جنگلهای هیرکانی، میراثی ماندگار از عصر یخبندان
۲۱ دی ۱۳۹۸، ۱۱:۴۲
جنگلهای هیرکانی، میراثی ماندگار از عصر یخبندان
ایران از نظر پوشش جنگلی کشوری فقیر محسوب میشود هر ساله شاهد کاهش بخشی از جنگلهای هیرکانی هستیم.
ثبت جنگلهای هیرکانی بهعنوان یادگاری از نخستین دوره جنگل روی زمین در یونسکو، ضمن جذب اعتبار مالی از این سازمان جهانی باعث حفاظت مطلوبتر این ذخایر بزرگ طبیعی جهانی خواهد شد. از این رو نهادینه شدن و ارتقای فرهنگ عمومی نسبت به اهمیت و جایگاه جنگلها میتواند، راهگشای حفظ منابع طبیعی به عنوان گنجینه ملی کشور باشد. نخستین قانون درباره جنگل ها در ۱۷ دی ۱۳۲۱ خورشیدی به تصویب مجلس شورای ملی رسید که در آن تکلیف قانونی برای جنگلهای خصوصی و عمومی تعیین شده بود. ۱۰ سال بعد برای تدوین قانون جدید جنگل، جلساتی با هدف تبادل نظر در این زمینه تشکیل شد و سرانجام در ۱۳۳۸ خورشیدی، قانون جنگل ها و مراتع تصویب شد و انجام برخی امور از قبیل احداث و بهره برداری از جنگلها به عهده سازمان جنگلبانی ایران گذاشته و مقرر شد که در انجام این موارد باید اصول علمی و فنی رعایت شود و اگر فرد یا نهادی خارج از ضوابط مصوب اقدام به حمل چوب، هیزم و ذغال از جنگل کرد، مرتکب عمل قاچاق شده و طبق قانون باید مجازات شود. مسوولیت اجرای قانون جنگلها و مراتع به عهده وزارت کشاورزی، دادگستری، دارایی و جنگ گذاشته شد.
در زمستان ۱۳۴۱ خورشیدی محمدرضا پهلوی اصول انقلاب سفید را که برای اصلاحات ارضی تنظیم شده بود، معرفی کرد که اصل دوم آن ملی کردن جنگل ها و مراتع بود. میتوان گفت وضع قوانین مختلف در زمینه حفاظت از جنگل ها دال بر اهمیت این موضوع و تلاش مسوولان در جهت محقق شدن اهداف مربوط به آن است. آنچه درباره قوانین اهمیت پیدا میکند، تطبیق داشتن آنها با نیازهای جدید و تحولات ایجاد شده در طول سالیان است که ضرورت اصلاح، القاء و وضع قانون جدید را به وجود میآورد و به نظر میرسد، تعدد و پراکندگی این قوانین که همگی در راستای اصلاح و تکمیل همان قانون قدیمی تصویب شده اند، نه تنها کارایی لازم را ندارند که میتواند سردرگمی مسوولان و آشفتگی اوضاع منابع طبیعی کشور را موجب شوند.
