ستاره حجتی
دبیر آب، انرژی و جامعهٔ محلی
ستاره حجتی
۱۳ اسفند ۱۴۰۲
گره «آب» با آرزو گشوده نمیشود
طی دو سال گذشته علاوهبر تشدید خشکسالی در منطقه، تحولات سیاسی از جمله قدرت گرفتن دوبارهٔ طالبان در افغانستان، تعجیل در تکمیل پروژههای آبی ترکیه، مناقشات آذربایجان و ارمنستان و حوادثی مانند آن، بر حوزهٔ آب و مناقشههای آبی ایران در آبهای فرامرزی مؤثر بود؛ مناقشههایی که حلوفصل آنها نیازمند بهرهگیری از ابزارهای دیپلماتیک بود. از سویی بهنظر میرسد باوجود اقداماتی که دستگاه دیپلماسی کشور دربارهٔ رودخانههای مرزی انجام میدهد، این تلاشها کمتر به نتیجه رسیده است. یکی از نتایج ناکامی طولانیمدت در تلاشهای دیپلماتیک در حوزههای محیطزیستی، تشدید تنش آبی و مشکلاتی مانند گردوغبار و ریزگرد با منشأ خارجی است. «محمدجواد ظریف»، وزیر سابق امور خارجهٔ کشورمان، تمام این تلاشها را ناکام نمیداند، اما معتقد است «نابسامانی در تصمیمگیری و راهبری در سیاست خارجهٔ کشور» مهمترین ضعف کشور در حوزهٔ دیپلماسی است. این ضعف عمومی به حوزههایی مانند دیپلماسی آبهای فرامرزی و مسائل محیطزیستی نیز سرایت کرده است. اگرچه موضوع این گفتوگو سیاست خارجی در حوزهٔ آبهای فرامرزی بود، اما بخش اعظم آن به مسئلهٔ حقابهٔ ایران از رودخانهٔ هیرمند و تلاشهای دولت پیشین برای احقاق آن اختصاص یافت. هرچند برخی تحولات مانند استقرار دوبارهٔ طالبان بهعنوان زمامداران کشور افغانستان، این تلاشها را یکشبه به نقطهٔ شروع بازگرداند.
ستاره حجتی
۱۲ اسفند ۱۴۰۲
روستاهای سیلزده در انتظار
حدود دو هزار روستای سیستانوبلوچستان در سیلاب هستند، اما امدادرسانی به آنان بهکندی و بینظمی پیش میرود. مردم سیلزده میگویند در این سرما بی خانه، غذا و آب هستند و مسئولان میگویند با تمام توان کارمان را پیش میبریم، اما مسیرهای دسترسی مسدود است. براساس گفتهٔ اهالی و تأیید مسئولان جمعیت هلالاحمر مستقر در مناطق سیلزده عمدهٔ کار رساندن اقلام ضروری بر دوش خود مردم است و با قایقهای محلی انجام میشود. مسیر دسترسی بیش از ۷۰ روستا درحالی همچنان مسدود است که سامانهٔ بارشی دیگری بر فراز این استان در راه است. با وجود محدودیت نیروهای دولتی، فقط یک تشکل مردمی مجوز فعالیت در منطقه و برای ۱۰ روستا از مجموع دو هزار روستا را اخذ کرده است. بنابه اعلام معاون بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، ارزیابی از خسارت ۱۵۰ روستا انجام شده است. اطلاع دقیقی از وضعیت سایر مناطق سیلزده در دسترس نیست و آنتندهی ضعیف تلفن همراه و اینترنت دستیابی به اخبار موثق را دشوار کرده است.
