ابوحامد کرمانی بنیانگذار طب پیشگیری
۹ شهریور ۱۳۹۵، ۰:۱۳
ابوحامد کرمانی
بنیانگذار طب پیشگیری
افضلالدین ابوحامد احمد بن حامد کرمانی ۵۳۰ هجری قمری در کرمان به دنیا آمد و در 615 در کوهبنان درگذشت.
وی مورخ، طبیب، نویسنده، شاعر و فیلسوف نامدار و برجسته کرمان در قرن ششم و هفتم هجری بود.
از وی با عنوان افضل کرمان یا به کنیه اش، ابوحامد نیز یاد می شدهاست. وی نه فقط پزشکی حاذق، بلکه مورخی نکته سنج و فیلسوفی بزرگ بود و نخستین و قدیمی ترین تاریخهای موجود درباره استان پهناور و تاریخی کرمان نیز از آثار او به شمار میروند.
وی مدت ها در دربار سلجوقیان کرمان به شغل دبیری و طبابت اشتغال داشت و همچنین طبیب مخصوص ملک دینار غُزّ بود و افزون بر این، به خاطر جایگاه والایش در دانش پزشکی از یاری و پشتیبانی اتابکان یزد و اولاد طغرل شاه سلجوقی نیز برخوردار بود.
وی، با بهره از پشتیبانی این زمامداران در روزگار خویش، در کرمان و همین طور در یزد، بیمارستان هایی تأسیس نمود و خود در رأس پزشکان این بیمارستان ها به طبابت و تألیف و آموزش پزشکی اشتغال داشت.
خود وی در یکی از تألیفاتش، به این واقعیت که تأسیس مدارس و بیمارستان ها توسط او، با تشویق و ترغیب و حمایت زمامداران هم عصرش بودهاست، چنین اشاره میکند.
به حکم آن، مرا معایش بسیار فرموده بودند و شروع در مدارس و مارستانات کرده، مرا تکلیف اعمال نمودند…
و یا در جای دیگر، که همین موضوع را در حقّ ملوک دیار یزد و اتابکان سلغری چنین تکرار میکند:
… از آن حضرت، در احترام و توقیع من مبالغت مینمودند و مارستان با مبالغ ارتفاع، مسلم فرمودند.
از این قبیل نوشته های این پزشک ارجمند که رسالات پزشکی خویش را به زبان فارسی تدوین کرده، چنین برمی آید که وی، اساساً یکی از نخستین ادیبان و نویسندگان ایرانی بوده که در قرن ششم از کلمات فارسی مارستان یا مارستانات، به جای لغت دارالشفاء که عربی است،استفاده کرده و بعدها همین کلمات در کلام فارسی زبانان و پارسی گویان اعصار بعد، جهت توصیف مراکز درمانی (همچون بیمارستان و تیمارستان) پذیرفته و به کار برده شده اند.
از جمله کتب ارزشمند او «عقد العلی للموقف الاعلی» و«بدایع الزمان فی وقایع کرمان در جغرافیا و تاریخ کرمان است که به تاریخ افضل شهرت دارد. افضل الدین ابوحامد احمد بن حامد کرمانی در امر پزشکی تبحر داشت و پزشک مخصوص دربار سلاجقه نیز بود. رساله طبّی بزرگ و پر ارجی به نام صلاح الصحاح نیز تألیف نمود که از مهم ترین رسالات پزشکی تدوین شده در قرن ششم هجری به زبان فارسی است.
از نکات جالب توجه در مورد افضل کرمانی، تأکید ویژهای است که وی در تألیفات و تقریرات پزشکی خویش، بر اصل پیشگیری از بیماری ها و مقدم دانستن پیشگیری بر درمان نمودهاست. وی در قرن ششم موضوع پیشگیری را در کنار درمان بیماریها، از اصلی ترین محورهای طب و طبابت خویش قرار داده و در اشاعه این نگرش در طب کوشیدهاست. در این ارتباط، در جملهای از رساله صلاح الصحاحِ وی میخوانیم:
حفظ صحّت، یک نیمه از جزوِ عمل است از علم طبّ، و نیمه دیگر علاج بیماران است.
