بایگانی مطالب : میراث
درگیری لفظی بر سر آشوراده
«برین گمشین! رئیسجمهور دستور داده جزیره باید گردشگری بشه، شما اینجا چهکارهٔ مملکتین. شما چهکارهای که جلوی مسئولان ما را میگیرید! تو گوش تو هم میزنم! توهین میکنم؟» «محمدجواد ساوری» مدیرکل میراثفرهنگی و گردشگری گلستان همین دو روز پیش این کلمات را با صدای بلند خطاب به «محمود تقیپور»، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست پناهگاه حیاتوحش میانکاله، گفت و بر سرش داد کشید! شاید اگر چند نفر دیگر حضور نداشتند، مشتی هم حوالهٔ محیطبان میشد! ماجرا از آنجا آغاز شده بود که مسئولان میراث فرهنگی استان گلستان برای کفسازی گذرگاههای دهکدهٔ آشوراده واقع در جزیرهٔ آشوراده به منطقه رفته بودند اما با ممانعت محیطبان منطقه روبرو شده بودند و کار به درگیری لفظی کشیده بود. با اینحال عصر دیروز ساوری از تقیپور بهدلیل این درگیری عذرخواهی کرد.
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
متخلفان و سوداگران گنج با کلنگ قسمتی از بخش جنوبی پل محمدحسنخان بابل با قدمتی ۳۰۰ ساله را تخریب کرده و یک گود در سازه این پل ایجاد کردند.
توسعهٔ بازار صنایعدستی در اماکن گردشگری
بحث گرانی مواد اولیهٔ صنایعدستی، جدید نیست، اما اکنون ضعف مالی مردم، تورم و سایر هزینههای تحمیلی وضعیت را بهمراتب سختتر از گذشته کرده است؛ چون حتی دیگر بازار فروش هم رونق چندانی ندارد که تولید این محصولات را برای فعالانش توجیهپذیر کند. صنایعدستی بهصورت رسمی ۵۳۰ هزار فعال دارد که این روزها بهشدت درگیر گرانی مواد اولیه، برقرار نشدن بیمه و فروش نرفتن محصولاتشان هستند. در سفر اخیر رئیسجمهوری به چهارمحالوبختیاری هم هنرمندان این استان گرانی مواد اولیه را مضاف بر مشکلات دیگر، مانع رونق تولید صنایعدستی عنوان کردند.
تشخیص چهرهٔ یکی از قدرتمندترین زنان دربار ساسانی
زندگی زنان ایران در هزار سال پیش چگونه بوده است؟ ابهامات بسیاری در این زمینه وجود دارد. هنوز هم نظریات مختلفی از شخصیت این زنان ارائه میشود که ضد و نقیض است. از آزادی تا اسارت، از ضعف تا قدرت این زنان در چنبرهٔ دوران پدرسالاری با فاصلهٔ معناداری مطرح میشود. نوع پوششان هم هربار بهنوعی بر سر زبانها میافتد و رنگ میبازد. مطالعات باستانشناسان اما پرده از راز یکی از زنان قدرتمند دورهٔ ساسانی برداشته است، شاهپور دختک. او را یکی از قدرتمندترین زنان دوران ساسانی میخوانند. آخرین بررسیهای باستانشناسان نشان میدهد که نقشبرجستهٔ زن محوطهٔ نقشرجب مرودشت، از آن اوست و مردی که پشت سر او در این قاب قرار گرفته، پسرش بهرام سوم است، ولیعهد بهرام دوم. این نقشبرجسته کنار نقش اردشیر پاپکان، پادشاه بزرگ و بنیانگذار سلسلهٔ ساسانی جای دارد. به احتمال زیاد خود شاهپور بختک دستور داده این نقش کنده شود. این زن والامقام را بهصورت تمامقد و بهحالت تقریباً نیمرخ درحالیکه انگشت سبابه را به بالا گرفته، نقش زدهاند. او کلاهی بر سر دارد که دنبالهٔ آن گردن و گوش سمت راستش را پوشاندهاند. موهای بلند و گیسهشدهٔ او که قسمتی از آن از زیر کلاه بیرون آمده و صورت صاف و اندام ظریفش بهطور حتم مسلّم میدارد که او زنی قدرتمند و از خاندان سلطنتی است، اما همواره ابهاماتی دربارهٔ هویت این زن وجود داشته و کارشناسان او را به نامهای مختلف خواندهاند. در این میان نگارکندی دیگری هم در «برمدلک» فارس وجود دارد که نقاشی آن را شاید دیده باشید. در این نگارکند شاهزادهای ساسانی در حال اعطای گل انار به بانوی سلطنتی است و اغلب پژوهشگران آن را متعلق به بهرام دوم میدانند. در کتیبهٔ این نگارکند نام ملکه اردشیر-آناهید معرفی شده است. همهٔ این نشانهها و اختلافات باعث شد تا دوباره تحقیقی دربارهٔ نگارکندهای نقشرجب انجام شود. از همین رو با «حسین فیضی»، دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه مازندران که همراه با «سید رسول موسوی حاجی»، استاد باستانشناسی دانشگاه مازندران، این فرضیهٔ جدید را مطرح کردهاند، گفتوگویی کردهایم.
