بایگانی مطالب : روستا
سریال سیلاب در بلوچستان
گزارش منتشرشده از سوی پژوهشکدهٔ اقلیم‌شناسی و تغییراقلیم پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور حاکی از تمرکز بارش هفتهٔ دوم اسفند ۱۴۰۲ بر شرق و جنوب‌شرق کشور، دامنهٔ شرقی کوه‌های زاگرس میانی، و دو سوی دامنه‌های البرز مرکزی و غربی بود. همچنین، بارش انباشته در جنوب‌شرق کشور با احتمال حدود ۷۵ درصد، بین ۳۰ تا ۸۰ میلی‌متر بیش از نرمال پیش‌بینی شده بود. گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نیز، میزان بارش‌های سیستانوبلوچستان از ابتدای سال زراعی جاری تا آغاز ورود سامانه‌های بارشی اسفند ۱۴۰۲ را ۱۶.۴ میلی‌متر نشان میدهد که این رقم نسبت به دورهٔ مشابه بلندمدت ۶۸ درصد کاهش داشته و پس از فعالیت سامانه‌های اخیر، میزان بارش استان به ۵۴.۹ میلی‌متر رسیده است که نسبت به دورهٔ مشابه بلندمدت ۱.۵ درصد افزایش را نشان میدهد. بیشترین میزان بارش سامانه‌های هفتهٔ اول اسفند گذشته از ایستگاه‌های شارک قصرقند با ۳۱۹ میلی‌متر، عورکی ۲۱۷، باهوکلات ۲۰۷.۵ و نگور ۲۰۳ میلی‌متر و کمترین میزان بارش‌ها در ژاله‌ای ۵.۵، محمدآباد ۵، قلعه‌رستم ۶، زهک ۶.۱ و زابل ۶.۷ گزارش شده است. اعدادی که به‌نظر می‌رسد می‌توانند تا حدی سیلاب را توجیه کنند. اما گزارش‌های رسمی کارشناسی روایتی دیگر دارند. نه خاک تشنه و بی گیاه و نبات بلوچستان توان جذب آب را داشت و نه سدها توانستند کارا عمل کند. پس از جاری شدن سیلاب نیز خانه‌های فرسوده و ساخته‌شده در مسیل، تخلیه نشدن به‌موقع سدها، اراضی تغییر کاربری داده شده و طرح‌های آبخیزداری به اجرا درنیامده، همه دست‌به‌دست هم دادند تا خسارت سیلاب بالا برود. پژوهشکدهٔ سوانح طبیعی در گزارشی که پس از سیلاب سال گذشته در جنوب سیستانوبلوچستان بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان خسارت زد، علل تکرار وقوع سیلاب‌ها و خسارت بالای آن را فهرست کرده است که به‌نظر می‌رسد همهٔ دلایل قابل‌مدیریت بود، اگر برایش برنامه‌ای وجود داشت و اراده‌ای برای انجام.
«پیشین» از امدادرسانی جا ماند
با وجود تلاش برای امدادرسانی به همهٔ مناطق سیل‌زده، اما فعالان اجتماعی مستقر در منطقه و همچنین اهالی می‌گویند توزیع اقلام مورد نیاز در بسیاری از مناطق انجام نشده است. بخش «پیشین» در راسک یکی از مناطقی است که به‌نظر از امدادرسانی جامانده است. همچنین به گفتهٔ اهالی، بسیاری از روستاها در مناطقی غیر از دشتیاری و چابهار، بیش از یک هفته در انتظار امدادرسانی بوده‌اند. جمعیت هلال‌احمر به تازگی برای برخی تشکل‌های مردمی مجوز فعالیت و جمع‌آوری و توزیع کمک‌های مردمی در منطقه را صادر کرده است اما حجم نیازها با کمک‌های رسیده همخوانی ندارد.
