بایگانی مطالب : تغییر اقلیم
معماری ایران دچار تجمل‌گرایی شده است
از روزی که آپارتمان‌های قدونیم‌قد با نماهای رومی و سنگ‌های گرانیتی بخشی از هویت شهرهای ایران شدند، بسیاری از متخصصان حوزه معماری، امیدشان را به آینده پایدار از دست دادند. این در حالی است که معماری سنتی ایران به دلیل هارمونی با ویژگی‌های اقلیمی و فرهنگی توانسته بود به نیازهای اجتماعی و اقتصادی شهر و شهروندان پاسخ دهد. شاید به همین دلیل است که وقتی صحبت از توسعه پایدار در حوزه معماری و شهرسازی به میان می‌آید، هنوز هم برخی بازگشت به معماری گذشته را راه‌حل مناسب می‌دانند. اما فرزانه سفلایی، استاد دانشکده معماری دانشگاه همپتون ویرجینیا نظر دیگری در این باره دارد. او که سال‌ها در حوزه معماری پایدار در ایران، چین و ایالات متحده آمریکا تحقیقات گسترده‌ای داشته، معتقد است که بازگشت به گذشته درست نیست، بلکه باید با استفاده از تجربه معماری سنتی ایران و تکنولوژی روز جهان به توسعه پایدار در حوزه معماری و شهرسازی رسید. به گفته او، معماری امروز ایران دچار تجمل‌گرایی شده است.
گرد مرگ بر «باغ عدن»
به‌گفتهٔ گذشتگان، باغ عدن زمانی بین دو رودخانهٔ دجله و فرات قرار داشت، اما اکنون تالاب‌های این منطقه در حال خشک شدن هستند و این درحالی‌است که مبارزه برای نجات این مرداب‌ها توأم با خطر جانی برای فعالان محیط‌زیست است. «جاسم الاسدی»، یک فعال محیط‌زیست عراقی، مستقیم جلوی بلم (نوعی قایق چوبی) باریک ایستاده و به دوردست نگاه می‌کند. باد ملایم صورتش را نوازش می‌کند و قایق او در این روز زمستانی اما آفتابی، به‌آرامی در مرداب نزدیک شهر «الجبایش» واقع در جنوب عراق پیش می‌رود. گاومیش‌های اهلی آسیایی در کنار آلونک‌های بافته از نی می‌چرند و حواصیل‌‌ها بالای سرشان چرخ می‌زنند. بالهٔ رنگارنگ یک شاه‌ماهی زیر نور آفتاب می‌درخشد.
سیلاب امارات و مسئلهٔ تغییراقلیم
دوبی، شهری در صحرا که به درخشندگی مدرن خود افتخار می‌کند، روز پنجشنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ با عملیات بزرگ پاکسازی جاده‌های گرفتار آب و خشک کردن خانه‌های سیل‌زده مواجه شد. روز سه‌شنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ بیش از ۲۵۶ میلیمتر باران در امارات متحدهٔ عربی بارید که بیشترین میزان بارندگی در امارات از زمان شروع ثبت رکورد در ۷۵ سال پیش است. شهر صحرایی دوبی شدیدترین بارندگی تاریخ خود غرق آب شد.
رکوردشکنی اقلیمی
|پیام ما| بارندگی‌ها از پنج روز پیش کشورهای حوزهٔ دریای عمان را در بر گرفت. بارندگی و سیل در پاکستان تا دیروز ۶۳ نفر را به کام مرگ کشید. در عمان ۱۷ نفر جان سپردند. از امارات گزارش مرگ دست‌کم یک نفر آمد و پروازهای فرودگاه دوبی مختل شد و بحرین، قطر و عربستان نیز بارندگی‌هایی کم‌سابقه را تجربه کردند. شمار جان‌باختگان در افغانستان نیز تا روز سه‌شنبه ۶۶ نفر بود. خبرگزاری دولتی امارات (WMA) این بارندگی را یک «رویداد اقلیمی تاریخی» توصیف کرد. در جنوب‌شرق ایران و استان‌های سیستان‌وبلوچستان، کرمان و هرمزگان نیز درگیر سیل هستند که شرح آن در گزارش صفحه ۵ آمده است.
آفت به گندمزار زد
آفت زنگ گندم در گندمزارهای کشور شایع شده است و براساس اعلام سازمان حفظ نباتات ۸۰۶ هزار هکتار مبارزه با بیماری‌های گندم در سال جدید انجام شده که از این مقدار حدود ۲۵۰ هزار هکتار مربوط به زنگ زرد و مابقی مربوط به سایر بیماری‌های لکه‌برگی بوده است. عددی که افزایش بی‌سابقه‌ای را نشان می‌دهد. طبق آمار این سازمان کل مبارزه با بیماری گندم سال گذشته ۲۸۰ هزار هکتار بود. بااین‌حال، سازمان حفظ نباتات و جهادکشاورزی در استان‌های زیادی مانند، اردبیل، گلستان، خوزستان، کرمانشاه، بوشهر، کهگیلویه‌وبویراحمد، لرستان، ایلام و خراسان‌شمالی، به کشاورزان هشدار داده‌اند که همهٔ مزارع گندم باید رصد و پایش شود. کارشناسان اما معتقدند تغییراقلیم، افزایش دما و تغییر الگوی کشت، دلیل گسترش این آفت و بروز زودهنگام آن است. گندم محصول کشاورزی استراتژیک کشور است و مبارزه و جلوگیری از شیوع بیماری‌های آن هر سال از برنامه‌های مهم سازمان حفظ نباتات کشور است.
