بایگانی مطالب : اقتصاد
واهمه از «خودآگاهی» ماشین‌ها
|پیام ما| آیا سیستم‌های هوش مصنوعی (AI) می‌توانند خودآگاه شوند؟ سه پژوهشگران خودآگاهی می‌گویند که در ال حاضر، هیچ‌چیز از این موضوع نمی‌دانیم و به‌دلیل انجام نشدن مطالعات و تحقیقاتی در این‌باره، نگرانند. سه نفر از رهبران انجمن علوم آگاهی ریاضی (AMCS) در اظهارنظری خطاب به سازمان ملل متحد خواستار آن شدند که تحقیقات دربارهٔ هوش مصنوعی و خودآگاهی آن مورد حمایت بیشتری قرار گیرد. آنها می‌گویند که انجام تحقیقات علمی متمرکز بر شناختن مرز بین سیستم‌های هوش مصنوعی خودآگاه و ناخودآگاه ضروری است. آنها بر این باورند که این مسایل اخلاقی، قانونی و ایمنی هستند که درک خودآگاهی هوش مصنوعی را بسیار مهم می‌کنند. به‌عنوان مثال، باید به‌درستی این موضوع تشریح شود که اگر هوش مصنوعی شروع به توسعهٔ خودآگاهی‌اش کرد، آیا بهتر است به مردم این اجازه را بدهیم که بعد از استفاده از هوش مصنوعی، آن را از کار بیاندازند؟
دهلی «چابهار » را دور می‌زند
دولت هفتهٔ گذشته از نهایی‌شدن قرارداد میان دهلی و تهران در مورد توسعهٔ منطقهٔ مکران بعد از هشت سال خبر داد. قراردادی که بسیاری از صاحب‌نظران داخلی به آن بدبین بودند. این بار مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی عنوان کرده است که هند افزون بر محدودیت‌های تحریمی، فرصت‌های ژئوپلیتیکی را در کریدورهای دیگری جستجو می‌کند که چابهار در آن نقشی ندارد. حضور در چابهار برای هند در رقابت ژئوپلیتیکی با چین همچنان یک امر راهبردی برای دهلی‌نو است، ولی از منظر ژئواکونومیکی چابهار واجد اهمیت ویژه برای هند در ترانزیت بین‌المللی نیست؛ کاهش اولویت چابهار برای هند به‌معنای آن نیست که دیگر هند تمایلی به حفظ نقش حداقلی در مدیریت بندر ندارد، بلکه مقصود آن است که این کشور خلاف ابراز تمایل سیاسی، به‌لحاظ اقتصادی حاضر به سرمایه‌گذاری جدی در این بندر نخواهد بود. گزارش «تأملی در باب تمدید قرارداد هند در چابهار بر پایهٔ رویکردی بدیل به توسعهٔ مکران» به‌صراحت اعلام می‌کند که دهلی در صدد احداث کریدور جدیدی با متحدان آمریکایی و اماراتی است. همچنین «هند متعهد به سرمایه‌گذاری ۸۵ میلیون دلار برای تأمین تجهیزات مورد نیاز برای اپراتوری بندر شهید بهشتی و اعطای یک خط اعتباری ۱۵۰ میلیون‌دلاری شده بود. قرار بود که این کشور 1.5 میلیارد دلار برای ساخت مجموعه‌ای متشکل از جاده و راه‌آهن در منطقهٔ چابهار سرمایه‌گذاری کند.» تمام این تعهدات اما به خرید شش دستگاه جرثقیل به مبلغ ۲۵ میلیون دلار خلاصه شد که در طول سال‌های اخیر نیز، این جرثقیل‌ها راکد و بدون استفاده هستند.
رشد ۳ درصدی تولید ناخالص داخلی در جهان
تقریباً همه در سال ۲۰۲۳ انتظار یک رکود جهانی را داشتند؛ زیرا بانک‌های مرکزی به افزایش نرخ بهره برای کاهش نرخ تورم ادامه دادند، اما در روزهای پایانی این سال، اکنون می‌دانیم که این باور عمومی و جهانی اشتباه بوده است. در سال ۲۰۲۳ نه‌تنها رکود اقتصادی جهانی رخ نداد بلکه تولید ناخالص داخلی جهانی حدود سه درصد رشد کرده است. بازارهای کار مقاومت کرده‌اند و تورم در حال کاهش است. ارزش بازارهای سهام نیز ۲۰ درصد افزایش یافته است.