این جمله که سرتاسر رساله مذکور و همین طور برخی دیگر از تألیفات پزشکی ابوحامد، به تشریح آن اختصاص دارد، حکایتگر آن است که این دانشمند و پزشک ارجمند کرمانی، با الهام از مبانی طبی ایران باستان، قرنها قبل از پزشکان غربی، بر تقدّم نقش پیشگیری از بیماری ها بر درمان آن ها، تأکید و احاطه داشته و بدین اعتبار، وی را باید از بانیان اصول بهداشت و طبّ پیشگیری، نه فقط در کرمان، و نه فقط در ایران، بلکه در کل جهان شناخت و جایگاه شامخ او را در این عرصه، ستود و ارج نهاد.
ابوحامد افضل کرمان در بداهه سرایی بسیار ماهر بود. روزی در مجلسی از او خواستند که با «عدس»،«ماش»،«نخود»و«برنج» شعری فی البداهه بگوید. او بدون فکر کردن این رباعی را سرود:
تا خال عدس شکل، شبیخون آورد/غلتان چو نخود، ز چشم من خون آورد/سودای دو چشم ماش گون تو / مرا از پوست، برنج وار بیرون آورد!
مطالب مرتبط
![نام این کرم در فهرست آفات همگانی قرار میگیرد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/آفت.jpg)
مدیرکل مبارزه با آفات همگانی سازمان حفظ نباتات:
نام این کرم در فهرست آفات همگانی قرار میگیرد
![راه دسترسی به غار کلدر سازماندهی میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/غار-کلدر-scaled.jpg)
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی لرستان:
راه دسترسی به غار کلدر سازماندهی میشود
![آلودگی ۹ استان به تب دنگی/ «استامینوفن» بهترین دارو برای این بیماری](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/63109790.jpg)
معاون بهداشت وزیر بهداشت اعلام کرد:
آلودگی ۹ استان به تب دنگی/ «استامینوفن» بهترین دارو برای این بیماری
![هشدار آتشنشانی به مالکان ساختمانهای ناایمن](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/ایمن_سازی.jpeg)
سخنگوی سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهر تهران:
هشدار آتشنشانی به مالکان ساختمانهای ناایمن
![ترکیب ناموزون نامزدهای میراث](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/وزارت-میراث.jpg)
نام ۱۵ داوطلب برای تصدی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی مشخص شد
ترکیب ناموزون نامزدهای میراث
![امیدواریم ختمبهخیر شود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/وزارت-میراث-فرهنگی.jpg)
امیدواریم ختمبهخیر شود
![ضرورت مدیریت صحیح پسماند در کنترل پشه آئدس مهاجم](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/2128565_233.jpg)
در نامه معاون وزیر بهداشت به رییس سازمان شهرداریها تاکید شد:
ضرورت مدیریت صحیح پسماند در کنترل پشه آئدس مهاجم
![معرفی نامزدهای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/وزارت-میراث-فرهنگی.jpg)
معرفی نامزدهای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
![در تلویزیون، سینما و نمایش خانگی معیارهای واحد اعمال میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/وزیر-ارشاد-2.jpg)
وزیر فرهنگ:
در تلویزیون، سینما و نمایش خانگی معیارهای واحد اعمال میشود
![قطعی شدن حضور ۵ رئیس جمهور و ۱۰ رئیس مجلس در مراسم تحلیف پزشکیان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/پزشکیان.webp)
قطعی شدن حضور ۵ رئیس جمهور و ۱۰ رئیس مجلس در مراسم تحلیف پزشکیان
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- قانون جدید اجاره ۱۴۰۳
- درایر کمپرسور چیست ؟ نحوه عملکرد و وظیفه آن
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید