بایگانی مطالب : فرهنگ
کاوش در باقیماندهٔ تمدن «هلیلرود»
اوایل دیماه بود که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان کرمان اعلام کرد کاوش باستانی در تپههای «کُنارصندل» جیرفت پس از ۱۷ سال وقفه به سرپرستی باستانشناس برجسته، «سیدمنصور سیدسجادی» که بهعنوان ناجی «شهرسوخته» در سیستان شناخته میشود، آغاز شد؛ این تپههای باستانی پیش از این، 2 بار در سالهای ۱۳۸۰ و ۱۳۸۶ کاوش شده بود و تاکنون فرضیههایی درباره وجود یک تمدن باستانی به نام «ارت» مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، ارتباط با «آراتا» تمدن و سرزمینی که در منابع سومری به آن اشاره شده است و فرضیهای مبنی بر اینکه با قدیمیترین تمدن موجود در شرق جهان مواجه هستیم، مطرح شده است که برای اثبات یا رد هر یک از این فرضیهها کاوش، مطالعات و زمان بسیار زیادی لازم است. حالا که ناجی «شهر سوخته» به «کُنارصندل» رفته، چشم امید همه به اطلاعات بیشتری از این تپههای اسرارآمیز است.
![کاوش در باقیماندهٔ تمدن «هلیلرود»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/دیجیتال-jpg.webp)
راز دستهای بدون انگشت
پژوهشگران کانادایی میگویند که شواهدی از آثار هنری پیش از تاریخ را در غارها کشف کردهاند که احتمالاً نشاندهندهٔ قطع عمدی انگشتان دست افراد بهعنوان یک آیین است. آنها میگویند این کار احتمالاً با هدف جلب رضایت خدایان یا کمک به انسجام اجتماعی انجام میشده است. تفسیر جدید از آثار هنری در غارهای دیرینه سنگی این احتمال را مطرح کرده که مردان و زنان انگشتان خود را عمداً در طول مراسم مذهبی در دوران ماقبل تاریخ قطع کرده باشند.
![راز دستهای بدون انگشت](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/6-2-jpg.webp)
یک تیر هوایی توی دل تاریخ
![یک تیر هوایی توی دل تاریخ](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/یادداشت-jpg.webp)
از عزیزان رفتهرفته شد تهی این خاکدان*
پدرش گفته بود بیخودی طب نخوان، برو ادبیات بخوان؛ ببین پروین اعتصامی چه شأن و مقامی دارد: «آرزو داشت که من پروین اعتصامی بشوم ولی نشدم.» چهار سال پیش «امیربانو کریمی» در گفتوگویی این جملات را در روایت از خودش گفته بود. زنی که سال ۸۳ بهعنوان چهرهٔ ماندگار زبان و ادبیات فارسی برگزیده شد، بعد از مدت طولانی تحمل بیماری قلبی و ریوی و فرار از آلودگی پایتخت به ساری، روز یکشنبه، دهم دیماه، در سن ۹۲ سالگی چشمهایش را برای همیشه بست تا سوگ زمستان امسال را طولانیتر کند.
![از عزیزان رفتهرفته شد تهی این خاکدان*](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/امیربانو-کریمی-jpg.webp)
راه و بیراه موزه و حفاظت
سلسلهنشستهای «سنجه» دربارهٔ بایدها و نبایدهای موزهداری در ایران، اینبار پیرامون موزه و مسئلهٔ حفاظت برگزار شد. «میترا اعتضادی»، مرمتگر آثار تاریخی و کارشناس درمان و مرمت اشیای فرهنگی و هنری، مهمان این برنامه بود و در اولین مبحثی که پیرامون این حوزه مطرح کرد گفت: «زمانی که دربارهٔ حفظ و مرمت آثار تاریخی و موزههای صحبت میکنیم، باید به این مسئله توجه داشته باشیم که از ۲۵۰ موزه فقط ۱۰ درصد آنها را موزهدارها اداره میکنند و در سایر موارد متخصصان دیگر عهدهدار نگهداری از آنها هستند. این آمار عجیبی است و این سؤال مطرح میشود که این موزهها چقدر با اصول موزهداری اداره میشوند. این درحالیاست که وقتی موزه در اختیار افراد با تحصیلات آکادمیک مرتبط قرار دارد، تعامل با مرمتگر متفاوتتر از کسانی است که تحصیلات آکادمیک دیگری دارند.»