برنامهٔ هفتم برای کشاورزی کارا نیست
|پیام ما| مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که از بخش منابع طبیعی و کشاورزی لایحهٔ هفتم پنج‌سالهٔ توسعهٔ کشور منتشر کرده است می‌گوید احکام این برنامه متناسب با چالش‌های اساسی بخش کشاورزی نیست. همچنین، این گزارش مدعی است که وضعیت تکالیف قانونی نهادهای مرتبط با این بخش به‌درستی مشخص نشده است. همچنان که تکلیف الزامات مرتبط با احکام مندرج در برنامه مانند فروش انفال و همچنین دارایی‌های بخش کشاورزی در قالب مولدسازی، صدور سند اراضی کشاورزی زیر حد نصاب فنی و اقتصادی معلوم نیست. این گزارش در بخش‌هایی احکام مندرج در برنامه را غیر می‌داند که منجر به تحقق اهداف کشاورزی و حفظ منابع کشور در کنار تحقق امنیت غذایی نخواهد شد.
غفلت سیاستگذار از ناترازی انرژی
|پیام ما|شورای‌عالی انرژی مصوب کرده است که ضرورت دارد دولت برنامه‌هایی برای متنوع‌سازی سبد تولید و مصرف نهایی انرژی کشور تدوین کند. براساس مصوبهٔ این شورا، توسعهٔ کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر، رآکتور‌های کم‌توان هسته‌ای، توسعهٔ نیروگاه‌های حرارتی پربازده، تکمیل بخش بخار واحد‌های گازی، نوسازی، ارتقا و جایگزینی واحد‌های موجود نیروگاهی و توسعهٔ ناوگان حمل‌ونقل برقی و هیبریدی کشور به‌عنوان بخشی از تکلیف‌های دولت خواهد بود. در بخش دیگری از این مصوبات آمده است «دوگانه‌سوز کردن خودرو‌های بنزینی، تأمین برق مورد نیاز صنایع و مجتمع‌های مسکونی و تجاری با روش‌هایی از جمله تولید همزمان برق در نیروگاه‌های تولید پراکنده از دیگر دستورکار‌های دولت سیزدهم برای مدیریت و متنوع‌سازی مصرف انرژی است.» برخی از این مصوبات در تکالیف پیشین دولت که در اسناد فرادستی قید شده بود، وجود داشت.
افزایش اقامت گردشگران در سه استان
|پیام ما| وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اخیرا آمار گردشگری در هشت‌ماههٔ امسال را ۴.۴ میلیون نفر اعلام و ادعا کرد که شمار گردشگران نسبت به سال گذشته ۴۸.۵ درصد افزایش یافته است. به گفتهٔ «عزت‌الله ضرغامی» پیش‌بینی میشود با مصوبهٔ لغو یک‌طرفهٔ روادید برای برخی کشورها، ورود گردشگران خارجی به ایران سرعت بگیرد و همزمان با آن، فرصتی فراهم شود تا دستگاه‌های مختلف توجیه شوند و برخی مشکلات اولیه‌ٔ گردشگران رفع شود. اکنون پس از سخنان ضرغامی، مدیرکل دفتر توسعهٔ گردشگری داخلی هم از رشد گردشگری در برخی استان‌ها خبر می‌دهد. «سید مصطفی فاطمی» اعلام کرده است سیستان‌وبلوچستان، بوشهر و ایلام بیشترین رشد اقامت و تردد را نسبت به سال گذشته داشته‌اند و گرایش سفر به‌سمت جاذبه‌های کمتر شناخته شده افزایش یافته است.
نسخهٔ نجات بناهای تاریخی
|پیام ما| آمار دقیقی از آتش‌سوزی و خسارت‌های آن در بناهای تاریخی و میراثی در دسترس نیست، اما مرور اخبار نشان می‌دهد وقوع آتش‌سوزی حادثه‌ای تکرارشونده در حوزهٔ میراث‌فرهنگی است. فقط در یک ماه گذشته، دو بار خبر آتش‌سوزی در بناهای تاریخی منتشر شد؛ هتل تاریخی انزلی و بازار تاریخی زنجان. اتفاقاتی که نه در روزهای اخیر که در طول تاریخ تکرار شده‌اند و هر بار گوشه‌ای از تاریخ را برای همیشه از بین برده‌اند. این نکتهٔ کلیدی که تخریب و آسیب به بناهای تاریخی غیر قابل جبران است، اهمیت حفاظت از آنها را در برابر حوادث طبیعی و غیرطبیعی از جمله آتش‌سوزی دوچندان می‌کند، به‌ویژه اینکه آتش‌سوزی حادثه‌ای است که در کنار بلایای دیگر از جمله سیل و زلزله هم احتمال وقوع دارد.
