معترضان به ساخت کارخانهٔ سدیم کربنات در روستای قره‌قشلاق در شهرستان سلماس می‌گویند ساخت کارخانه یعنی از بین رفتن مراتع، دامداری و کشاورزی. آنها تجربهٔ مردم مراغه در آذربایجان‌شرقی را دیده‌اند که ساخت همین کارخانه توسط همین سرمایه‌گذار باعث از دست رفتن دام‌ها و زمین‌های کشاورزی شد و هیچ‌وقت خسارات ناشی از شکستن لاگون‌های کارخانهٔ تولیدکنندهٔ کربنات سدیم مراغه در سال ۱۳۸۹ جبران نشد. صحبت از کلنگ‌زنی این کارخانه در قره‌قشلاق اعتراضات بسیاری به‌دنبال داشته و باعث برخورد و بازداشت تعدادی از اهالی شده است، اما مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی اطلاعی از گرفتن استعلام کارخانه از این سازمان ندارد. او به «پیام‌ما» می‌گوید: «باید پیگیری کنم». اداره‌کل منابع‌طبیعی استان هم می‌گوید: «موضوع به ما ارتباطی ندارد. سازمان امور اراضی باید پاسخ دهد.» سازمان امور اراضی پاسخی به ما نمی‌دهد اما نمایندهٔ سلماس در مجلس به «پیام‌ما» می‌گوید: «تا جایی که اطلاع دارم این کار با استعلام و مجوز سازمان‌های ذی‌ربط بوده، اما باید نظر مردم جلب شود.»

خانهٔ «خورشید»، ماده یوز توران، با چهار توله‌اش در «مرتع تلخاب» اسیر دامداری است با هزار رأس دام و سی سگ گله. دامداری که مردادماه امسال قراردادی برای خروج او بسته شد و مبلغ سه میلیارد تومان هم با کمک‌ یک دوستدار طبیعت به او داده شد تا دیگر به این مرتع نیاید. آمدن این تعداد دام و خصوصاً سگ‌های گله، یکی از مهمترین نگرانی‌ها برای حفاظت از خورشید و توله‌هایش بوده است. نتیجه اما آنچه باید نشد و دامدار با اعلام آنکه نتوانسته مرتع جایگزینی پیدا کند و منابع‌طبیعی مرتع جدیدی به او معرفی نکرده، باز هم دام‌هایش را به تلخاب آورده و باعث مناقشه‌ای جدی شده است. فعالان محلی می‌پرسند چرا با وجود پرداخت پول هنوز این دامدار به منطقه می‌آید و چرا حفاظت از یوزپلنگ آسیایی همچنان امری شعارگونه است؟ پاسخ‌ها اما قانع‌کننده نیست و در این میان مدیرکل محیط زیست سمنان به «پیام‌ ما» می‌گوید «در تلاش برای پیدا کردن مرتع جایگزین و خارج کردن دام‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن هستیم و از کمک همه برای این کار استقبال می‌کنیم.»

سد کرخه امسال را هم در شرایط خشکسالی هیدرولوژیکی گذراند. خردادماه بود که معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان این خبر را اعلام کرد و گفت «ورودی سد کرخه از مهرماه امسال ۴۹ درصد کمتر از میانگین بلندمدت است. سرریز شدن سدهای بالادست کرخه این برداشت اشتباه در مردم و کشاورزان را ایجاد کرده که وضعیت آبی امسال مناسب است، ولی این برداشت درست نیست.» تالاب هورالعظیم که باید حقابه‌اش را کرخه می‌گرفت امسال هم ناکام بود. به‌گفتهٔ یک منبع آگاه به «پیام‌ ما» در جلسهٔ اخیر سازمان حفاظت محیط زیست در هفته‌های اخیر اعلام شده که «چالش محیط زیست با وزارت نیرو همچنان حل نشده است.»