دست به دامن «خیران میراث فرهنگی»
|پیام ما| «انجمن خیرین میراث فرهنگی» درحالی با حضور ۵٠٠ تن از خیران، نیکوکاران، هنرمندان، کارآفرینان و خادمان میراث فرهنگی کشور از روز شنبه ۴ آذرماه ١۴٠٢ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد که به گفتهٔ وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، میانگین بودجهٔ حفاظت از آثار ملی روزی ٣٠٠ هزار تومان است. «عزتالله ضرغامی» گفت حدود ٣۵ هزار اثر ملی ثبتشده در کشور وجود دارد، اما میانگین بودجهٔ حفاظت از این آثار حدود روزی ٣٠٠ هزار تومان برای هر اثر است و از بودجهٔ عمرانی هم، هنوز اعتباری دریافت نشده. این انجمن یک سازمان مردمنهاد است و بهمنظور جلب و جذب سرمایههای مادی و معنوی دوستداران میراث فرهنگی در داخل و خارج از کشور و با هدف حفظ و صیانت از بناها، محوطهها، بافتهای تاریخی و فرهنگی و میراث طبیعی ثبتشدهٔ کشور فعالیت میکند.
راهوشهرسازی علیه میراث
|پیام ما| آغاز تعیین حریم برای آثار ثبت ملی از سال ۱۳۴۹ آغاز شده است و کارگروه حرایم نیز از سال ۱۳۷۵ در دفتر فنی ستاد مرکزی تعیین حریم آثار و در تشکیلات سازمان میراثفرهنگی پیشین شکل گرفته است تا با توجه به بودجهٔ دریافتی و برآوردها دربارهٔ قابلیت تهیهٔ تعداد طرح حریم و وضعیت متفاوت تعداد و نوع آثار موجود در استانها، اقدام به تهیهٔ برنامه و تقسیم توان موجود برای تهیهٔ طرح حریم در کشور و استانها کند. این کارگروه از سال ۱۳۸۴ مسئول رسیدگی به حرایم تهیه و توسط استانها به دفتر فنی ارسال شده است. طبق تأکید مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی «حیات یک اثر ملی در گروی پایداری عاملهای کالبدی، کارکردی و معنایی واقع در حریم اثر است و بیتوجهی به حریم منجر به گسست اثر از محیط و درنهایت نابودی آن خواهد شد.»
هنری برای حفاظت از سیاهچادرها
برخی میگویند نخستین زیرانداز دست بشر همین نی چیتهایی بوده که با موی بز و نیهای روییده شده اطراف رودخانه بافته بودند؛ هنری که عشایر طلایهدار آن هستند و برای حفاظت از چادرهای خود از آن استفاده میکنند. نی چیتها کاربری مختلفی داشتند و ذوق و خلاقیت زنان هنرمند عشایر زیبایی و جذابیت آن را بیشتر هم میکرد، اما این هنر که میتوانست به خانههای امروزی هم راهی داشته باشند، این روزها در معرض فراموشی است؛ هم اسمش و هم راه و رسم بافتنش. نی چیتبافی در استانهایی که محل گذر عشایر بوده رونقی داشته که حالا از آن خبری نیست.
«میراث شهری» مفهوم حفاظت را تغییر داد
اهمیت حفاظت از بافت تاریخی بر کسی پوشیده نیست، اما نکتهٔ مهم اینجاست که نهتنها حفاظت از بافتها به خوبی میسر نشده که دربارهٔ سایر آثار باستانی و تاریخی خارج از بافت تاریخی این آسیب سرعت بیشتری داشته است. این درحالیاست که بسیاری از شهرهای مختلف دنیا ذیل واژهٔ «میراث شهری» معنای حفاظت از میراث و بافت تاریخی را بهطور کامل تغییر دادهاند. «حجت گلچین»، پژوهشگر و عضو هیئتعلمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، در گفتوگو با «پیام ما» دربارهٔ توجه جهانی به این مقوله از میراث معماری و شهری به نکات جالبی اشاره میکند و میگوید: «زمانی که دربارهٔ یک بافت تاریخی واجد ارزش صحبت میکنیم، بهطور ضمنی، مجوز صادر میکنیم که خارج از آن محدوده، مد نظر و واجد ارزش نیست، اما مقولهٔ میراث شهری هیچ منافاتی با بافت تاریخی ندارد و نهتنها آن را در زیرمجموعهٔ خود قرار میدهد که منجر به حفظ ابعاد بسیار وسیعی از وجوه و نشانههای فرهنگی جامعهٔ انسانی در یک شهر است.»
ادای دین به اسب ایرانی
یک سال پس از ثبت ملی «اسب کرد»، مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی کرمانشاه از پیگیری برای تشکیل پروندهٔ مشترک این پرونده با عراق در فهرست جهانی خبر میدهد. این اثر سال گذشته با عنوان «آیینهای سنتی اسب کرد» به ثبت رسیده بود؛ اسب کرد یکی از اصیلترین نژادهای اسب ایرانی است که براساس نظر بسیاری از کارشناسان، اسب عرب در دو هزار سال گذشته از این نژاد تکثیر یافته است و حالا پروندهٔ ثبت جهانی آن در انتظار ثبت ملی در کشور عراق است.
کشف یک شیء تازه در کاخ سعدآباد +عکس
یک اثر سنگی که به گمان کارشناسان یک فواره آبنمای محیطی و تزئینی است، در محوطه مجموعه کاخهای سعدآباد کشف شد. دوره تاریخی این شیء هنوز مشخص نیست.