بایگانی مطالب : اقتصاد محیط زیست
زمین در آستانهٔ رکوردزنی جدید
سال ۲۰۲۳ در میان گرمترین سال‌های ثبت‌شده رکورد زد و افزایش دمای سطح زمین تقریباً از آستانهٔ بحرانی ۱.۵ درجهٔ سانتیگراد گذشت. این را روز سه‌شنبه ناظران اقلیمی اتحادیهٔ اروپا اعلام کردند. خدمات تغییراقلیم کوپرنیک، یکی از برنامه‌های اتحادیهٔ اروپا برای پایش شرایط اقلیمی زمین) هم اعلام کرد که تغییراقلیم، باعث تشدید امواج گرمایی، خشکسالی و آتش‌سوزی در سراسر سیاره شده است و دماسنج جهانی دمانی ۱.۴۸ درجهٔ سانتیگراد بیشتر از میزان متوسط دوران پیش از انقلاب صنعتی را نشان می‌دهد.
درخت‌ها فصل‌ها را گم کردند
درختان برخی باغ‌های کشور به‌ویژه در استان‌های سردسیر کشور مانند آذربایجان‌های شرقی و غربی و برخی نواحی شمال کشور به‌دلیل گرمای غیرمعمول پاییز به بهار زودرس مبتلا شدند و شکوفه داده و جوانه زدند. کارشناسان کشاورزی این پدیده را اثر تغییراقلیم می‌دانند که به‌نظر می‌رسد در سال‌های آتی تشدید نیز می‌شود. باغداران اما نگران ادامهٔ زمستان هستند؛ اگر سرمای ناگهانی از راه برسد، تمام جوانه‌ها خواهد سوخت و در بهار و تابستان نه از شکوفه و جوانه خبری خواهد بود و نه از بار و محصول.
بهار جنگل‌های ایران در زمستان
این پرسش که آیا در سال آینده با طغیان آفت‌ها و بیماری‌ها در جنگل‌های ایران مواجه خواهیم بود یا نه، پاسخ روشنی ندارد. برخی کارشناسان و اساتید جنگل و اکولوژی نگران وضع جنگل‌ها در سال آینده هستند، درحالی‌که گروه دیگری این پیش‌بینی را بدبینانه می‌خوانند و معتقدند تبعات تغییراقلیم به این زودی‌ها خود را نشان نخواهد داد. تنها نکتهٔ مسلم و روشن این است که برخلاف پیش‌بینی‌هایی که در تابستان برای پاییز پربارش شد، پاییز امسال خبری از باران نبودو حتی تا بعد از نیمهٔ دی‌ماه که «چلهٔ بزرگ» هم گذشت، هنوز خبری از برف و باران در سراسر کشور نیست. در جنگل‌ها بسیاری از درختان هنوز خزان نکرده‌اند و در مواردی شاهد شکوفه کردن درختانی مانند ازگیل و ... هم هستیم.
قرص باران‌زایی اختراع نشده!
نفی دوبارهٔ سناریوی ابردزدی
|پیام ما| چندروز پس از آنکه برخی چهره‌های سیاسی اظهارنظرهایی دربارهٔ «جنگ اقلیمی» و «دزدیدن ابرهای باران‌زا» مطرح کردند، حالا برخی چهره‌های دیگر دولت از تغییراقلیم و تأثیر آن بر میزان بارش‌ها در کشور می‌گویند. هفتهٔ گذشته «اولین سمینار علمی با موضوع نقش مداخلات منطقه‌ای احتمالی در تغییرات بارندگی کشور» توسط پژوهشکدهٔ محیط زیست و توسعهٔ پایدار و به‌دستور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد. سمیناری که علت برگزاری آن «حساسیت افکار عمومی» عنوان شده بود. یک هفته پس از این سمینار و پس از رئیس سازمان هواشناسی، رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم، حالا سخنگوی صنعت آب هم کم‌بارشی در کشور را مرتبط با تغییراقلیم عنوان می‌کند.