مرد کفن پوشیده است و روی کفن سفیدش نوشته «اردکان هوا ندارد.» هفتهٔ گذشته این شهر صنعتی مرکز ایران شاهد سه روز تجمع و اعتراض مردمی به آلودگی هوا بود؛ تجمعی بی‌سابقه. آن‌هم در روزهایی که بسیاری دیگر از شهرهای ایران غرق در سیاهی بودند و شاخص آلودگی در بسیاری از آنها مرز خطرناک را رد کرده بود. نفس اردکانی‌ها اما بند آمد و خبر جدی شدن ساخت فازهای جدید کارخانجات فولاد، کاشی و شیشه عرصه را بیش‌ازپیش بر آنها تنگ کرد. آنها سه روز صبح و عصر در خیابان حاضر شدند تا صدایشان به گوش همه برسد، صدای آنها که نفس تنگ و بیماری امانشان را بریده. بااین‌حال، فعالان محیط زیست منطقه می‌گویند گوش شنوایی نیست و با اینکه آنها درخواست کرده‌اند تا در عرصه‌ای جدید و در فاصلهٔ ۵۰ کیلومتری از شهر صنایع جدید بارگذاری شود، اما همهٔ اینها در حد حرف باقی مانده است و مسئولان به مردان و زنانی که سه روز را در خیابان گذرانده‌اند، توجهی نمی‌کنند.

اواسط دههٔ ۸۰ که خاک‌ها بر سر «تالاب پریان» ریخته شد، اهالی محلهٔ پریان و محله‌های دیگر شهر آستارا نیز بی‌جان شدند. آنها هنوز در خاطرشان مانده وقتی پریان و دیگر تالاب شهریعنی «شیلات» زنده بودند، زندگی چه رونقی داشت. سال ۸۴ اما جاده‌ای از میان تالاب پریان گذر دادند و کم‌کم آنجا را خشک کردند. بعدها هم با مصالح پرش کردند تا دیگر خبری از نیزار، پرندگان مهاجر، قایق‌های ماهیگیری و آدم‌های خوشحال در اطرافش نباشد. تلاش‌ها برای بازپس‌گیری تالاب باعث شد در ماه‌های گذشته سازمان بازرسی کشور سند این تالاب خشک‌شده را به‌نام دولت بزند. با این اتفاق، بارقهٔ امیدی در دل فعالان آستارایی روشن شده است؛ آنها می‌خواهند پریان جان بگیرد و کارزاری برای احیای آن به راه‌ انداخته‌اند؛ کارزاری پر از بیم و امید. آنها نمی‌دانند عزم مسئولان شهری برای احیای تالاب چقدر جدی است و چقدر ممکن است تالابی بعد از دو دهه خشکی بار دیگر رنگ آب به خود ببیند. این درحالی‌است که شهردار آستارا با وجود استقبال از احیای تالاب پریان به «پیام‌ما» می‌گوید قرار است بخشی از سند تالاب به‌نام منابع‌طبیعی و بخشی به‌نام وزارت راه‌وشهرسازی زده شود.

یازده کیلومتر از بکرترین جنگل‌های بابل در تیررس جاده‌سازی قرار گرفته است. شنیده‌ها از تلاش نمایندگان بابل و آمل برای ساخت جاده از میان جنگل‌های «شورکش» حکایت دارد و بهانهٔ این جاده‌کشی هم رساندن گاز از حوزهٔ بابل به آمل است. این درحالی‌است که جاده‌ای به طول ۲۳ کیلومتر در منطقهٔ شیخ‌موسی، بابل را به آمل متصل می‌کند. فعالان منطقه می‌گویند باوجوداین جاده، چه توجیهی برای جاده‌کشی از دل جنگل وجود دارد؟ این جاده‌کشی فقط راه سریع‌تری را برای تصاحب جنگل‌ها، مراتع بکر و ساخت‌وساز هموار می‌کند. این اتفاق در‌حالی‌است که معاون امور جنگل اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری مازندران به «پیام‌ ما» می‌گوید که آنها تاکنون با این طرح موافق نبوده‌اند، «ما به ادارهٔ گاز گفته‌ایم نقشه‌ای از منطقه به‌همراه راه‌های مختلفی که می‌توان گازرسانی کرد بدهند، بعد از آن در این باره تصمیم‌گیری خواهد شد؛ اما این اتفاق با کمترین تخریب در جنگل‌ها باید عملی شود.»

