بایگانی مطالب : آثارباستانی
زندانی قلعهٔ فلک‌الافلاک شاهزادهٔ الیمایی است
سال ۱۳۸۳ بود که یک معلم خرم‌آبادی با نام «کرمی» در زمین‌های کشاورزی یونجه و کلزا و باقلای خود در روستای چوبتراش به چند سنگ قدیمی برخورد. دیدن این سنگ‌ها کم‌کم داشت دردسرساز می‌شد و قاچاقچیان عتیقه با گنج‌یاب‌ها به سراغ زمین‌هایش آمدند و دست‌بردار نبودند. در همین احوال، همسر آقای کرمی به کارشناسان ادارهٔ میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خرم‌آباد تماس می‌گیرد و ماجرا را می‌گوید. کارشناسان میراث‌فرهنگی هم به محل آمدند و دست‌به‌کار شدند. آنها یک گمانهٔ آزمایشی زدند و در عمق ۳۰ سانتی زمین ناگهان به یک کشف مهم رسیدند. یک تابوت مفرغی سر از خاک درآورد که اسکلتی در آن بود با یک تکه‌طلا بر چشم‌هایش و تکه‌طلایی دیگر بر دهانش. این اسکلت که بود و از کدام زمان به دنیای ما پا گذاشته بود؟ اکنون پس از ۲۰ سال یک باستان‌شناس و یک پژوهشگر تاریخ این اسکلت را مورد بررسی قرار دادند و به نظریهٔ جدیدی دربارهٔ قدمت آن رسیدند.
ویرانی دومین بیمارستان تاریخی ایران
|پیام ما| تخریب آثار تاریخی تمامی ندارد. همین چندوقت پیش بود که گزارش‌های جدیدی از رشد گلسنگ در میراث جهانی تخت‌جمشید منتشر شد و خبر رسید که سیل و بارندگی‌های اخیر بسیاری از آثار تاریخی را در معرض تهدید قرار داده است. حالا در تازه‌ترین اتفاق مانند بسیاری از موارد مشابه، پای مالک خصوصی در میان است. مالک بیمارستان ثبت‌ملی‌شدهٔ «مسیح» کرمانشاه را تخریب کرد. شهرداری و میراث‌فرهنگی هم زیر بار مسئولیت این تخریب نمی‌روند. هرچند مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمانشاه تأکید می‌کند شهرداری با صدور پروانهٔ ساخت، مجوز این اتفاق را صادر کرده است.
وضعیت نگران‌کننده نقش‌برجسته‌های ساسانی
مطالعات کارشناسان مرمت از نگران‌کننده‌بودن وضعیت نقش برجسته‌های ساسانی در نقش رستم بر اثر هوازدگی فیزیکی و شیمیایی در ساختار سنگ آهک خبر می‌دهند.
سفری باشکوه به تاریخ
روز جهانی موزه از آن روزهایی است که موزه‌های سراسر دنیا با ارائه تخفیف و برگزاری رویدادهای متنوع مردم را تشویق به حضور در موزه‌ها می‌کنند. موزه‌داران ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و می‌کوشند به نوبه خود گامی در جهت افزایش سطح آگاهی تاریخی مردم ایران‌زمین و بیشتر آشنا ساختن ایشان با میراث‌فرهنگی سرزمین عزیزمان بردارند. با آنکه همیشه بحث درباره کیفیت موزه‌ها وجود داشته و دارد؛ اما جایگاه موزه‌ها نسبت به دو دهه گذشته تغییر چشمگیری کرده است و تعداد بازدیدکنندگان موزه از نظر کمی رشد قابل‌توجهی پیدا کرده‌اند. استقبال مردمی در تعطیلات نوروز نشان می‌دهد امروزه موزه‌سازی و موزه گردی یک امر فرهنگی مهم در کشور محسوب می‌شود. در واقع موزه‌ها ابزار مهمی برای تبادل و غنی‌سازی فرهنگ‌ها، توسعه درک متقابل، همکاری و صلح بین مردم هستند به همین دلیل از سال ۱۹۷۷، شورای بین‌المللی موزه‌ها - ایکوم روز ۱۸ می (در تقویم شمسی ۲۸ اردیبهشت) را به‌عنوان روز جهانی موزه نام‌گذاری کرده است. هدف از برگزاری روز جهانی موزه، افزایش آگاهی در این زمینه است؛ اما بهتر است در چنین روزی از کدام موزه‌ها دیدن کنیم؟ ویژه‌نامه پیام ما به بهانه روز جهانی موزه، به سراغ گروه موزه‌های دفینه رفته است. بازدید از موزه‌های این گروه به‌مثابه سفری باشکوه به تاریخ است.
حال‌وهوای هخامنشی موزهٔ ملی
بالاخره چشم علاقه‌مندان موزه به جنجالی‌ترین آثار تاریخی ایران باز شد. الواح هخامنشی که بازگشتشان از آمریکا به ایران مسیر پرفرازونشیبی را طی کرد، بالاخره در شهریور ۱۴۰۲ با هواپیمای رئیس‌‌جمهوری ایران بازگردانده شدند و روز گذشته به مناسبت روز ملی موزه رونمایی و تا پایان تیر در موزهٔ ملی ایران در معرض نمایش خواهند بود.