چالش‌ها و دستاورد‌های کاپ ۲۸
توافق پرحاشیهٔ اقلیمی
|پیام ما| پس از بحث‌های طولانی و اقدامات کشورهای بزرگ صادرکنندهٔ نفت و گاز برای نام نبردن از سوخت‌های فسیلی در بیانیهٔ پایانی اجلاس اقلیمی ملل متحد در دوبی (کاپ ۲۸)، اما در نهایت نمایندگان حاضر در اجلاس با «گذار از سوخت‌های فسیلی» موافقت کردند. رئیس اجلاس در تأیید خبر توافق، از عبارت «توافق امارات متحده» استفاده کرد. این توافق در نخستین روز اضافه پس از پایان مهلت برنامه‌ریزی‌شده اجلاس صورت گرفت. در عین حال خبرنگاران حاضر در اجلاس می گویند که هنوز بخش‌های زیادی از سایر اسناد اجلاس یا خوانده نشده‌اند یا آنکه تصمیمی دربارهٔ آنها گرفته نشده است. با این‌حال هنوز سازوکار اجرایی آنچه گذار از سوخت‌های فسیلی خوانده شده مشخص نیست و برخی ناظران دربارهٔ چگونگی اجرای این توافق ابراز تردید کرده‌اند.
لزوم چاره‌اندیشی برای تالاب انزلی
انرژی و محیط‌زیست محور همکاری تهران و دوحه
|پیام ما| سند همکاری‌های اقتصادی ایران و قطر هم‌زمان با مراسم اختتامیهٔ نهمین کمیسیون همکاری‌های مشترک اقتصادی ایران و قطر به امضای «علی‌اکبر محرابیان»، وزیر نیرو و «شیخ محمد بن حمد بن قاسم العبدالله آل ثانی» وزیر صنعت و تجارت قطر رسید. در این سند بر همکاری در حوزهٔ انرژی (آب‌وفاضلاب، برق و نفت و گاز و محیط زیست) و اهمیت همکاری دو کشور برای تبادل تجارب و دانش فنی و برگزاری رویداد‌ها اعم از نمایشگاه، دوره‌های آموزشی تخصصی در زمینهٔ فناوری‌های آب و آبفا، انرژی خورشیدی و تجدید‌پذیر، بازدید متقابل بخش‌های خصوصی در زمینهٔ ظرفیت‌های مشاوره، پیمانکاری و صنایع، تولید تجهیزات مرتبط با صنعت برق دو کشور و آمادگی سازمان‌های محیط زیست دو کشور برای گسترش روابط و اجرای اسناد امضاشده تأکید شد. در این سند همچنین بر همکاری‌های تجاری و صنعتی (شامل تعاملات بانکی، بیمه، گمرک، صندوق توسعهٔ ملی، خدمات فنی و مهندسی، بازرگانی، صنایع و معادن، مناطق آزاد، سرمایه‌گذاری، صندوق ضمانت و استاندارد) تأکید شده است. همکاری در زمینه‌های راه، ارتباطات و فناوری اطلاعات، کشاورزی، قضایی، حقوقی و کار و مرزی از محور‌های این همکاری به‌شمار می‌آید.
کارشکنی عربستان برای نجات بازار نفت
چیزی به پایان اجلاس اقلیمی سازمان ملل متحد در دوبی (کاپ ۲۸) نمانده، ولی تا بعد‌ازظهر دوشنبه هنوز موضوع بیانیهٔ پایان اجلاس در هاله‌ای از ابهام قرار داشت. اوپک و اوپک‌پلاس دو سازمان متشکل از کشورهای تولیدکننده و صادرکنندهٔ نفت و گاز تلاش دارند تا موضوع «حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی» را از بیانیهٔ اجلاس حذف کنند. اما در دیگر سو فعالان محیط زیست و کارشناسان پیش‌کسوت تغییراقلیم معتقدند بدون حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی نمی‌توان به اهداف اقلیمی جهانی دست یافت. رئیس‌جمهوری سابق ایرلند که رئیس گروه پیش‌کسوتان تغییراقلیم است می‌گوید عربستان سعودی و متحدانش سعی دارند اجلاس را به گروگان بگیرند. رئیس اماراتی اجلاس نیز می‌گوید «شکست یک گزینه نیست!» و از همهٔ کشورها خواسته که برای بیانیهٔ پایانی اجلاس با «خط قرمز» نیایند. اما فارغ از دعواها بر سر حذف سوخت‌های فسیلی، دانشمندان هشدار داده‌اند که تمرکز بر حذف سوخت‌های فسیلی بدون جلوگیری از تخریب طبیعت کمکی به گرم شدن زمین نخواهد کرد. رسانه‌ها فضای اجلاس را متشنج توصیف کرده‌اند و مشخص نیست که کاپ ۲۸ چه نتیجه‌ای خواهد داشت.