پیکر مثله شدهٔ کشاورزی
هفده سال از تصویب قانون یکپارچه‌سازی اراضی در کشور می‌گذرد، اما آمار می‌گوید این قانون نه‌تنها اجرا نشده است که در این بازهٔ زمانی اراضی کشاورزی ایران کوچک و کوچک‌تر نیز شده است. همچنین بالارفتن ارزش زمین و تمایل به تبدیل زمین کشاورزی از محل تولید به سرمایه موجب شده است علاوه‌بر خردی و پراکندگی این زمین‌ها، بخش وسیعی از اراضی کشاورزی در معرض تغییر کاربری‌های مجاز و غیرمجاز قرار بگیرند. آمارنامهٔ سازمان امور اراضی در سال ۱۴۰۰ عنوان کرد که طی سال‌های ۱۳۷۴ الی ۱۴۰۰ و با یک روند تصاعدی بالغ بر ۴۱۲ هزار و ۷۸۴ مورد مشتمل بر حدود ۷۳ هزار ۷۸۰ هکتار از اراضی دچار تغییر کاربری غیرمجاز شدند. کارشناسان اقتصاد کشاورزی اما معتقدند که در شرایط فعلی اقتصادی امکان تجمیع اراضی را از دولت سلب کرده است و حالا اگر هم بخواهد این قانون را اجرا کند، گویی باید از هفت‌خان رستم عبور کند؛ چراکه یک هکتار زمین کشاورزی اگر تبدیل به ویلا شود، آورد مالی‌اش چندین برابر کشت و زراعت خواهد بود. همچنین، در نبود نظام تعاونی کارا، تجمیع اراضی بی‌دلیل به‌نظر می‌رسد.
جنگل‌های «ورگاویج» در نوسان فاجعه و ساماندهی
«استان مازندران در آستانهٔ یک تحول بزرگ هم در حوزهٔ اقتصادی و هم در حوزهٔ اقتصاد گردشگری قرار گرفت، با اجرای طرح می‌توان منطقه را از حالت بالقوهٔ کنونی به قطب بالفعل اقتصادی گردشگری شمال کشور تبدیل کرد.» این نقل قولی از «مسعود یعقوبی»، شهردار چالوس است. طرحی که از آن سخن گفته همان طرح پارک جنگلی در عرصهٔ شش هزار هکتار از جنگل‌های منطقهٔ «ورگاویج»، «خانیکان» و «پلهم کوتی» است. طرحی که به گفتهٔ مسئولان، در حد آلاچیق است و قرار نیست سازهٔ سنگینی در منطقه احداث شود. پرسش این است که چنین طرحی می‌تواند در استانی که بیشترین گردشگر کشور را دارد، تحول بزرگی ایجاد کند یا بازهم واگذاری انجام میشود و بعد سرمایه‌گذار کتابچه‌ٔ طرح را کنار گذاشته و بنا به صلاحدید خود عمل می‌کند؟
سرنوشت مبهم آشوراده
|پیام ما|رئیس‌جمهوری یک‌بار دیگر در سفر به گلستان از جزیرهٔ آشوراده بازدید کرد و در دیدار مردمی با اهالی گلستان، تأکید کرد طرح گردشگری در جزیره را اجرا می‌کند. رئیس‌جمهوری و مدیرانش در استان گلستان درحالی بر اجرای «طرح گردشگری» در جزیره تأکید دارند که این طرح با عنوان «طبیعت‌گردی» با رعایت الزامات کامل محیط زیستی و بدون شب‌خوابی به تصویب رسیده بود و طبیعتاً اجرای هر طرحی مغایر با طرح مصوب و بدون اخذ مجوزهای لازم خلاف قانون است. حالا که دولت تصمیم گرفته فارغ از طرح مصوب قبلی، اراده‌اش را عملی کند. اما فعالان محیط زیست مطابق با قانون خواستار مشارکت در نظارت بر طرح گردشگری در آشوراده از مرحلهٔ اجرا تا بهره‌برداری و کنترل و شفافیت کامل سازمان حفاظت محیط زیست در هرگونه فعالیت صورت‌گرفته در مناطق تحت‌مدیریت آن سازمان هستند.
