آبگرفتگی؛ عیدی اهوازی‌ها

خوزستانی‌ها سال نو را با آبگرفتگی آغاز کردند. سناریویی تکراری که تقریباً هر سال در بارندگی گریبان شهروندان را می‌گیرد. در پایان یک سال گرم و خشک، سال جدید با آبگرفتگی در 11 شهرستان شروع شد. بیشترین آن در اهواز که خانه‌های زیادی زیر آب رفت و باعث شد وعده‌های دولت سیزدهم برای حل مشکل آبهای سطحی رنگ ببازد. اولین سامانه بارندگی 29 اسفند ماه بود که رواناب را در خیابان‌ها جاری کرد. دومین سامانه در پنجم و ششم فروردین ماه با 41 میلیمتر بارش سطح وسیعی از شهر اهواز را فراگرفت و سیلاب به برخی از خانه‌ها هم راه یافت. برخی مناطق اهواز تا دو روز زیر آب ماندند و آب از آنها تخلیه نشد، به‌طوری که منجر به تعطیلی ادارات اهواز و کارون در روز ششم فروردین شد.

ایستادگی کنشگران زن

|پیام ما| زن‌ها از مصائبی که محیط زیست را تحت‌تأثیر قرار داده است، بیش از مردان تأثیر می‌پذیرند و بااین‌حال وقتی صحبت از کار و فعالیت اجتماعی در این حوزه به میان می‌آید، سنگ‌اندازی‌ها و موانع کم نیستند. تجربهٔ زیستهٔ بسیاری از فعالان محیط زیست زن نشان از تبعیض و بعضاً نادیده گرفتن دارد، اغلب آنها اما کوتاه نیامده‌اند و با همهٔ توان در صف نخست قرار دارند. آنها زندگی و آینده را در گرو حفاظت می‌دانند و با وجود پس‌زدن‌های مکرر همچنان ایستاده‌اند و حالا یک روز پس از روز جهانی زن، سه فعال حوزهٔ محیط زیست از فعالیت در این حوزه و پستی‌وبلندی‌هایش نوشته‌اند که در ادامه می‌خوانید.

نقش حیاتی فناوری به‌ نفع سازگاری با تغییراقلیم

|پیام ما| مخاطرات مرتبط با تغییراقلیم شدیدتر از آنچه فکرش را می‌کردیم، به جان آدم‌ها افتاده است. از سیل‌های کشنده گرفته تا افزایش بیماری‌های تنفسی و خشکسالی‌های طاقت‌فرسا و تجربهٔ رویداد‌های آب‌وهوایی شدید در سراسر دنیا، معضلی شده که حالا همهٔ سیاستگذاران را کم‌وبیش به فکر چاره‌اندیشی انداخته است. در همین راستا، گزارش جدید مجمع جهانی اقتصاد از شش فناوری که می‌تواند به نفع سازگاری هرچه بیشتر انسان با این وضعیت استفاده شود، نام برده و تأکید کرده است نوآوری می‌تواند نقش حیاتی در آیندهٔ سازگاری با تغییراقلیم بازی کند. طبق این گزارش هوش مصنوعی، هواپیماهای بدون سرنشین، فناوری رصد زمین، محاسبات پیشرفته، اینترنت اشیا و واقعیت مجازی و افزوده می‌توانند به نجات جان افراد در بلایای مرتبط با مخاطرات تغییراقلیم کمک کنند.

ایران در جایگاه سوم فرونشست جهان

مطالعهٔ جدیدی که با بهره‌گیری از «یادگیری عمیق» و تجزیه و تحلیل هزاران داده در سراسر جهان انجام شده، نشان می‌دهد ایران از نظر مساحت درگیر با فرونشست، سومین رتبه را در جهان دارد. این مطالعه که توسط «تسیمور داویدزنکا» (Tsimur Davydzenka) و «پژمان طهماسبی» از مدرسهٔ معدن کلرادو آمریکا و «نیما شکری» از مؤسسۀ ژئو-هیدروانفورماتیک دانشگاه فناوری هامبورگ آلمان انجام شده است، روز اول اسفندماه با عنوان «پرده‌برداری از میزان جهانی فرونشست زمین: بحران غرق‌شدن» در مجلهٔ «ژئوفیزیکال ریسرچ لترز» (Geophysical Research Letters) منتشر شد. این مطالعه، ابعاد جدیدی از آثار فرونشست زمین در جهان را بیان می‌کند و نشان می‌دهد از هر چهار نفر انسان روی زمین، بیش از یک نفر در جایی زندگی می‌کند که با خطر فرونشست زمین روبه‌رو است.

ششمین نشست جهانی «مجمع محیط زیست سازمان ملل» آغاز به کار کرد

 «ششمین نشست مجمع محیط زیست سازمان ملل متحد» (UNEA-۶) در نایروبی، پایتخت کنیا آغاز به کار کرد.