ستاره حجتی
۷ اسفند ۱۴۰۲
هشدار تخریب «باد لکلک»
قرار است بهمنظور توسعهٔ اقتصادی روستای «پچت» در استان مازندران، در غاری موسوم «باد لکلک» که جزو غارهای درجه یک کشور محسوب میشود و ممنوعیت بهرهبرداری دارد، طرح توسعهٔ گردشگری اجرا شود. گرچه مسئولان منابعطبیعی این استان میگویند همهچیز طبق ضابطه انجام خواهد شد، اما کارشناسان توسعهٔ جامعهٔ محلی میگویند پتانسیلهای بسیارِ دیگری برای توسعهٔ این منطقه وجود دارد. همزمان کارشناسان غارشناسی و غارنوردی در مورد امکان نابودی این غار درصورت ورود انبوه گردشگران هشدار میدهند.
ستاره حجتی
۳۰ بهمن ۱۴۰۲
اصرار بر تخلف محیطزیستی
بهرغم مکاتبات مشخص و دستورهای رسمی در مورد توقف طرح احداث دکل مخابرات، همچنین پس از توقیف ادوات دکل و با وجود استمرار اعتراض اهالی روستای «الواج» در نزدیکی شهر ارومیه، شرکت مخابرات استان آذربایجانغربی پروژهاش را از سر گرفته است تا یک دکل «بیتیاس» (تقویتکنندهٔ امواج برای تلفن همراه) را در مجاورت یک دبیرستان دخترانه بسازد. این در حالی است با توجه به مفاد ۳ تا ۵ سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزهٔ محیط زیست و مادهٔ ۹ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، همچنین وفق مادهٔ ۳۰ قانون هوای پاک، سازمان حفاظت محیط زیست ناظر بر جلوگیری از انتشار خارج از حدود تعیینشدهٔ کلیهٔ امواج رادیویی و پرتوهای یونساز و غیریونساز است. آذر امسال سازمان حفاظت محیط زیست به دادستان آذربایجانغربی اعلام کرد که با بر اساس بازدیدهای میدانی سازمان محیط زیست با نصب دکل در فاصله ۱۶متری دبیرستان «متانت» واقع در شهرستان ارومیه، منطقهٔ مسکونی روستای الواج مخالف است. دلیل این مخالفت نیز عدم رعایت فاصلهٔ قانونی دکل از مراکز آموزشی و حساس جمعیتی و مغایرت با ضوابط محیط زیستی استقرار دکل مخابراتی است اما مخابرات استان اقدام به نصب دکل مخابراتی کرده است.
ستاره حجتی
۲۹ بهمن ۱۴۰۲
مذاکرهٔ ناکام کمیسار آب در زابل
نشست دوبارهٔ نمایندگان ایران و طالبان در زابل بهعنوان بیستوهفتمین نشست کمیساریای آب دو کشور، در زابل بدون هیچ نتیجهای به پایان رسید. طرف افغانستانی در این جلسه تلاش کرد تا عدم تأمین حقابهٔ ایران را به گردن تغییراقلیم و خشکسالی بیندازد. براساس گزارش منتشرشده از سوی هیئت کارشناسان ایرانی، مواضع طالبان را به چالش کشیده و ادعای کمبود آب را رد کرده است. بااینحال، این نشست نیز به نتیجهای عملی نرسید و هامون و سیستانوبلوچستان همچنان از آب هیرمند بیبهره هستند. شکست پیدرپی دستگاه دیپلماسی کشور در مذاکره با حاکمان غیررسمی افغانستان درحالیاست که تاکنون امتیازات زیادی از جمله سفارتخانه در تهران و تکمیل محور ترانزیتی به طالبان اعطا شده است.
