بایگانی مطالب : آب
برداشت نمک از دریاچهٔ ارومیه جدید نیست
درخواست یک شرکت چینی برای برداشت لیتیوم از بستر خشک دریاچهٔ ارومیه خبر داغ این روزهای شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌هاست. اگرچه سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده که تاکنون مجوزی برای برداشت نمک خشک بستر دریاچه برای چینی‌ها صادر نکرده است، اما هنوز برخی به این اخبار با دیدهٔ نگرانی و البته بدبینی نگاه می‌کنند. ساکنان روستاهای اطراف دریاچهٔ ارومیه می‌گویند که برداشت نمک از بستر دریاچه اتفاق جدیدی نیست و علاوه بر مردم اهلی، برخی شرکت‌های داخلی نیز این برداشت را انجام می‌دهند. با این‌حال یک کارشناس معدن می‌گوید که هر چند نمک دریاچهٔ ارومیه دارای عناصر ارزشمندی است اما بهره‌برداری از آن اقتصادی نیست.
«سازگاری با کم آبی» یگانه راه‌حل بحران مدیریت آب
|پیام ما| مصرف ۹۰ درصدی آب‌های تجدیدپذیر کشور، همراه با پایین بودن بهره‌وری در پرمصرف‌ترین بخش اقتصادی کشور از آب یعنی کشاورزی، وضعیت بسیار شکننده‌ای در سال‌ها اخیر در مدیریت آب کشور به‌وجود آورده است. وضعیتی که از پنج سال گذشته موجب تدوین سندی جامع به‌نام «سند سازگاری با کم‌آبی» شد تا نه‌فقط در الگوی کلان کشوری بلکه در برش‌های استانی این وضعیت بحران‌زده را مدیریت کند. بااین‌حال، از آذر گذشته زمزمه‌های تدوین شیوه‌نامه‌ای برای اجرای این سند مهم به گوش رسید که براساس اخبار رسمی قرار است در فازهای متعددی اجرا شود. جزئیاتی از این شیوه‌نامه و امور اجرایی آن از سوی وزارت نیرو یا شرکت مدیریت منابع آب منتشر نشده است، اما «فیروز قاسم‌زاده»، سخنگوی صنعت آب، روز گذشته یک‌بار دیگر موضوع اجرای برنامهٔ سازگاری با کم‌آبی را به‌عنوان تنها راه‌حل قطعی بحران آب کشور مطرح کرد که گویا اشاره به تدوین این شیوه نامه دارد.
بدون «تاب‌آوری» امنیت غذایی آسیب می‌بیند
دهلی «چابهار » را دور می‌زند
دولت هفتهٔ گذشته از نهایی‌شدن قرارداد میان دهلی و تهران در مورد توسعهٔ منطقهٔ مکران بعد از هشت سال خبر داد. قراردادی که بسیاری از صاحب‌نظران داخلی به آن بدبین بودند. این بار مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی عنوان کرده است که هند افزون بر محدودیت‌های تحریمی، فرصت‌های ژئوپلیتیکی را در کریدورهای دیگری جستجو می‌کند که چابهار در آن نقشی ندارد. حضور در چابهار برای هند در رقابت ژئوپلیتیکی با چین همچنان یک امر راهبردی برای دهلی‌نو است، ولی از منظر ژئواکونومیکی چابهار واجد اهمیت ویژه برای هند در ترانزیت بین‌المللی نیست؛ کاهش اولویت چابهار برای هند به‌معنای آن نیست که دیگر هند تمایلی به حفظ نقش حداقلی در مدیریت بندر ندارد، بلکه مقصود آن است که این کشور خلاف ابراز تمایل سیاسی، به‌لحاظ اقتصادی حاضر به سرمایه‌گذاری جدی در این بندر نخواهد بود. گزارش «تأملی در باب تمدید قرارداد هند در چابهار بر پایهٔ رویکردی بدیل به توسعهٔ مکران» به‌صراحت اعلام می‌کند که دهلی در صدد احداث کریدور جدیدی با متحدان آمریکایی و اماراتی است. همچنین «هند متعهد به سرمایه‌گذاری ۸۵ میلیون دلار برای تأمین تجهیزات مورد نیاز برای اپراتوری بندر شهید بهشتی و اعطای یک خط اعتباری ۱۵۰ میلیون‌دلاری شده بود. قرار بود که این کشور 1.5 میلیارد دلار برای ساخت مجموعه‌ای متشکل از جاده و راه‌آهن در منطقهٔ چابهار سرمایه‌گذاری کند.» تمام این تعهدات اما به خرید شش دستگاه جرثقیل به مبلغ ۲۵ میلیون دلار خلاصه شد که در طول سال‌های اخیر نیز، این جرثقیل‌ها راکد و بدون استفاده هستند.
