بایگانی مطالب : محیط زیست
معماری ایران دچار تجملگرایی شده است
از روزی که آپارتمانهای قدونیمقد با نماهای رومی و سنگهای گرانیتی بخشی از هویت شهرهای ایران شدند، بسیاری از متخصصان حوزه معماری، امیدشان را به آینده پایدار از دست دادند. این در حالی است که معماری سنتی ایران به دلیل هارمونی با ویژگیهای اقلیمی و فرهنگی توانسته بود به نیازهای اجتماعی و اقتصادی شهر و شهروندان پاسخ دهد. شاید به همین دلیل است که وقتی صحبت از توسعه پایدار در حوزه معماری و شهرسازی به میان میآید، هنوز هم برخی بازگشت به معماری گذشته را راهحل مناسب میدانند. اما فرزانه سفلایی، استاد دانشکده معماری دانشگاه همپتون ویرجینیا نظر دیگری در این باره دارد. او که سالها در حوزه معماری پایدار در ایران، چین و ایالات متحده آمریکا تحقیقات گستردهای داشته، معتقد است که بازگشت به گذشته درست نیست، بلکه باید با استفاده از تجربه معماری سنتی ایران و تکنولوژی روز جهان به توسعه پایدار در حوزه معماری و شهرسازی رسید. به گفته او، معماری امروز ایران دچار تجملگرایی شده است.
در معماری پایدار از همسایهها عقب افتادیم
گرمشدن کره زمین و تغییرات آبوهوایی در سراسر جهان، موجب شده تا بحثهای زیادی پیرامون اهمیت معماری اقلیمی شکل بگیرد. بسیاری از متخصصان حوزه شهرسازی در جهان معتقدند که توجه به ویژگیهای اقلیمی در صنعت ساختوساز میتواند برخی از مشکلات شهرنشینی و زیستمحیطی امروزه را حل کند. در این میان، گروهی از معماران ایرانی به الگوبرداری از معماری سنتی ایرانی روی آوردهاند. به اعتقاد این گروه، معماری سنتی ایرانی میتواند درسهای زیادی برای معماران جوان داشته باشد و به پایداری معماری و شهرسازی ایران کمک کند. وحید قبادیان از جمله معمارانی است که در این حوزه مطالعات گستردهای داشته و آثارش در کشورهای مختلف به چاپ رسیده است. او حتی پروژههایی را نیز با الگوبرداری از معماری سنتی یزد و ماسوله در دو دهه گذشته اجرا کرده است. به گفته قبادیان، ساختمانهای سنتی ایرانی نسبت به ساختمانهای امروزی از نظر مباحث پایداری بسیار بهتر عمل میکردند.
زنگ خطر غفلت از آمایش سرزمین
بی توجهی به طرحهای بالادستی و آمایش سرزمین باعث تخصیص امکانات نامتوازن به شهرها شده است که نتیجه آن حاشیهنشینی و ساختوسازهای غیراصولی در شهرها است. این بهم ریختگی موجب هدر رفت منابع مالی، انرژی و آلودگیهای زیست محیطی میشود. همچنین در چنین شرایطی هیچ یک از مولفههای مدنظر معماری پایدار در شهرهای امروزی ایران نمیتواند محقق شود. این امر موجب نگرانی بسیاری از متخصصان حوزه معماری و شهرسازی شده است. ترانه یلدا، معمار و شهرساز ایرانی از جمله کسانی است که در سالهای اخیر نسبت به ساختوسازهای غیراصولی و بیتوجهی به طرحهای موجود هشدار داده است. به اعتقاد او، اگر به طرحهای منطقهای و آمایش سرزمین توجه نشود به مرحلهای میرسیم که مردم مجبور به ترک خانهها و شهرهای خود میشوند.
معدنکاوی در کمین«درهبرفی»
کوهستان «دره برفی» قربانی جدید کوهخواری در خوزستان است. میراثی طبیعی، پوشیده از درختان بلوط و بادام و گون، در شهرستان «دزپارت» که بخشی از حوضهٔ آبخیز کارون را تشکیل میدهد. این کوهستان زیبا اما اخیراً با مجوز ادارهٔ صنعتومعدن و با موافقت ادارهکل منابعطبیعی، ادارهکل حفاظت محیط زیست و سازمان آب و برق خوزستان بهعنوان معدن سنگ واگذار شده است. کوهستان درهبرفی قرار است جایش را به کارخانه سنگ و شنوماسه بدهد تا کوه را برای ساختن جاده تکهتکه کنند.
