفاظت معناهای نهفته» باید مورد توجه قرار گیرد که این موضوع حاکی از نگرانیهای جامعهٔ جهانی از تهدیدهای پیش رو است. برخی پژوهشهای انجامشده در زمینهٔ حفاظت میراث فرهنگی نیز بر لزوم توجه به ابعاد معنایی و فراکالبدی در حفاظت تأکید داشتهاند و همچنین بررسی لوایح و قوانین مربوطه اغلب بیانگر دیدگاههایی کلی دربارهٔ موانع و چالشهای حقوقی و اجرایی پیش رو در حفاظت میراث فرهنگی است که توجه صرف به این موارد بدون تفکر عمیق و بررسیهای موشکافانه و فقدان جایگاه رویکرد معنایی در قوانین مرتبط با حفاظت آثار به تحقق اهداف مدنظر حفاظت جامع و پایدار منجر نخواهد شد.