دزدی‌های تاریخی
روایت اول: دزد بر سر دار شد شاید این نخستین دزدی موزه‌ای در درازای تاریخ ایران باشد. دزدی‌ای که در کاخ گلستان رقم خورد؛ کاخی که مشهور است به ورسای ایران. گفته می‌شود یک روز سلطان صاحب‌قران از خواب بلند و ارادهٔ همایونی‌اش بر آن شد که در این کاخ موزه‌ای برپا کند. واقعیت این است فرنگ رفتن‌های ناصرالدین‌شاه اگرچه خیر و برکت چندانی برای مردم نداشت، اما پای اولین‌های بسیاری از دنیای مدرن را به ایران باز کرد. قبلهٔ عالم در همان سفر اولش به اروپا شیفتهٔ جایی شد به‌نام موزه. ناصرالدین‌شاه از قدیم‌الایام به رسم پادشاهان پیش‌کش‌های سرزمین‌های دیگر را برای به رخ کشیدن در شمال کاخ نگهداری می‌کرد. این پادشاه هنرمندخوی در دههٔ سی‌ام پادشاهی‌اش فهمید در دنیا برای حفظ این هدایا اقدامات دیگری انجام می‌دهند. پس فرمایش کرد در یکی از تالارهای وسیع عمارت خروجی کاخ گلستان، بین شمس‌العماره و گوشهٔ شمال‌شرقی فضاهایی منطبق با ایده‌های غربی بسازند؛ یعنی موزه، کتابخانه و... . حاج ابوالحسن معمارباشی را هم مسئول اجرای این پروژه کردند.
جست‌وجو در «باباطاهر»
اوایل هفتهٔ پیش مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان اعلام کرد در جریان عملیات پیاده‌راه‌سازی خیابان باباطاهر در روز یکشنبه، ۱۶ اردیبهشت، یک بنای تاریخی در عمق ۱.۵ متری زمین کشف شد و روند اجرای عملیات را متوقف کرد. «محسن معصوم‌علیزاده» گفت با توجه به قرار گرفتن خیابان باباطاهر در مرکزی‌ترین و تاریخی‌ترین بافت همدان و پیش‌بینی کشف آثار تاریخی در این مکان، کارشناسان میراث‌فرهنگی از ابتدای اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی بر روند اجرای کار نظارت داشتند. عملیات پیاده‌راه‌سازی خیابان باباطاهر به‌عنوان سومین خیابان منتهی به میدان مرکزی شهر همدان، دوشنبهٔ هفتهٔ پیش، ۱۰ اردیبهشت‌ماه، با صد میلیارد ریال اعتبار آغاز شده بود.
به پارسه پاسارگاد بی‌مهری نکنید
تهدید تغییر اقلیم برای میراث فرهنگی
نتایج یک مطالعهٔ جدید از سوی مجمع جهانی اقتصاد (WEF) نشان می‌دهد تغییراقلیم تا سال ۲۰۵۰ خسارت قابل‌توجهی بر جهان خواهد داشت. این مطالعه شش پیامد عمدهٔ تغییراقلیم را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده که عبارتند از سیل، خشکسالی، افزایش گرما، طوفان‌های استوایی، آتش‌سوزی‌های جنگلی و بالا آمدن سطح آب دریاها که به تأکید کارشناسان، آسیب جدی بر میراث تاریخی و فرهنگی جهان هم خواهد داشت. همین حالا هم بخشی از سایت‌های تاریخی در کشورهای مختلف در معرض این پیامدها قرار گرفته‌اند و به‌گفتهٔ «بهلول علیجانی»، اقلیم‌شناس، همین حالا هم کشور ما در شرایط بحرانی قرار دارد و پیامدهای آن میراث تاریخی را هم تهدید می‌کند.
خطر شهرک‌سازی روی میراث «دقیانوس»
|پیام ما|«جیرفت» که آن را مرکز حوزه فرهنگی جازموریان در جنوب شرقی ایران می‌دانند، معروف به شهر «دقیانوس» یا به گفته مردم محلی «کلنگی» محوطه بسیار بزرگی است که بیش از 1200 هکتار مساحت دارد. این محوطه در سمت غرب و چسبیده به شهر کنونی جیرفت است که در متون تاریخی و جغرافیایی از آن نام برده شده. این شهر آن‌طور که «سیدرسول موسوی حاجی» و «میثم شهسواری» در مقاله «شهر قدیم جیرفت: توضیحی برای روند و چرایی متروک شدن آن با نگاهی به شهر جدید جیرفت» نوشته‌اند؛ مهم‌ترین مرکز شهری در بخش جنوب ایالت کرمان تا دریای پارس در سده‌های آغازین تا میانی هجری بوده است که با نام ولایت جیرفت شناخته می‌شده.