حقابهٔ ایران به «شورهزار» رفت
تصاویر ماهوارهای طی روزهای گذشته نهفقط تأیید میکند که رودخانهٔ هیرمند یکبار دیگر پس از اسفند سال گذشته سیلابی شده، بلکه نشان میدهد حجم قابلتوجهی از این سیلاب از بند «کمالخان» بهسمت شورهزار «گودزره» روان شده است و طی یک تا دو روز آینده به این شورهزار میرسد. این درحالیاست که نمایندهٔ ویژهٔ رئیسجهموری در امور افغانستان پس از سفر وزیر نیرو به این کشور، اعلام کرد طالبان بند کمالخان را بهلحاظ فنی اصلاح کرده است. بااینحال، تصاویر ماهوارهای و بررسی کارشناسان گویای این موضوع است که خلاف گفتهٔ «حسن کاظمی قمی» و ادعای نمایندهٔ طالبان در سال گذشته که میگفت قرار نیست آب به ایران نرود، اما به شورهزار روانه شود، خبری نه از حقابهٔ ایران است و نه حتی از سیلابهایی که لااقل طی سالهای گذشته به ایران میرسید. حالا تصاویر ماهوارهای مؤید این حقیقت است که آب نه بهعنوان حقابهٔ ایران بلکه بهعنوان سیراب کردن «گودزره»، منطقهای بیابانی و شورهزار با سرعتی در حدود سه هزار مترمکعب برثانیه بهسمت این منطقه جریان دارد.
فصل تعارض پلنگ در هرمزگان
اینجا شکار غیرمجاز تبدیل به یک کار عادی شده، مهمان که از کیش و بندرعباس میآید برای خوشایندش به کوه میزنند و قوچ و میشی شکار میکنند. گرگ و پلنگ هم که غذایش کم شود، به دام ما حمله میکند. همین دو شب پیش معلوم نیست چه حیوانی به آغل من زد و سه دامم را تلف کرد. از بیمه هم که خبری نیست»! اینها گفتههای «حسن کمالی» دهیار «دهیچ» در استان هرمزگان و شهرستان میناب است.
یوزپلنگآسیایی؛ شکستی تمام عیار؟
گرد مرگ بر «باغ عدن»
بهگفتهٔ گذشتگان، باغ عدن زمانی بین دو رودخانهٔ دجله و فرات قرار داشت، اما اکنون تالابهای این منطقه در حال خشک شدن هستند و این درحالیاست که مبارزه برای نجات این مردابها توأم با خطر جانی برای فعالان محیطزیست است. «جاسم الاسدی»، یک فعال محیطزیست عراقی، مستقیم جلوی بلم (نوعی قایق چوبی) باریک ایستاده و به دوردست نگاه میکند. باد ملایم صورتش را نوازش میکند و قایق او در این روز زمستانی اما آفتابی، بهآرامی در مرداب نزدیک شهر «الجبایش» واقع در جنوب عراق پیش میرود. گاومیشهای اهلی آسیایی در کنار آلونکهای بافته از نی میچرند و حواصیلها بالای سرشان چرخ میزنند. بالهٔ رنگارنگ یک شاهماهی زیر نور آفتاب میدرخشد.
مناقشه برسر «دشت زردابه»
دشت زردابه همچنان محل منازعه میان دامداران و سازمان محیطزیست است. منطقه سالیان سال است که بهعنوان پناهگاه حیاتوحش معرفی شده است، اما در طول این سالها دامداری همچنان به قوت خود باقی بود. حالا در جدیدترین اخبار از منطقه، خبر از ساخت آغلهایی توسط افرادی به گوش میرسد که حتی دامی هم ندارند و میخواهند این آغلها را به دامداران دیگر اجاره دهند. دامداران محلی میگویند کار آنها در آغلسازی بدون مجوز است. «علیاکبر قربانلو»، سرپرست ادارهٔ محیطزیست شاهرود که روز گذشته در منطقه بود و به «پیام ما» میگوید «این ساختوسازها مدتی است در جریان است و اینبار مدارک تخلف را به دادگاه ارجاع دادهایم.»
آتشسوزی در ۶۷ میراث جهانی ایران
رییس پژوهشکده ابنیه و بافتهای تاریخی فرهنگی از آتشسوزی در 67 میراث جهانی ایران طی 30 سال گذشته خبر داد.