بایگانی مطالب :
بررسی حکمرانی آب در تمدن ایران
انجمن علمی باستان‌شناسی ایران با همکاری پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری «سومین همایش دوسالانه بین‌المللی انجمن علمی باستان‌شناسی ایران، آب و حکمرانی آب در فرهنگ و تمدن ایران و سرزمین‌های همجوار» را برگزار می‌کند. این نشست ۷ و ۶ خردادماه امسال در باغ‌شهر تاریخی نطنز برگزار می‌شود.
راهنمایان موزه؛ راویان تاریخ
یک قرن پیش که نخستین موزهٔ رسمی ایران در یکی از اتاق‌های بزرگ وزارت معارف در قسمت شمالی مدرسهٔ دارالفنون تأسیس شد، هیچ‌کس فکر نمی‌کرد موزه‌ها روزی بتوانند روایتگر داستان‌هایی از سراسر جهان باشند. این در‌حالی‌است که امروزه، بسیاری از موزه‌های ایران راوی میراث تاریخی و فرهنگی غرب تا شرق شده‌اند. «پردیس فرهنگی دفینه» در شمال تهران از جمله موزه‌های ایرانی است که آثار مهمی از هنر جهان، هنر اسلامی، گوهر و آرایههای تاریخی و پول ایران را در خود جای داده است. مجموعه‌ای چهارطبقه که در آن، از تکهٔ عصای پادشاه هخامنشی تا کیف لویی ویتون ناصرالدین‌شاه، از اولین اسکناس جعلی ایران تا سنجاق‌های نذری هزارهٔ اول پیش‌ازمیلاد و حتی نقاشی‌های سالوادور دالی و پیکاسو را می‌توانید ببینید. البته جذابیت تماشای آثار هر موزه‌ای وقتی بیشتر خواهد شد که یکی از راهنمایان باذوق موزه در کنار شما باشد. امین زاده‌درویش، راهنمای بخش گوهر و آرایههای تاریخی در پردیس فرهنگی موزه‌ای دفینه از جمله راهنمایان موزه است که داستان‌های مربوط به هر بخش را باذوق و حوصله برای بازدیدکنندگان تعریف می‌کند. او که در رشتهٔ باستان‌شناسی تحصیل کرده است و مطالعات زیادی در حوزهٔ تاریخ ایران و جهان دارد، معتقد است روایت اشیای موزه می‌تواند به جذب مخاطبان بیشتر کمک کند. خواندن تجربه‌ها و چالش‌های کار راهنمایان موزه از زبان او می‌تواند جالب باشد.
دزدی‌های تاریخی
روایت اول: دزد بر سر دار شد شاید این نخستین دزدی موزه‌ای در درازای تاریخ ایران باشد. دزدی‌ای که در کاخ گلستان رقم خورد؛ کاخی که مشهور است به ورسای ایران. گفته می‌شود یک روز سلطان صاحب‌قران از خواب بلند و ارادهٔ همایونی‌اش بر آن شد که در این کاخ موزه‌ای برپا کند. واقعیت این است فرنگ رفتن‌های ناصرالدین‌شاه اگرچه خیر و برکت چندانی برای مردم نداشت، اما پای اولین‌های بسیاری از دنیای مدرن را به ایران باز کرد. قبلهٔ عالم در همان سفر اولش به اروپا شیفتهٔ جایی شد به‌نام موزه. ناصرالدین‌شاه از قدیم‌الایام به رسم پادشاهان پیش‌کش‌های سرزمین‌های دیگر را برای به رخ کشیدن در شمال کاخ نگهداری می‌کرد. این پادشاه هنرمندخوی در دههٔ سی‌ام پادشاهی‌اش فهمید در دنیا برای حفظ این هدایا اقدامات دیگری انجام می‌دهند. پس فرمایش کرد در یکی از تالارهای وسیع عمارت خروجی کاخ گلستان، بین شمس‌العماره و گوشهٔ شمال‌شرقی فضاهایی منطبق با ایده‌های غربی بسازند؛ یعنی موزه، کتابخانه و... . حاج ابوالحسن معمارباشی را هم مسئول اجرای این پروژه کردند.
جست‌وجو در «باباطاهر»
اوایل هفتهٔ پیش مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان اعلام کرد در جریان عملیات پیاده‌راه‌سازی خیابان باباطاهر در روز یکشنبه، ۱۶ اردیبهشت، یک بنای تاریخی در عمق ۱.۵ متری زمین کشف شد و روند اجرای عملیات را متوقف کرد. «محسن معصوم‌علیزاده» گفت با توجه به قرار گرفتن خیابان باباطاهر در مرکزی‌ترین و تاریخی‌ترین بافت همدان و پیش‌بینی کشف آثار تاریخی در این مکان، کارشناسان میراث‌فرهنگی از ابتدای اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی بر روند اجرای کار نظارت داشتند. عملیات پیاده‌راه‌سازی خیابان باباطاهر به‌عنوان سومین خیابان منتهی به میدان مرکزی شهر همدان، دوشنبهٔ هفتهٔ پیش، ۱۰ اردیبهشت‌ماه، با صد میلیارد ریال اعتبار آغاز شده بود.
آثار عیلامی در خطر تعرض است؟
سه کاوش جدید در پس‌کرانهٔ خلیج‌فارس
|پیام ما | خلیج‌فارس، آبراهه‌ای است نیلگون، یک جلوه از تمدنی دیرپا و باشکوه که مردم جنوب پا‌به‌پای آن پیش آمده‌اند. مردم این دیار از خوزستان گرفته تا بوشهر و هرمزگان به‌واسطهٔ همنشینی با دریا، اشتراک‌های فرهنگی بسیاری در تجارت، دادوستد، هنر، معماری، موسیقی، خوراک و پوشاک دارند. همین اشتراک‌ها و تعامل دیرینی که در جوار خلیج‌فارس شکل گرفته بود، روز دهم اردیبهشت را به‌نام روز ملی خلیج‌فارس مزین کرد و حالا به همین بهانه به تاریخچهٔ باستانی کرانه‌های خلیج‌فارس سر زده‌ایم.
باستان‌شناسِ حکیم
تأملی بر اندیشه‌های «حکمت‌الله ملاصالحی»
نگهبان باستان‌شناسی ایران
آرام قدم برداشت و از پله‌ها، کنار همسر و استاد دیرینش، «ژاله آموزگار» پایین آمد و با تشویق جمعیت روی صندلی‌اش نشست. جمعیتی که بعضی از آنان روزگاری شاگردانش بودند و حالا همکارانش. چشم که می‌چرخاندی اساتید فلسفه و باستان‌شناسی جای‌جای سالن نشسته بودند. آمده بودند که یا از او بگویند یا از او بشنوند. «حکمت‌الله ملاصالحی» روز چهارم اردیبهشت‌ماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی، بزرگ داشته شد تا سایرین فعالیت‌های او را طی سالیان سال در حوزه باستان‌شناسی، پیوند این رشته با فلسفه و تلاش او برای ایران را ستایش کنند. در این برنامه ژاله آموزگار، محمداسماعیل اسمعیلی جلودار، مهدی اصل زعیم، محمدرضا حسینی بهشتی، اصغر دادبه، انشاء‌الله رحمتی، کامیار عبدی، منوچهر صدوقی سها، مهرداد ملک‌زاده، حمیدرضا ولی‌پور و آتوسا مومنی سخنرانی کردند و هر کس به نوع خود از او قدردانی را به جا آورد.
مدیریت گلسنگ‌های تخت‌جمشید به روش علمی انجام می‌شود
|پیام ما| خبر جدید نیست؛ هرچند طرح چندبارهٔ آن از عمق نگرانی فعالان میراث فرهنگی و دوستداران آثار تاریخی کم نمی‌کند، اما در روزهای اخیر یک‌بار دیگر موضوع رشد قارچ و گلسنگ در تخت‌جمشید، پاسارگاد و محوطهٔ باستانی بیستون از سوی روزنامهٔ «فرهیختگان» مطرح شد. گفته می‌شود نزدیک به ۵۰۰ گونه گلسنگ در حال رویش روی بنا‌های تاریخی ایران مشاهده شده است که تأثیر فرسایشی زیادی بر سطح بنا‌های باستانی دارند؛ قارچی که روی سنگ‌ها، صخره‌ها، تنه و ساقهٔ درختان می‌روید و می‌تواند تا چهار هزار سال هم عمر کند.
توقف موقت انتقال آب خلیج‌فارس در «ارسنجان»
|پیام ما| همهٔ دستگاه‌ها مکلفند که برای اجرای طرح‌های عمرانی از وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استعلام بگیرند. این یک اختیار حاکمیتی برای وزارتخانه است که وزیر آن را به رئیس پژوهشگاه تفویض کرده و درنهایت مجوز را معاون وزیر صادر می‌کند. برای اجرای هر پروژه‌ای، فرایندی وجود دارد و وقتی نامهٔ استعلام به پژوهشگاه می‌آید نقشهٔ کل مسیر توسط پژوهشکده بررسی می‌شود. «مصطفی ده‌پهلوان»، رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری پیش‌ازاین گفته بود که باید عمران و توسعهٔ کشور با حفظ میراث فرهنگی انجام شود و به همین دلیل، از زمانی که پروژه‌ای امکان‌سنجی می‌شود، دستگاه‌های دولتی باید برای دریافت مجوز در همان مراحل نخستین سراغ میراث‌فرهنگی و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی بیایند.