اکنون به منظور رفع مشکلات لایحه ای جامع از طرف دولت و با همکاری دستگاههای دستاندرکار تهیه شده تا به این اوضاع پراکنده حقوقی سامانی دهد. در این میان جنگل های هیرکانی که با عناوین مختلفی همچون فسیل زنده یا موزه طبیعی، پیرترین یا قدیمیترین جنگل دنیا در ایران، یادگاری از نخستین دوره جنگل روی زمین و بازماندهای از دوران سوم زمین شناسی و عصر یخبندان آن را می شناسند، حالا در معرض خطرهای مختلفی قرار دارد. جنگلی که اهمیت بسیاری در دنیا دارد و همین مساله سبب شد تا در تیر ۱۳۹۸ خورشیدی جنگلهای هیرکانی به ثبت جهانی یونسکو برسد. متخصصان می گویند؛ ثبت جنگل های هیرکانی در یونسکو، افزون بر اینکه بخش های بزرگی از جنگل های هیرکانی را شامل حفاظت صرف کرده است، جذب اعتبار مالی از این سازمان جهانی را نیز به دنبال خواهد داشت و باعث حفظ مطلوب تر این ذخایر بزرگ طبیعی جهانی خواهد شد. محمد درویش مدیرکل دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست که یکی از مخالفان مطرح این طرح است در همین ارتباط میگوید: من به طور کلی با هرنوع پروژه انتقال آب بین حوضهای و انتقال آب دریای خزر مخالفم و به نظرم هزینههای چنین طرحهایی به مراتب بیشتر از منافع آن است. درویش، یکی دیگر از دلایل مخالفت خود را با این پروژه خطرناک بودن آن را از نظر پدافند غیرعامل می داند و می گوید: مسیر لولههای انتقال آب از دل جنگلهای هیرکانی که ریه تنفسی ایران هستند؛ میگذرد و این پروژه منجر به یک گسست اکولوژیکی میشود. او معتقد است: مطابق آخرین آمارهای موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور وسعت جنگلهای ایران حدود ۳۰۰ هزار هکتار کاهش پیدا کرده و اکنون به رقم ۱.۶ میلیون هکتار رسیده، در صورتی که آمارهای رسمی وسعت جنگلها را ۱.۹میلیون هکتار نشان میداد. این در حالی است که حدود ۸۰۰ هزار هکتار از این جنگلها نیز جنگلهای مخروبه هستند یا تنوع زیستیشان در خطر قرار گرفته است. بنابراین جایی برای چانهزنی بیشتر در مورد تخریب جنگلها وجود ندارد و ما نباید کاری کنیم تا همین اندک جنگلهای باقیمانده از عصر یخبندان نیز به بهانه انتقال آب از دست برود.
انتقال آب از دریای خزر به کویر به یکی از جنجالیترین طرحهای انتقال آب در ایران تبدیل شده است. سابقه انتقال آب از دریای خزر و دریای عمان به کویر مرکزی ایران را میتوان در طرح قدیمی «ایرانرود» جستوجو کرد. این طرح که سودای اتصال دریای عمان و خزر را در سرمیپروراند به دلیل نبود امکان اجرا به تاریخ سپرده شد اما زمینهساز شکلگیری طرحهایی برای انتقال آب از خزر، خلیج فارس و دریای عمان به کویر مرکزی ایران شد؛ طرحهایی که هر کدام مشکلات فراوانی دارند و در صورت اجرا، صدمات جبرانناپذیری به محیط زیست کشور وارد خواهند کرد. انتقال آب بهصورت جدی برای نخستین بار در روزهای پایانی دولت اصلاحات مطرح شد.
با این که ایران از نظر پوشش جنگلی کشوری فقیر محسوب میشود هر ساله شاهد کاهش بخشی از جنگلهای هیرکانی هستیم. از عوامل اصلی این نابودیها گسترش بیرویه صنایع چوب و کاغذ و تغییر کاربری این جنگلهاست. یکی دیگر از علتهای مهم پروژههایی عمرانی مثل ساختن سد بدون انجام تحقیقات کافی است که یکی از آنها سد گلورد استان مازندران است که بیش از ۳۰ هزار درخت در این پروژه قطع شد. از دیگر عوامل آن میتوان چرای بیرویه و متراکم دامها را ذکر کرد. همچنین در گذشتهای نه چندان دور، چندین میلیون متر مکعب برای تولید ذغال از میان میرفت که این عامل امروزه بسیار ناچیز شده است. در آخر آن چه برای همه واضح است تاثیر این جنگلها بر روی حفظ اکوسیستم و آینده ایران است. باید امیدوار بود، هماهنگی لازم میان طبیعت و ساختههای انسان صورت گیرد؛ یعنی میزان درختان برداشت شده با کاشت شده برابر باشد تا از حجم و تراکم آنها کاسته نشود و بهرهبرداری از منابع طبیعی به گونهای نباشد که جنگلهای هیرکانی آسیب جدی ببیند و چیزی از این گنجینه ارزشمند برای نسلهای آینده باقی نماند.
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
وب گردی
- آشنایی با بهترین موسسات انجام پایاننامه مقاطع ارشد و دکتری در تهران
- تاثیر انتخاب ناودانی آهنی مناسب بر استحکام و پایداری سازهها
- قانون جدید اجاره ۱۴۰۳
- درایر کمپرسور چیست ؟ نحوه عملکرد و وظیفه آن
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید