بایگانی مطالب : آثارباستانی
بررسی حکمرانی آب در تمدن ایران
انجمن علمی باستان‌شناسی ایران با همکاری پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری «سومین همایش دوسالانه بین‌المللی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران، آب و حکمرانی آب در فرهنگ و تمدن ایران و سرزمین‌های همجوار» را برگزار می‌کند. این نشست ۷ و ۶ خردادماه امسال در باغ‌شهر تاریخی نطنز برگزار می‌شود.
ویرانی دومین بیمارستان تاریخی ایران
|پیام ما| تخریب آثار تاریخی تمامی ندارد. همین چندوقت پیش بود که گزارش‌های جدیدی از رشد گلسنگ در میراث جهانی تخت‌جمشید منتشر شد و خبر رسید که سیل و بارندگی‌های اخیر بسیاری از آثار تاریخی را در معرض تهدید قرار داده است. حالا در تازه‌ترین اتفاق مانند بسیاری از موارد مشابه، پای مالک خصوصی در میان است. مالک بیمارستان ثبت‌ملی‌شدهٔ «مسیح» کرمانشاه را تخریب کرد. شهرداری و میراث‌فرهنگی هم زیر بار مسئولیت این تخریب نمی‌روند. هرچند مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمانشاه تأکید می‌کند شهرداری با صدور پروانهٔ ساخت، مجوز این اتفاق را صادر کرده است.
حال‌وهوای هخامنشی موزهٔ ملی
بالاخره چشم علاقه‌مندان موزه به جنجالی‌ترین آثار تاریخی ایران باز شد. الواح هخامنشی که بازگشتشان از آمریکا به ایران مسیر پرفرازونشیبی را طی کرد، بالاخره در شهریور ۱۴۰۲ با هواپیمای رئیسجمهوری ایران بازگردانده شدند و روز گذشته به مناسبت روز ملی موزه رونمایی و تا پایان تیر در موزهٔ ملی ایران در معرض نمایش خواهند بود.
دزدی‌های تاریخی
روایت اول: دزد بر سر دار شد شاید این نخستین دزدی موزه‌ای در درازای تاریخ ایران باشد. دزدی‌ای که در کاخ گلستان رقم خورد؛ کاخی که مشهور است به ورسای ایران. گفته می‌شود یک روز سلطان صاحب‌قران از خواب بلند و ارادهٔ همایونی‌اش بر آن شد که در این کاخ موزه‌ای برپا کند. واقعیت این است فرنگ رفتن‌های ناصرالدین‌شاه اگرچه خیر و برکت چندانی برای مردم نداشت، اما پای اولین‌های بسیاری از دنیای مدرن را به ایران باز کرد. قبلهٔ عالم در همان سفر اولش به اروپا شیفتهٔ جایی شد به‌نام موزه. ناصرالدین‌شاه از قدیم‌الایام به رسم پادشاهان پیش‌کش‌های سرزمین‌های دیگر را برای به رخ کشیدن در شمال کاخ نگهداری می‌کرد. این پادشاه هنرمندخوی در دههٔ سی‌ام پادشاهی‌اش فهمید در دنیا برای حفظ این هدایا اقدامات دیگری انجام می‌دهند. پس فرمایش کرد در یکی از تالارهای وسیع عمارت خروجی کاخ گلستان، بین شمس‌العماره و گوشهٔ شمال‌شرقی فضاهایی منطبق با ایده‌های غربی بسازند؛ یعنی موزه، کتابخانه و... . حاج ابوالحسن معمارباشی را هم مسئول اجرای این پروژه کردند.
«وحیدی» پشت گشت ارشاد ایستاد
|پیام ما| دور تازه گشت ارشاد که از ۲۵ فروردین ماه آغاز شده همواره حمایت قاطع دو چهره را در پی داشته است؛ سردار احمدرضا رادان فرمانده فراجا و احمد وحیدی وزیر کشور. در حالی که دولت سیزدهم هنوز مسئولیت راه‌اندازی مجدد گشت‌های ارشاد را نپذیرفته و رئیس هیات دولت همچنان از اظهارنظر شفاف و مستقیم درباره عملکرد گشت‌های حجاب و عفاف در سطح خیابان‌های شهر دوری می‌کند، وزیر کشور از بازگشت دوباره این گشت و عملکرد ماموران تمام قد دفاع می‌کند. این حمایت همه جانبه تا آنجا پیش رفته که او در جدیدترین اظهارنظر درباره بدرفتاری ماموران فراجا در برخورد با یک زن و انتقال او به ون گشت ارشاد از این رفتار هم دفاع کرده است. احمد وحیدی انعکاس تصاویر این برخورد در شبکه های اجتماعی را «جور دیگری» خوانده و رفتار ماموران گشت ارشاد را «عمل بر طبق ضوابط» خوانده است.