![راه و بیراه موزه و حفاظت](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/4-20-scaled.webp)
بودجهٔ کم، تحقق ناچیز
|پیام ما| مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در تازهترین گزارش خود ارزیابی به «میزان تحقق اعتبارات وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی ذیل قانون بودجهٔ ۱۴۰۲ در هشتماههٔ ابتدایی سال ۱۴۰۲» پرداخته است؛ گزارشی که نشان میدهد. بهطور میانگین فقط حدود ۴۵ درصد از اعتبارات هزینهای و حدود ۱۷ درصد از اعتبارات تملک داراییهای سرمایهای تحقق یافته است و تاکنون اعتباری برای برنامههای ساماندهی و تملک مجموعهٔ تاریخی، فرهنگی تپههای هگمتانه، تقویت یگان حفاظت میراثفرهنگی از محل واگذاری اموال توقیفی و توسعه و گسترش فعالیتهای ایرانگردی و جهانگردی تخصیص نیافته است.
![بودجهٔ کم، تحقق ناچیز](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/4-18-jpg.webp)
جایزه ۴۰۰ میلیونی «جلال» را چه کسی برد؟
برگزیدگان و شایستگان تقدیر جایزه «جلال آلاحمد» معرفی شدند.
![جایزه ۴۰۰ میلیونی «جلال» را چه کسی برد؟](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/Screenshot_20231227_195859-jpg.webp)
علاقهام تولید فیلمی برای جلوگیری از انقراض یوزپلنگ ایرانی بود
کارگردان مستند «تکثیر در اسارت» گفت: اولین حسرت زندگی من این بود که شیر و ببر در حیاتوحش ایران به راحتی منقرض شده و حالا وقتی برای اولین بار میتوانستم فیلمی بسازم دوست داشتم کاری کنم که سومین گربهسان با ارزش ما از دست نرود.
![علاقهام تولید فیلمی برای جلوگیری از انقراض یوزپلنگ ایرانی بود](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/170818645.jpg)
نامزدهای دوره شانزدهم جایزه جلال معرفی شدند
نامزدهای چهار گروه «داستان بلند و رمان»، «مجموعه داستان کوتاه»، «مستندنگاری» و «نقد ادبی» شانزدهمین جایزه جلال آل احمد معرفی شدند.
![نامزدهای دوره شانزدهم جایزه جلال معرفی شدند](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/81192bcc-a021-4d07-bd06-bd43251780b3-jpg.webp)
آیینهای یلدایی
شب «یلدا»، یکی از کهنترین آیینهای ایرانیان با قدمتی که برآورد میشود به حدود هشت هزار سال برسد، سال گذشته با همکاری ایران و افغانستان بهعنوان پروندهٔ چندملیتی در کمیتهٔ میراث ناملموس یونسکو ثبت شد. ایران، پروندهٔ یلدا را از سال ۱۳۹۳ در یونسکو به اشتراک گذاشته بود تا بهعنوان میراث ناملموس چندملیتی ثبت شود، اما تا حدود شش سال بعد از آن، هیچ کشوری مشارکت در این پرونده را نپذیرفت. ایران سرانجام این پرونده را بهطور مشترک با افغانستان به یونسکو ارائه کرد. در گذشته که مردم ایران کشاورزی میکردند، همواره بهدنبال رصد حرکات ستارگان و خورشید بودهاند. مردم درک کرده بودند که وجود نور خورشید به نفع و سود کارهایشان از جمله کاشت و رشد محصولات بوده است و با رسیدن فصل پاییز که روزها کوتاهتر و شبها بلندتر میشود، بهخاطر کمبود نور خورشید محصولات بهخوبی رشد نمیکرد و با رسیدن آخرین روز پاییز (۳۰ آذر) بهخاطر پایان شبهای طولانی جشنی برپا و تلاش میکردند تا بهنحوی شکرگزاری خود را برای نور بیشتر بهجای آورند.
![آیینهای یلدایی](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/یلدا.png)