روستا فروشی و حمله به خرده فرهنگ‌ها

سکونت مردم غیربومی از دیگر استان‌های کشور، در روستاها معضل تداخل فرهنگی بین بومی‌ها و غیربومی‌ها را ایجاد کرده است.

در روزگارانی نه چندان دور بسیاری از ایرانیانی که به مازندران و به ویژه غرب استان سفر می  کردند علاقه مند بودند چند روزی را در روستاهای این منطقه که سرشار از انرژی با آب و هوای مطبوع و چشم اندازهای طبیعی است بگذرانند و پس از آنکه خستگی زندگی شهرنشینی را از جان و روان خود بیرون می کردند با کوله باری از خاطره های خوش و بیادماندنی به دیار خود باز می گشتند.

با گذشت زمان و افزایش ترددها به مازندران، اندک اندک علاقه مندی غیر بومی ها به این دیار همیشه سبز بیشتر شد تا جایی که برخی از آنها اقدام به خرید زمین و ساخت ویلا در روستاهای منطقه کردند و با این کار رفاه و آسایش را به خانواده خود هدیه نمودند اما این پایان ماجرا نبود چرا که با باز شدن پای غیر بومی ها به منطقه ، شرایط زندگی در روستاها دچار تغییر و تحولات زیادی شد.

تغییر نما و منظر روستاها به واسطه ویلاسازی های صورت گرفته نخستین آسیبی بود که به بافت روستاها وارد آمد و امروزه شکل و نمای ظاهری خیلی از روستاها کاملا دگرگون شده و دیگر اثری از آن خانه های گاه گلی با سقف های سفالی دیده نمی شود و به جای آن ویلاهایی از جنس بلوک با سقف های حلبی عمدتا نارنجی رنگ در روستاها قد علم کرده اند ، اما فراتر از این موضوع بحث تقابل فرهنگ ها است که این روزها نمود بیشتری پیدا کرده و آرامش و آسایش روستانشینان را تحت تاثیر خود قرار داده است.

امروزه بخش قابل توجهی از جمعیت ساکن یا شناور روستاهای غرب مازندران را غیر بومی ها تشکیل داده  که با فرهنگ ها و آداب و رسوم های مختلف دور هم جمع شده اند و دیگر از آن روستاهای یکپارچه بومی خبری نیست و همین موضوع باعث شده تا تداخل فرهنگ ها را شاهد باشیم که در برخی مواقع  حتی به نزاع و درگیری نیز منجر شده است.

شاید آن زمانی که ساکنان بومی روستاها به دلایل مختلف زمین های خود را به غیر بومی ها می فروختند هیچگاه تصور نمی کردند که در آینده ای نه چندان دور با چنین معضلی مواجه شوند و برای گریز از آن نیز راهی نباشد و ناگزیر باشند که در شرایط موجود بسازند و بسوزند.

زندگی در روستاها با فرهنگ چندگانه

یکی از اهالی روستاهای بخش مرکزی شهرستان تنکابن با ابراز تاسف از شرایط به وجود آمده گفت : آن زمانی که روستاییان زمین های خود را می فروختند می بایست فکر این روزها را نیز می کردند اما از آنجا که زرق و برق پول های خریداران چشم و گوش آنها را کور و کر کرده بود ، هیچگاه نتوانستند فریادهای دلسوزانه ریش سفیدان را ببینند و بشنوند.

قربانعلی مومنی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : در گذشته آنقدر زمین برای روستاییان اهمیت داشت که حاضر به فروختن آن نبودند اما الان شرایط نسبت به گذشته خیلی تغییر کرده و بسیاری از آداب و رسوم منسوخ شده است.

وی اظهار داشت: در روستایی که من زندگی می کنم حدود نیمی از جمعیت آن غیر بومی هستند که شرایط زندگی خاص خود را دارند و حاضر به تغییر آن یا مطابقت با زندگی مردمان بومی نیستند و همین مسئله مشکلات زیادی را به وجود آورده است.

مومنی با بیان اینکه افزایش جمعیت غیر بومی ها موجب شده تا آنها برای خود در روستا حقی قائل شوند ، خاطر نشان کرد : در حالی که مردمان بومی روستا به واسطه شغل دامداری و کشاورزی شبها زود می خوابند و صبح ها زود بیدار می شوند ، غیر بومی ها در تضاد با این سبک زندگی تا پاسی از شب بیدار هستند و روزها تا نزدیک ظهر می خوابند .

وی تصریح کرد : سر و صدای دام و طیور بومی ها در صبح ، همیشه با اعتراض غیر بومی ها همراه بوده و از طرفی دیگر برپایی جشن های شبانه و بالا بودن صدای موزیک تا پاسی از شب ، منجر به ناراحتی بومی ها می شود و سر این موضوع همیشه با هم دعوا دارند.

به گفته این روستایی تنکابنی ، قدم زدن مردان و زنان غیر بومی با پوشش نامناسب در کوچه باغ های روستا ، همیشه با اعتراض بومی ها همراه بوده و آنها نسبت به این موضوع بسیار ناراضی و گلایه مندند.

وی یادآور شد : سبک زندگی غیربومی ها و رفاه ظاهری که در آن دیده می شود بر روحیه فرزندان ما تاثیر منفی گذاشته و آنها دیگر حاضر به کار کردن در زمین های کشاورزی نیستند .