نقض عریان حقوق شهروندی
«ساماندهی آسیب‌های اجتماعی در دستورکار است و وضعیت ترنس ها و ...، ما نمی‌خواهیم صورت‌مسئله را پاک کنیم و لزومی ندارد در معبری که دانشگاهی است و خانواده‌ها تردد می‌کنند این مسائل را پذیرش کنیم.» این جملات بخشی از سخنانی است که «علیرضا نادعلی»، سخنگوی شورای شهر تهران به زبان آورده است. هرچند او این صحبت‌ها را در راستای ساماندهی «آسیب‌های اجتماعی» به زبان آورده، اما آنچه به‌نظر سخنگوی شورای شهر از آن چشم‌پوشی کرده، این است که طبق پژوهش‌های متعدد اجتماعی ترنس بودن افراد به‌خودی‌خود آسیب‌زا نیست بلکه نبود نظام حمایتی کارآمد و رویه‌های اجتماعی است که با انگ زدن به این افراد، آنها را به حاشیه می‌راند و سرمایهٔ اجتماعی‌شان را تضعیف می‌کند. به‌این‌ترتیب، آنها بیشتر در خطر قرار گرفتن در معرض آسیب‌های اجتماعی هستند. در این راستا، «محمدرضا پاکدامن»، کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی می‌گوید: «رویکردی که شورای شهر پیش گرفته است، هیچ توجیهی ندارد؛ چراکه طبق اصل ۱۹ قانون اساسی حفظ کرامت انسانی بر هر چیزی ارجحیت دارد و رنگ، نژاد، زبان و «مانند این‌ها» سبب امتیاز نخواهد بود. بنابراین هیچ نهادی حق ندارد ترنس بودن افراد را دستمایهٔ محدود کردن حقوق شهروندی آنها قرار دهد.»
۱۱ شهر در محاصرهٔ سیل
بین جیغ و داد و اشک، زنی در آبی که تا زیر کمر او بالا آمده به خانه‌اش که در آستانهٔ ویرانی است، چشم دوخته. چیزی نمی‌گذرد که جلوی چشم‌های او و همسایه‌ها، این بیغولهٔ تکیده در هم می‌شکند و آب، دیوارهای نه‌چندان استوار این خانه را می‌بلعد. اینجا دشتیاری است. یکی از چندین منطقه‌ای که طی یک هفتهٔ اخیر در سیلاب جنوب سیستانوبلوچستان به زیر آب رفته است. آن‌طور که منابع محلی گزارش داده‌اند، در بارندگی‌های اخیر راه ارتباطی ۳۰۰ روستا کاملاً مسدود شده است. همچنین دیروز نمایندهٔ مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی از گرفتار شدن ۴۰۰ هزار نفر از مردم بلوچستان در سیلاب خبر داد. به گفتهٔ او، بیشترین حجم سیلاب در دو شهرستان دشتیاری و قصرقند متمرکز شده است. البته فعالان محلی و منابع آگاه همان‌طور که پیش از این اداره‌کل هواشناسی سیستانوبلوچستان هشدار داده بود، می‌گویند که تأثیر این سامانهٔ مهیب بارشی بر مناطق نیمهٔ جنوبی استان از جمله شهرستان‌های چابهار، کنارک، نیک‌شهر، سرباز، راسک، جنوب مهرستان، سراوان و سیب و سوران هم بسیار شدید بوده است.
چموش‌هایی که از پا درآمدند
گوشه‌نشین موزه‌ها شده است و گاهی هم در تزئین سفره‌خانه‌های سنتی نقش بازی می‌کند. «چموش» یا همان پای‌افزار سنتی گیله‌مردان و گیله‌زنان حالا دیگر مشتری ندارد. این پاپوش سنتی که روزگاری برای خودش رونقی داشت و هنرمندان به دوخت این کفش تمام‌چرمی مشغول بودند، حالا به سرنوشت کلاش (پاپوش سنتی کردستان) دچار شده و یکی از هنرهای دستی در آستانهٔ فراموشی است.