سیلابِ محرومیت در بلوچستان
آبگرفتگی؛ عیدی اهوازی‌ها
خوزستانی‌ها سال نو را با آبگرفتگی آغاز کردند. سناریویی تکراری که تقریباً هر سال در بارندگی گریبان شهروندان را می‌گیرد. در پایان یک سال گرم و خشک، سال جدید با آبگرفتگی در 11 شهرستان شروع شد. بیشترین آن در اهواز که خانه‌های زیادی زیر آب رفت و باعث شد وعده‌های دولت سیزدهم برای حل مشکل آبهای سطحی رنگ ببازد. اولین سامانه بارندگی 29 اسفند ماه بود که رواناب را در خیابان‌ها جاری کرد. دومین سامانه در پنجم و ششم فروردین ماه با 41 میلیمتر بارش سطح وسیعی از شهر اهواز را فراگرفت و سیلاب به برخی از خانه‌ها هم راه یافت. برخی مناطق اهواز تا دو روز زیر آب ماندند و آب از آنها تخلیه نشد، به‌طوری که منجر به تعطیلی ادارات اهواز و کارون در روز ششم فروردین شد.
ایستادگی کنشگران زن
|پیام ما| زن‌ها از مصائبی که محیط زیست را تحت‌تأثیر قرار داده است، بیش از مردان تأثیر می‌پذیرند و بااین‌حال وقتی صحبت از کار و فعالیت اجتماعی در این حوزه به میان می‌آید، سنگ‌اندازی‌ها و موانع کم نیستند. تجربهٔ زیستهٔ بسیاری از فعالان محیط زیست زن نشان از تبعیض و بعضاً نادیده گرفتن دارد، اغلب آنها اما کوتاه نیامده‌اند و با همهٔ توان در صف نخست قرار دارند. آنها زندگی و آینده را در گرو حفاظت می‌دانند و با وجود پس‌زدن‌های مکرر همچنان ایستاده‌اند و حالا یک روز پس از روز جهانی زن، سه فعال حوزهٔ محیط زیست از فعالیت در این حوزه و پستی‌وبلندی‌هایش نوشته‌اند که در ادامه می‌خوانید.
نقش حیاتی فناوری به نفع سازگاری با تغییراقلیم
|پیام ما| مخاطرات مرتبط با تغییراقلیم شدیدتر از آنچه فکرش را می‌کردیم، به جان آدم‌ها افتاده است. از سیل‌های کشنده گرفته تا افزایش بیماری‌های تنفسی و خشکسالی‌های طاقت‌فرسا و تجربهٔ رویداد‌های آب‌وهوایی شدید در سراسر دنیا، معضلی شده که حالا همهٔ سیاستگذاران را کم‌وبیش به فکر چاره‌اندیشی انداخته است. در همین راستا، گزارش جدید مجمع جهانی اقتصاد از شش فناوری که می‌تواند به نفع سازگاری هرچه بیشتر انسان با این وضعیت استفاده شود، نام برده و تأکید کرده است نوآوری می‌تواند نقش حیاتی در آیندهٔ سازگاری با تغییراقلیم بازی کند. طبق این گزارش هوش مصنوعی، هواپیماهای بدون سرنشین، فناوری رصد زمین، محاسبات پیشرفته، اینترنت اشیا و واقعیت مجازی و افزوده می‌توانند به نجات جان افراد در بلایای مرتبط با مخاطرات تغییراقلیم کمک کنند.
ایران در جایگاه سوم فرونشست جهان
مطالعهٔ جدیدی که با بهره‌گیری از «یادگیری عمیق» و تجزیه و تحلیل هزاران داده در سراسر جهان انجام شده، نشان می‌دهد ایران از نظر مساحت درگیر با فرونشست، سومین رتبه را در جهان دارد. این مطالعه که توسط «تسیمور داویدزنکا» (Tsimur Davydzenka) و «پژمان طهماسبی» از مدرسهٔ معدن کلرادو آمریکا و «نیما شکری» از مؤسسۀ ژئو-هیدروانفورماتیک دانشگاه فناوری هامبورگ آلمان انجام شده است، روز اول اسفندماه با عنوان «پرده‌برداری از میزان جهانی فرونشست زمین: بحران غرق‌شدن» در مجلهٔ «ژئوفیزیکال ریسرچ لترز» (Geophysical Research Letters) منتشر شد. این مطالعه، ابعاد جدیدی از آثار فرونشست زمین در جهان را بیان می‌کند و نشان می‌دهد از هر چهار نفر انسان روی زمین، بیش از یک نفر در جایی زندگی می‌کند که با خطر فرونشست زمین روبه‌رو است.