اصرار بر تخلف محیط‌زیستی

به‌رغم مکاتبات مشخص و دستورهای رسمی در مورد توقف طرح احداث دکل مخابرات، همچنین پس از توقیف ادوات دکل و با وجود استمرار اعتراض اهالی روستای «الواج» در نزدیکی شهر ارومیه، شرکت مخابرات استان آذربایجان‌غربی پروژه‌‌اش را از سر گرفته است تا یک دکل «بی‌تی‌اس» (تقویت‌کنندهٔ امواج برای تلفن همراه) را در مجاورت یک دبیرستان دخترانه بسازد. این در حالی است با توجه به‌ مفاد ۳ تا ۵ سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزهٔ محیط زیست و مادهٔ ۹ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، همچنین وفق مادهٔ ۳۰ قانون هوای پاک، سازمان حفاظت محیط زیست ناظر بر جلوگیری از انتشار خارج از حدود تعیین‌شدهٔ کلیهٔ امواج رادیویی و پرتوهای یون‌ساز و غیریون‌ساز است. آذر امسال سازمان حفاظت محیط زیست به دادستان آذربایجان‌غربی اعلام کرد که با بر اساس بازدیدهای میدانی سازمان محیط زیست با نصب دکل در فاصله ۱۶متری دبیرستان «متانت» واقع در شهرستان ارومیه، منطقهٔ مسکونی روستای الواج مخالف است. دلیل این مخالفت نیز عدم رعایت فاصلهٔ قانونی دکل از مراکز آموزشی و حساس جمعیتی و مغایرت با ضوابط محیط زیستی استقرار دکل مخابراتی است اما مخابرات استان اقدام به نصب دکل مخابراتی کرده است.

مذاکرهٔ ناکام کمیسار آب در زابل

نشست دوبارهٔ نمایندگان ایران و طالبان در زابل به‌عنوان بیست‌وهفتمین نشست کمیساریای آب دو کشور، در زابل بدون هیچ نتیجه‌ای به پایان رسید. طرف افغانستانی در این جلسه تلاش کرد تا عدم تأمین حقابهٔ ایران را به گردن تغییراقلیم و خشکسالی بیندازد. براساس گزارش منتشرشده از سوی هیئت کارشناسان ایرانی، مواضع طالبان را به چالش کشیده و ادعای کمبود آب را رد کرده است. بااین‌حال، این نشست نیز به نتیجه‌ای عملی نرسید و هامون و سیستان‌وبلوچستان همچنان از آب هیرمند بی‌بهره هستند. شکست پی‌درپی دستگاه دیپلماسی کشور در مذاکره با حاکمان غیررسمی افغانستان درحالی‌است که تاکنون امتیازات زیادی از جمله سفارتخانه در تهران و تکمیل محور ترانزیتی به طالبان اعطا شده است.

تغییراقلیم اهرم افزایش سرطان

سرطان، دومین عامل مرگ‌و‌میر بعد از بیماری‌های قلبی و عروقی در جهان است و آخرین پژوهش «سازمان جهانی بهداشت» از ابتلای سالانه حدود ۲۰ میلیون نفر به این بیماری می‌گوید. این آمار در سطح کشور به گفتهٔ «محمدرضا سهرابی»، معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برابر ابتلای سالانه بیش از ۱۳۵ هزار نفر است و تا سال ۱۴۲۰ با افزایش ۱۰۰ درصدی تعداد مبتلایان به این بیماری، آمار مبتلایان به بیش از ۲۹۰ هزار نفر در سال خواهد رسید. آن‌طورکه در پژوهش‌ها آمده، این وضعیت همزمان ناشی از شیوهٔ زندگی و عوامل محیطی چون افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی و آلاینده‌ها است. «انجمن آنکولوژی بالینی آمریکا» و «آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان» دراین‌باره می‌گویند تغییر‌اقلیم و رویدادهای شدید آب‌و‌هوایی همزمان با افزایش ناامنی غذایی و استفاده از سوخت‌های فسیلی نه‌فقط ریسک ابتلا به سرطان را بالا برده است، بلکه تبدیل به چرخهٔ معیوبی شده که بدون مداخلهٔ دولت‌ها اثر ویرانگری بر آینده جهان خواهد گذاشت.

نقد شیوهٔ مدیریت محیط‌زیست

حفاظت مشارکتی الگویی جدید برای حفظ تنوع زیستی است که سازمان حفاظت محیط زیست و اداره حفاظت محیط فارس بارها بر آن تأکید کرده‌اند‌ با این حال فعالان مدنی این حوزه در استان فارس می‌گویند این موضوع در یکی دو سال اخیر در این استان به فراموشی سپرده شده است. آنها همچنین به آمار و ارقام اعلام شده دربارهٔ سرشماری‌های اخیر در پارک ملی «بمو» انتقاد دارند. در این گزارش مجموعه‌ای از گله‌مندی و دغدغه‌های فعالان محیط زیست استان فارس پوشش داده شده است. تلاش برای انعکاس پاسخ‌های اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان فارس به این انتقادات در این گزارش ناکام ماند. «پیام ما» با استقبال از پاسخ مسئولان استان فارس، آمادهٔ انتشار این پاسخ‌ها در شماره‌های آتی است.

ورود «تغییراقلیم » به ادبیات طالبان

|پیام ما| نزدیک به دو سال از استقرار طالبان به‌عنوان زمامداران افغانستان می‌گذرد و طی این مدت، برنامه‌های آبی حاکمان جدید افغانستان، کشورهای همسایه به‌ویژه ایران را به‌شدت متأثر کرده است. اثراتی که حتی از تبعات منفی تغییراقلیم هم پیشی گرفته است و شرق کشور را در بحران شدید آبی و گردوغبار و محیط زیستی قرار داده است. بهانهٔ طالبان در مورد همهٔ پروژه‌های آبی و عدم تأمین حقابهٔ ایران به‌ویژه در سدسازی بر رودخانهٔ مرزی هیرمند، هریرود و رودخانه فراه، همواره خشکسالی و کاهش بارندگی بود. حالا به‌نظر می‌رسد طالبان پا را از مرز همسایگان هم فراتر گذاشته است و به‌دنبال دریافت کمک جهانی برای آن چیزی است که تغییراقلیم عنوان می‌کند.