ستاره حجتی
۲۳ بهمن ۱۴۰۲
«کُر» خشک شد
انتشار فیلمی در شبکهٔ مجازی که ماهیان رودخانهٔ کر را در حال خفه شدن و جان دادن در گلولای نشان میداد یکبار دیگر توجهها را به وضعیت وخیم رودخانه «کُر» در استان فارس جلب کرد. براساس پیگیری و بررسی «پیام ما»، میزان خشکی رودخانهای که تا یک دههٔ گذشته بیش از ۹۰ درصد آب تالاب بختگان را تأمین میکرد، بهحدی است که پلهای تاریخی احداثشده بر این رودخانه به تمامی خارج از آب قرار دارند و همچنین بستر رودخانه در بسیاری نواحی پاییندست، سطحی سنگلاخی و خشک شده است. بهگفتهٔ کارشناسان، سدسازیهای مکرر و رها نشدن حقابهٔ رودخانه، برداشت بیش از حد از روانابها و آبهای سطحی مجاور رودخانه، همچنین کشت روزافزون برنج در حاشیهٔ رودخانه، مرگ تدریجی کر را رقم زده است.
ستاره حجتی
۱۵ بهمن ۱۴۰۲
خشک مثل«آقگل»
تالاب آقگل ملایر خشک است. از نظر قانون معلوم نیست کدامیک از دو استان همدان و مرکزی که تالاب «آقگل» درست در مرزشان قرار دارد، باید حقابهٔ این تالاب را تأمین کند. برداشتهای بیرویه از آبهای سطحی و رودخانههای روان بهسمت تالاب و آبهای زیرزمینی بهشکل فزاینده ادامه دارد. شهریور ۱۴۰۰ در شورای برنامهریزی استان همدان کتابچهای تصویب شد که براساس آن دستگاههای اجرایی مکلف بودند اقدامات اولویتدار برنامهٔ مدیریت جامع تالاب آقگل را اجرا کنند و پیشرفت کار را به ادارهکل حفاظت محیط زیست استان همدان گزارش دهند. ادارهکل محیط زیست همدان اعلام کرده با انجام مطالعاتی با عنوان «مطالعهٔ حوزهٔ آبخیز دریاچه نمک» در حال انجام این طرح است و امیدوار است تابستان آینده طرح به پایان برسد. حقابهٔ تعیینشده برای حفظ این تالاب دو میلیون مترمکعب است، اما معلوم نیست این حقابه از کدام محل و استان تأمین شود. تنها عنصر مشخص این میان خشکی تالاب است. بنابه اعلام ادارهکل محیط زیست همدان سال ۹۸ و پس از سیلاب زمستان ۹۷ و بهار ۹۸، آخرینباری بود که آقگل پرآب دیده شد.
ستاره حجتی
۱۳ بهمن ۱۴۰۲
اعتراض کشاورزان اروپا به سیاستهای اقلیمی
اعتراضات کشاورزان اتحادیهٔ اروپا به بروکسل رسید. پنجشنبه صدها تراکتور در مرکز این شهر توقف کردند و کشاورزان از تراکتورها پیاده شدند و بهسمت پارلمان اروپا تخممرغ پرتاب کردند. رسانههای اروپایی میگویند بسیاری از کشاورزان در حال حاضر شکایت دارند که سیاستهای سبزِ آینده ناعادلانه، غیرواقعی و از لحاظ اقتصادی غیرقابلتحمل است و درنهایت به شکست منجر میشود. این کشاورزان از هزینههای بالا و درآمدهای پایین گلایهمندند و واردات محصولات غذایی بهویژه غلات از اوکراین را مقصر وضع موجود میدانند. حالا با فراگیر شدن این اعتراضها در کشورهای یونان، فرانسه، لهستان، بلژیک، آلمان و... کمیسیون اروپا پیشنهاد کرده است واردات کشاورزی از اوکراین از طریق «ترمز اضطراری» محدود شود و کشاورزان برای سال ۲۰۲۴ از تعهد به آیش نگهداشتن چهار درصد از زمینهای خود (با هدف حفظ آب و خاک) درحالیکه هنوز یارانههای اتحادیهٔ اروپا را دریافت میکنند، معاف شوند. کشاورزان اروپایی همچنین معتقدند که از اثرات تغییراقلیم بسیار متأثر میشوند.