بایگانی مطالب :
پرواز «همای سعادت» از «کُنار صندل» تا «کاخ سفید»
دیده شدن «کرکس ریشدار» که در گنجینهٔ ادب فارسی از آن با نام «همای سعادت» یاد می شود، همزمان شد با بارشهای واپسین روزهای زمستان و پس از ماهها خشکی و بیبارشی و پاییز و زمستانی نهچندان نرمال، بارش برف و سرما بیش از یکسوم پهنهٔ ایران را در برگرفت و جنوب سیستانوبلوچستان را بار دیگر درگیر سیلاب کرد. برآوردهای انجامشده بیانگر آن است که تنها آب برابر برف این بارشها تا امروز بیش از ۱۷ میلیارد مترمکعب است، یعنی ۸۵ برابر گنجایش سدی به بزرگی سد امیرکبیر کرج این برآورد را چه بتوان پیشکش «سعادت» از سوی «هما» دانست یا نه، ولی هرگز نشانی از پایان خشکسالی یا بازسازی دوبارهٔ سفرههای آب زیرزمینی ازبینرفته و فرونشستهٔ این سرزمین نیست. به هر روی، همزمانی دیده شدن «هما» و این ویژهبارشها، پیشکشی «سعادت» و نیکبختی از سوی این کرکس ریشدار را برای ایرانیان پشتیبانی کرد، اگرچه نتوانیم بین این دو رخداد، همبستگی یا پیوندی علمی برقرار سازیم.
تیشهٔ معدنکاوی بر کوههای باستانی
معدنکاوی در «دره دیزدر» با همهٔ توان ادامه دارد؛ آنهم بعد از نامهنگاریهای بسیار در سالهای گذشته و درخواست وزیر میراثفرهنگی از وزیر صنعت، معدن و تجارت برای جلوگیری از نابودی تمدنی چندهزارساله. معدنکاوان برای برداشت سنگ، سنگنگارههای باستانی در طرقبهٔ شاندیز را که در هشت کیلومتری مشهد است، نابود کردهاند و حالا شکایت جدیدی از سوی وزارت میراثفرهنگی برای توقف کار در ماه گذشته به جریان افتاده است. نتیجه اما تاکنون هیچ بوده و همین هم دلیلی برای تجمع اعتراضی فعالان منطقه در روزهای اخیر شده است. علاوهبر نابودی درهٔ تمدنها در مشهد، صحبتهایی از دریافت مجوز معدنکاوی در چینخوردگیهای منحصربهفرد جنوب شاهرود نیز به گوش میرسد. منطقهای بکر و خاص از نظر زمینشناسی که فعالان منطقه خبر از دریافت مجوز معدن مس و خاک صنعتی در آن میدهند و بیم نابودی این نقطهٔ خاص از کشور حالا جدیتر از همیشه شده است.
جادهکشی علیه میراث فرهنگی
|پیام ما| محوطهٔ باستانی «ویگل» در شرق شهر «بیدگُل» شاهد جادهسازی در حریم خود است؛ محوطهای که به اذعان باستانشناسان یکی از شاخصترین سایتهای باستانشناسی ایران است و طی فقط دو فصل کاوش باستانشناسی، بقایای یکی از استثناییترین آتشکدههای دوران ساسانی در آن کشف شده. باوجوداین، هیئتامنای «شهرک سلیمان صباحی بیدگلی» برای توسعهٔ مجموعهای از شرکتهای فرش ماشینی با موافقت رئیس «پایگاه ملی ویگل» و مصوبهٔ «شورای فنی میراثفرهنگی استان اصفهان»، یک ماه است که عملیات احداث جادهٔ ترانزیتی را آغاز کردهاند. این اقدام فعالان میراث فرهنگی را نگران حریم منظر این سایت باستانی کرده است. آنها با انتقاد به این عملیات میپرسند چرا خلاف مقررات حفاظتی حریم، ماشینآلات سنگین در فاصلهٔ ۱۰متری در حال شخم زدن حریم منظر برای عبور جادهای هستند که در آینده میتواند منظر این اثر باستانی را با چالش مواجه کند؟ این درحالیاست که سایتهای باستانی و آثار تاریخی ثبت ملی، عرصه و حریمهای مصوب و ضابطهمند از سوی میراثفرهنگی کشور دارند که هر اقدامی در جوار آنها باید از این ضوابط پیروی کند.
مردی که سرنوشتش الواح شد
گردهمایی سالانه باستانشناسان ایران در جیرفت
در سفر رئیس پژوهشگاه میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی کشور به همراه رئیس پژوهشکده باستانشناسی وزارت میراثفرهنگی و مشاور رئیس پژوهشگاه میراثفرهنگی باهدف اتخاذ تصمیمات لازم دررابطهبا موضوعات پیرامون از محوطه تاریخی شهر قدیم جیرفت، کنار صندل و محطوط آباد و همچنین موزه میراثفرهنگی این شهرستان بازدید کردند.