با وجود چنین دیدگاهی ، غیر بومی ها معتقدند که پذیرش غیر بومی از سوی مردمان بومی یک روستا برای آنها بسیار سخت است و آنها غیر بومی ها را به چشم یک غریبه می بینند و حاضر به قبول واقعیت نیستند اما با گذشت زمان این مشکلات کمرنگ خواهد شد و سرانجام بومی ها حاضر به پذیرش غیر بومی ها خواهند شد.

فرهنگ روستانشینی قربانی اقتصاد ضعیف

یک کارشناس مسائل اجتماعی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : از سال های نه چندان دور با ارائه خدمات چهارگانه بویژه برق و ورود تکنولوژی همچون تلویزیون سبک زندگی روستایی دچار تحولات ناخوشایندی شده و فرهنگ روستایی به فرهنگ شهری نزدیک تر شده است.

حسین کریمی راد افزود : آنچه که این روزها در روستاهای غرب مازندران مشاهده می شود بیشتر تداخل بین فرهنگ روستانشینی با ضد فرهنگ هایی است که در گذر زمان در زندگی شهری به شبه فرهنگ یا فرهنگ تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه امروزه شهری شدن با تمام ابعادش در روستاهای غرب مازندران نمایان است ، اظهار داشت : متاسفانه روستاهای منطقه در حال گذار به شهر شدن هستند اما با این تفاوت که از حالت قدیمی خارج شده اند یا در حال خارج شدن هستند در حالی که از شهر شدن هم خبری نیست.

کریمی راد خاطر نشان کرد : در شرایط گذار از سنت به مدرنیته ، تقابل فرهنگ ها یک امر طبیعی است و فرهنگ شهرنشینی با توجه به قدرت زیاد و داشتن ابزارهای متنوع پیروز نبرد با فرهنگ روستانشینی خواهد بود.

به گفته این کارشناس مسائل اجتماعی ، در مجموع فرهنگ روستانشینی قربانی اقتصاد ضعیف روستا شد چرا که اگر اقتصاد روستا تقویت می شد یک روستایی هیچگاه زمین های خود را به فروش نمی رساند تا به چنین مصیبتی دچار شود.

غیر بومی ها رعایت بومی ها را بکنند

رییس شورای اسلامی روستای برسه دوهزار تنکابن که ویلاهای زیادی در این روستا مربوط به افراد غیر بومی از همه استانهای کشور است، گفت : در بسیاری از روستاهای منطقه ابتدا ویلاسازی ها از سوی مردم بومی به عنوان خانه دوم صورت گرفت اما وقتی با پیشنهادهای وسوسه انگیز خریداران غیر بومی مواجه شدند ، اقدام به فروش آنها نمودند.شمس الدین امان پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : هم اکنون تعداد ساکنان غیر بومی در روستاهای منطقه بسیار زیاد شده و آنها با گویش ها ، فرهنگ ها و آداب و رسوم مختلف در کنار مردم بومی زندگی می کنند.وی با بیان اینکه بسیاری از غیر بومی ها رعایت بومی ها را نمی کنند ، اظهار داشت : برخی از غیر بومی ها با وجود توصیه هایی که به آنها شده است ، متاسفانه در این زمینه کم لطفی می کنند و همین مسئله واکنش هایی را از سوی بومی ها به همراه داشته است که اصلا زیبنده نیست.به گفته امان پور، در برخی روستاها تعداد غیر بومی ها از بومی ها بیشتر شده و بعید نیست که در انتخابات آینده شوراهای اسلامی روستا ، کاندیدایی از سوی خودشان معرفی کنند.وی یادآور شد : باید این مسائل با پادرمیانی ریش سفیدان و بزرگان روستاها برطرف شود تا بار دیگر آرامش به برخی از روستاها که درگیر این موضوع هستند ، برگردد.

فروش زمین در روستاها زمینه ساز تغییرات فرهنگی

فرماندار ویژه شهرستان تنکابن با ابراز نگرانی از فروش زمین ها در روستاهای غرب مازندران گفت : اگر این روند به همین منوال پیش برود تا چند سال دیگر نگهبان ویلادارها خواهیم شد.

سید امیر حسینی جو افزود :  متاسفانه عده زیادی از مردم در برخی از روستاها بی محابا اقدام به فروش زمین هایی کرده اند که قابلیت کشاورزی دارد و می توانست نقش قابل توجهی در تولید محصولات کشاورزی و باغی داشته باشد.

وی با بیان اینکه وقتی یک روستا تبدیل به شهرک می شود نیاز به آب ، برق ، گاز و تلفن دارد ، اظهار داشت : علاوه بر این مسائل ، موجب فراهم شدن زمینه تغییرات فرهنگی در روستاها می شود و می تواند تبعات اجتماعی به همراه داشته باشد.

حسینی جو خاطر نشان کرد : باید روستاهای منطقه از ده سال گذشته تاکنون مورد ارزیابی قرار گیرد تا میزان تغییرات و تحولات صورت گرفته مشخص شود.

به گفته فرماندار ویژه تنکابن ، باید نگاه مسئولان نسبت به غرب مازندران حداقل در حد فاصل نوشهر تا رامسر تغییر یابد چرا که طرح های هادی روستاها و تفصیلی شهرها پاسخگوی نیاز امروز و حتی آینده نیست.

وی با اشاره به اینکه برای حفاظت از منطقه باید از ظرفیت های دهیاری ها و شوراهای روستا به معنی واقعی استفاده شود ، یادآور شد : در غرب مازندران نباید اجازه ساخت خانه دوم به متراژ بیش از 80 متر داده شود و باید محدودیت هایی در این زمینه اعمال گردد تا هر کسی به فکر ساخت ویلا در منطقه نیافتد. | ایرنا