دو هفته قبل بود که علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، از نهایی شدن شیوه‌نامهٔ پلاستیک‌های «زیست‌تخریب‌پذیر» در سازمان ملی استاندارد خبر داد. پلاستیک‌هایی که بر اساس این شیوه‌نامه باید با استانداردهایی تهیه شوند که به محیط زیست صدمه نزنند. این در حالی است که سال‌ها از مصرف پلاستیک‌هایی با عنوان «زیست‌تخریب‌پذیر» در میادین میوه و تره‌بار می‌گذرد و حالا بعد از سال‌ها برای آنها استانداردی تعریف شده است. پلاستیک‌هایی که پیش از این تاییدیه سازمان ملی استاندارد را نداشتند و مشخص نبود بر چه اساسی تولید شده‌اند. این در حالی است که بنا به گفتهٔ «زاهد احمدی»، عضو هیات علمی دانشکده صنعتی امیرکبیر که تحصیلات و پژوهش‌هایش در زمینهٔ «پلیمرهای زیست‌تخریب‌پذیر» بوده، در کشور آزمایشگاه‌هایی که بتواند استاندارد این محصولات را تایید کند وجود ندارد و تعیین استاندارد بدون وجود آزمایشگاه کاری بیهوده است. از سویی مواد اولیه تولید پلاستیک زیست‌تخریب‌پذیر وارداتی و گران است و به همین دلیل از میزان تولید پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر در کشور اطلاعی در دست نیست. او همچنین تاکید می‌کند که در کنار مشکلات تولید این محصول، تا زمانی‌که بازیافت این محصولات جدی گرفته نشود، نام بردن از آنها صرفا سبزشویی است. در ادامه گفت‌‌و‌گو با این استاد دانشگاه را می‌خوانید.

بعد از ۱۶ سال، دوباره صحبت از آغاز به کار «سد غدیر باباحیدر» در چهارمحال‌وبختیاری قوت گرفته و در سفر هفته‌های اخیر رئیس‌جمهور به این استان حتی صحبت از آبگیری آن نیز به میان آمده است. «سید هادی صالحی»، فرماندار شهرستان فارسان، ۲۵ آبان در این باره گفته است «فرایند آبگیری سد تا دو ماه آینده به پایان می‌رسد و بهره‌برداری از آن انجام خواهد شد.» این اتفاق درحالی‌است که گزارش ارزیابی سد در تمام سال‌های گذشته مورد تأیید سازمان حفاظت محیط زیست قرار نگرفته و دلیل اصلی مخالفت هم جانمایی اشتباه سد بوده است. مخزن سد روی محل د‍‍‍پوی زباله ساخته شده و هرچند چندین سال است زباله‌ای به این منطقه نیامده، اما به‌دلیل ایزوله نبودن محل دفن، شیرابه‌ها به زمین نفوذ کرده‌اند و منطقه آلوده است. همین موارد هم باعث شده است «سعید یوسف‌پور»، مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال‌وبختیاری به «پیام‌ما» بگوید «ما بسیار نگران اثرات شیرابه بر آب شرب هستیم و شرکت آب منطقه‌ای باید گزارش دقیقی از وضعیت بدهد.» علاوه‌بر این مشکل، منطقهٔ باباحیدر یکی از غنی‌ترین مناطق فسیلی کشور است و در آخرین مطالعات صورت‌گرفته گونه‌های فسیل ماهی، حشرات، مهره‌داران و گیاه در آن کشف شده که با آبگیری سد همهٔ آنها از بین خواهند رفت.