جست‌وجو در «باباطاهر»
اوایل هفتهٔ پیش مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان اعلام کرد در جریان عملیات پیاده‌راه‌سازی خیابان باباطاهر در روز یکشنبه، ۱۶ اردیبهشت، یک بنای تاریخی در عمق ۱.۵ متری زمین کشف شد و روند اجرای عملیات را متوقف کرد. «محسن معصوم‌علیزاده» گفت با توجه به قرار گرفتن خیابان باباطاهر در مرکزی‌ترین و تاریخی‌ترین بافت همدان و پیش‌بینی کشف آثار تاریخی در این مکان، کارشناسان میراث‌فرهنگی از ابتدای اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی بر روند اجرای کار نظارت داشتند. عملیات پیاده‌راه‌سازی خیابان باباطاهر به‌عنوان سومین خیابان منتهی به میدان مرکزی شهر همدان، دوشنبهٔ هفتهٔ پیش، ۱۰ اردیبهشت‌ماه، با صد میلیارد ریال اعتبار آغاز شده بود.
شهرکرد در گام اول جهانی شدن
|پیام ما| پنج سال پیش در نشست شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی شهرکرد با توجه به قابلیت‌ها و ظرفیت‌های هنر دستی نمدمالی و قدمت دیرینهٔ این هنر در چهارمحال‌وبختیاری از سوی معاونت صنایع‌دستی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به‌عنوان «شهر ملی نمد» ثبت شد. از همان زمان پیگیری‌ها برای جهانی شدن این شهر هم مطرح بود و در روزهای اخیر نیز «مهراب محمدی»، معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال‌وبختیاری، از تلاش برای کسب عنوان شهر جهانی نمد در شهرکرد خبر داد و اعلام کرد برای دستیابی به این عنوان باید مراحلی طی شود که عملیاتی شدن آن در استان وارد فاز اجرا شده است.
طرح ساماندهی بافت تاریخی به زودی آماده می‌شود
|پیام ما| سفر استانی رئیسجمهوری به قم، در روز پایانی هفتهٔ گذشته (پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت) با حضور معاون امور مجلس، حقوقی و استان‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یک‌بار دیگر نگاه‌ها را به بافت تاریخی قم متوجه کرد. «جواد واحدی» در این بازدید از نزدیک روند ساماندهی و مرمت بافت تاریخی شهر قم را بررسی کرد و با تعدادی از مغازه‌داران و افراد ساکن در این منطقه به گفت‌وگو پرداخت. این بازدید و صحبت‌ها در شرایطی است که سال گذشته کارزار «نجات بافت تاریخی قم» شکل گرفت تا مطالبهٔ مدنی برای جلوگیری از تخریب این بافت اتفاق بیفتد. از سوی دیگر فعالان میراث فرهنگی معتقد بودند در ساماندهی بافت تاریخی قم تأکید بر حفظ دانه‌های تاریخی است، درحالی‌که بافت‌های تاریخی، مجموعه‌ای از گذرها، کوچه‌ها، خانه‌ها، مساجد، مکتب‌خانه‌ها، طاق‌ها و ساباط‌ها، سرمایه‌ٔ فرهنگی به‌شمار می‌روند و محافظت از آنها حفظ دو دیدگاه حفظ تمدن و توسعهٔ اقتصاد گردشگری، مفید است.
حفظ میراث مکتوب بدون مشارکت مردم ممکن نیست
لایحهٔ تشکیل «سازمان اسناد ملی ایران» در کشور در ۱۳۴۵ خورشیدی ارائه شد و مجلس شورای ملی در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۴۹ خورشیدی، قانون تأسیس این سازمان را تصویب کرد. از آن تاریخ تا ۱۳۹۰، ۱۷ اردیبهشت به‌عنوان روز اسناد ملی بزرگ داشته می‌شد، اما در این سال تصمیم گرفته شد که ۱۹ اردیبهشت همزمان با روز بزرگداشت شیخ کلینی به‌عنوان «روز اسناد ملی و میراث مکتوب» نامگذاری شود. حالا هرچند نهادهای زیادی در زمینهٔ حفاظت از اسناد ملی و میراث مکتوب فعال هستند، اما از نگاه کارشناسان این حفاظت و پاسداشت، مشارکت مردمی هم می‌طلبد.
تهدید تغییر اقلیم برای میراث فرهنگی
نتایج یک مطالعهٔ جدید از سوی مجمع جهانی اقتصاد (WEF) نشان می‌دهد تغییراقلیم تا سال ۲۰۵۰ خسارت قابل‌توجهی بر جهان خواهد داشت. این مطالعه شش پیامد عمدهٔ تغییراقلیم را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده که عبارتند از سیل، خشکسالی، افزایش گرما، طوفان‌های استوایی، آتش‌سوزی‌های جنگلی و بالا آمدن سطح آب دریاها که به تأکید کارشناسان، آسیب جدی بر میراث تاریخی و فرهنگی جهان هم خواهد داشت. همین حالا هم بخشی از سایت‌های تاریخی در کشورهای مختلف در معرض این پیامدها قرار گرفته‌اند و به‌گفتهٔ «بهلول علیجانی»، اقلیم‌شناس، همین حالا هم کشور ما در شرایط بحرانی قرار دارد و پیامدهای آن میراث تاریخی را هم تهدید می‌کند.