بازیافت مسئلۀ اقتصادی یا اجتماعی؟
بازیافت دارای چرخه‌ای اقتصادی با ذی‌نفعان مشخص است
مناقشه بر سر «زمین»
با ملی شدن قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع مالکیت عرصه‌های طبیعی در ایران تغییرات گسترده‌ای یافت. فارغ از زمین‌هایی که از بزرگ‌مالکان با پرداخت حق و حقوق دریافت و اسنادی که باطل شد، زندگی گروهی از روستاییان نیز با این قانون تغییر یافت. در دههٔ ۴۰ با رشد فرآیند صنعتی شدن، بسیاری از روستاییان به شهرها رفتند، عده‌ای از آنها زمانی که به روستا برگشتند، با یک چالش مواجه شدند: زمین‌های آنها جزو اراضی ملی بود و اجازهٔ ساخت‌وساز یا هیچ‌گونه فعالیتی را نداشتند. تعارض مردم محلی و سازمان منابع‌طبیعی در سال‌های اخیر با افزایش قیمت زمین بیشتر هم شده است. محلی‌ها می‌گویند زمین متعلق به آنهاست و در عوض سازمان منابع‌طبیعی سندی دارد که نشان میدهد این اراضی مالکیت عمومی دارد.
مسکن ملی، به جان روستاها افتاد
|پیام ما|معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اعلام کرده است که ۴۴ هزار هکتار زمین برای واگذاری در روستاهای کشور شناسایی شده است. او همچنین گفته است که به‌منظور اجرای طرح واگذاری زمین به متقاضیان نهضت ملی مسکن در روستاها، شورای برنامه‌ریزی استان‌ها واگذاری ۲۷ هزار هکتار از این اراضی را تصویب کرده است. ساخت مسکن ملی در روستاهای کشور با شتاب از سوی دولت در شرایطی ادامه دارد که مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس نشان میدهد ۴۷۸ هزار خانه در روستاهای کشور «خالی از سکنه» است و اکثر این املاک، «خانهٔ دوم» مالکان شهری است که معادل حداقل ۱۰درصد موجودی مسکن روستاها به حساب می‌آید.
طرح زیانبار مجلس برای روستاها
از زمانی که موضوع ساخت یک میلیون خانۀ مسکونی در سال توسط سید ابراهیم رئیسی مطرح شد، دولت و حامیانش در همۀ ارکان کشور، تلاش کردند آن را محقق کنند تا جایی که طی دو سال گذشته برای این تصمیم اجرایی دولت، پای مجلس به ماجرا باز شد. پس از تصویب قانون جهش تولید در مرداد ۱۴۰۰ اکنون کمیسیون عمران مجلس پیگیری طرحی است تا با افزایش اختیار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در روستاها، ساخت‌وساز در روستاهای کشور را افزایش دهد. حالا نه‌فقط کارشناسان حوزۀ اراضی، کشاورزی و مسکن کشور بلکه مرکز پژوهش‌های مجلس نیز این طرح را زیر سؤال برده است. تحلیل کارشناسان می‌گوید این طرح درصورت تصویب می‌تواند منجر به افزایش محرومیت بسیاری روستاها از فضاهای عمومی مانند فضاهای آموزشی، خدماتی و درمانی شود. علاوه‌بر افزایش شکاف سرانۀ برخورداری روستاهای کشور با شهرها، تصویب این لایحه می‌تواند امکان تغییر کاربری اراضی کشور در بخش‌های کشاورزی و خدمات عمومی به مسکونی را به‌شدت افزایش دهد. تغییر کاربری که فقط در حوزۀ روستاها نمی‌مانند بلکه به حاشیۀ شهرها و شهرک‌ها نیز کشیده خواهد شد. این در‌حالی‌است که سالانه حدود ۱۰ هزار هکتار از اراضی دستخوش تغییر کاربری می‌شوند و متعاقب آن زیست‌پذیری روستاها با شدت فزاینده کاهش پیدا می‌کند.
نمره مردودی کیفیت زندگی در تهران
۹۹.۷درصد تهرانی‌ها «سرزنده» نیستند. در سال ۱۴۰۱ برای دومین سال متوالی، کیفیت زندگی در شهر تهران ، نمره مردودی دریافت کرده است.