کشف ۴۶۷ قلم اشیای تاریخی قاچاق در گلستان
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان گلستان از کشف و ضبط ۴۶۷ قلم اشیا فرهنگی ـ تاریخی از دو باند قاچاق اموال تاریخی در استان با همکاری دستگاههای امنیتی و انتظامی خبر داد.
کشف باستانی در مسیر ریل قطار
|پیام ما| عملیات ساخت قطعهٔ چهارم راهآهن زاهدان-مشهد (حدفاصل زابل-زاهدان) سال ۱۳۹۷ و در ایام دههٔ فجر آغاز شد؛ طرحی که بهعنوان بزرگترین محور ریلی كشور هزار و ٣٥٠ كیلومتر طول دارد و قرار است ارتباط با كشورهای شرقی پاكستان و افغانستان را از سه نقطه و اتصال به آسیای میانه را از طریق مرز سرخس فراهم کند. بخشی از این قطعه در نزدیکی محدوده و حریم شهرسوخته احداث میشود. محوطهای که در سیوهشتمین اجلاس یونسکو در ژوئن ۲۰۱۴ بهعنوان میراث جهانی ثبت شد تا با قدمت پنجهزارساله هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو باشد. حالا خبر رسیده که «کشف جدیدی در شرق ایران» اتفاق افتاده و «۲۳ محوطه و تپه با قدمت بیش از چهار سال کشف شدهاند»، اما هنوز نویافته بودن این محوطهها مشخص نیست و باید منتظر ماند تا نظر پژوهشگاه باستانشناسی دربارهٔ این محوطهها اعلام شود.
کاوش در باقیماندهٔ تمدن «هلیلرود»
اوایل دیماه بود که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمان اعلام کرد کاوش باستانی در تپههای «کُنارصندل» جیرفت پس از ۱۷ سال وقفه به سرپرستی باستانشناس برجسته، «سیدمنصور سیدسجادی» که بهعنوان ناجی «شهرسوخته» در سیستان شناخته میشود، آغاز شد؛ این تپههای باستانی پیش از این، 2 بار در سالهای ۱۳۸۰ و ۱۳۸۶ کاوش شده بود و تاکنون فرضیههایی درباره وجود یک تمدن باستانی به نام «ارت» مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، ارتباط با «آراتا» تمدن و سرزمینی که در منابع سومری به آن اشاره شده است و فرضیهای مبنی بر اینکه با قدیمیترین تمدن موجود در شرق جهان مواجه هستیم، مطرح شده است که برای اثبات یا رد هر یک از این فرضیهها کاوش، مطالعات و زمان بسیار زیادی لازم است. حالا که ناجی «شهر سوخته» به «کُنارصندل» رفته، چشم امید همه به اطلاعات بیشتری از این تپههای اسرارآمیز است.
راز دستهای بدون انگشت
پژوهشگران کانادایی میگویند که شواهدی از آثار هنری پیش از تاریخ را در غارها کشف کردهاند که احتمالاً نشاندهندهٔ قطع عمدی انگشتان دست افراد بهعنوان یک آیین است. آنها میگویند این کار احتمالاً با هدف جلب رضایت خدایان یا کمک به انسجام اجتماعی انجام میشده است. تفسیر جدید از آثار هنری در غارهای دیرینه سنگی این احتمال را مطرح کرده که مردان و زنان انگشتان خود را عمداً در طول مراسم مذهبی در دوران ماقبل تاریخ قطع کرده باشند.
راه و بیراه موزه و حفاظت
سلسلهنشستهای «سنجه» دربارهٔ بایدها و نبایدهای موزهداری در ایران، اینبار پیرامون موزه و مسئلهٔ حفاظت برگزار شد. «میترا اعتضادی»، مرمتگر آثار تاریخی و کارشناس درمان و مرمت اشیای فرهنگی و هنری، مهمان این برنامه بود و در اولین مبحثی که پیرامون این حوزه مطرح کرد گفت: «زمانی که دربارهٔ حفظ و مرمت آثار تاریخی و موزههای صحبت میکنیم، باید به این مسئله توجه داشته باشیم که از ۲۵۰ موزه فقط ۱۰ درصد آنها را موزهدارها اداره میکنند و در سایر موارد متخصصان دیگر عهدهدار نگهداری از آنها هستند. این آمار عجیبی است و این سؤال مطرح میشود که این موزهها چقدر با اصول موزهداری اداره میشوند. این درحالیاست که وقتی موزه در اختیار افراد با تحصیلات آکادمیک مرتبط قرار دارد، تعامل با مرمتگر متفاوتتر از کسانی است که تحصیلات آکادمیک دیگری دارند.»