نقشهٔ راه آب آرمانی و غیرمستند است
تدوین نقشهٔ راه آب کشور، خبری بود که چندی پیش توسط وزارت نیرو منتشر شد. سندی که به گفتهٔ سخنگوی صنعت آب کشور، نه‌فقط نقشهٔ راهی برای آیندهٔ آب است، که نوعی سیاستگذاری و خط‌مشی‌گذاری برای آیندهٔ توسعهٔ کشور نیز محسوب می‌شود. اگرچه در ابتدا تدوین‌کنندگان و چند و چون این سند به‌درستی مشخص نبود و همین موضوع انتقاد بسیاری از متخصصان مستقل حوزهٔ آب در کشور را برانگیخت اما وزارت نیرو با تهیهٔ نسخه‌ای از آن، نظرات متخصصان کشور در این‌باره را جویا شد. «پیام ما» پیش از این علاوه‌بر انتشار گفت‌وگویی تفصیلی با «عیسی بزرگ‌زاده»، سخنگوی صنعت آب کشور درباره نقشهٔ راه آب، تعدادی از نقدها و اظهارنظرها دربارهٔ این سند را منتشر کرده است. در آخرین اظهارنظرها، «انجمن هیدرولیک ایران» با همکاری جمعی از استادان «گروه مهند سی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران» در نامه‌ای خطاب به وزیر نیرو، دربارهٔ این سند اظهار نظر کرده است. بخشی از نظرات نویسندگان این نامه، متوجه کاستی‌ها و ابهامات موجود درنقشهٔ راه آب است، بخشی دیگر نقد برخی برنامه‌ها و بخشی دیگر نیز شامل پیشنهادهایی برای این سند است. با این‌حال و به‌طور، نویسندگان این نظرات، سند فعلی نقشهٔ راه آب کشور را «کلی»، «آرمانگرا» و «غیرمستند» دانسته‌اند که گزارش‌های و مستندات کافی ندارد و راهبردهای عملیاتی برای رسیدن به اهداف آن امکان‌پذیر و قابل اطمینان به‌نظر نمی‌رسند.
برنامهٔ هفتم برای کشاورزی کارا نیست
|پیام ما| مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که از بخش منابع طبیعی و کشاورزی لایحهٔ هفتم پنج‌سالهٔ توسعهٔ کشور منتشر کرده است می‌گوید احکام این برنامه متناسب با چالش‌های اساسی بخش کشاورزی نیست. همچنین، این گزارش مدعی است که وضعیت تکالیف قانونی نهادهای مرتبط با این بخش به‌درستی مشخص نشده است. همچنان که تکلیف الزامات مرتبط با احکام مندرج در برنامه مانند فروش انفال و همچنین دارایی‌های بخش کشاورزی در قالب مولدسازی، صدور سند اراضی کشاورزی زیر حد نصاب فنی و اقتصادی معلوم نیست. این گزارش در بخش‌هایی احکام مندرج در برنامه را غیر می‌داند که منجر به تحقق اهداف کشاورزی و حفظ منابع کشور در کنار تحقق امنیت غذایی نخواهد شد.
سدهای مهم کشور فقط 40 درصد آب دارند
میزان پرشدگی سدهای بزرگ و مهم کشور از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ماه ۱۴۰۲) تا روز ۲ دی‌ماه به ۴۰ درصد رسیده که نشان از خالی بودن ۶۰درصدی مخازن سدها دارد و این موضوع ضرورت مدیریت مصرف آب را دوچندان می‌کند.
تهدید غرق شدن ۵۰ درصد میراث فرهنگی با سدسازی!
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با این هشدار که ساخت سد بیش از ۵۰ درصد میراث فرهنگی این سرزمین را در تهدید قرار داده است، گفت: نگذاریم میراث فرهنگی این سرزمین غرق شود.
هندی‌ها سرانجام به «مکران» آمدند
|پیام ما| دولت اعلام کرده است که قرارداد باهندی‌ها برای توسعهٔ بندر تجاری چابهار سرانجام بعد از هشت سال نهایی شده است. هند از سال ۲۰۱۶ متعهد به سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری در توسعهٔ بندر شهید بهشتی چابهار شده بود. در این بین مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی می‌گوید سرمایه‌گذارانی خارجی در بنادر جنوبی ایران در حال سرمایه‌گذاری هستند که به‌دلایلی نمیتوان از آنها نام ببرد.
عده‌ای به قلب دریاچه خنجر زده‌اند
|پیام ما| دریاچهٔ ارومیه جانی برایش باقی نمانده است. در سال‌های اخیر رسانه‌ها دربارهٔ احتمال مرگ دریاچهٔ ارومیه بارها تیترهایی زده‌اند و هر بار مسئولی پا پیش گذاشته و با عدد و رقم و وعده اوضاع را آرام کرده است. در برخی از سال‌ها بخشی از این وعده‌ها عملی شده و برخی سال‌های دیگر دریاچه به‌کلی به حال خودش رها شده. درست مثل یک سال اخیر که به‌رغم ذخایر خوب سدهای بالادست، حقابهٔ دریاچه رهاسازی نشد یا خیلی دیر و خارج از زمان مناسب رهاسازی شد. اکنون دیگر می‌توان با قطعیت بیشتری گفت جانی برای دریاچهٔ ارومیه باقی نمانده است. تصاویر ماهواره‌ای گواهی می‌دهند که ۹۶ درصد دریاچه خشک شده و فقط ۱۷۰ کیلومتر مربع از دریاچه باقی مانده است؛ یعنی چیزی حدود چهار درصد. در این شرایط دو اتفاق رخ داده که بغرنج‌بودن شرایط نظام تصمیم‌گیری دربارهٔ دریاچه را بیش از پیش هویدا می‌کند. دیروز ۴۳ نماینده استان‌های غربی کشور در مجلس شورای اسلامی به رئیس جمهوری نامه نوشته‌اند و از او خواسته‌اند که طرح انتقال آب خلیج فارس به دریاچهٔ ارومیه اجرا شود. پیشنهادی عجیب که مبنای علمی و فنی آن روشن نیست. در روزی که این نامه منتشر شده، نامهٔ دیگری به دست روزنامهٔ «پیام ما» رسیده که پرده از واقعیت‌های بیشتری برمی‌دارد. نامهٔ یک سال پیش «عیسی کلانتری» دبیر وقت کارگروه ملی احیای دریاچهٔ ارومیه به رئیس جمهوری هشدار داده که شماری «ظاهر‌الصلاح» به اسم «احیای دریاچه» طرح‌هایی را دنبال می‌کنند که به سدسازی بیشتر و توسعه اراضی کشاورزی منجر می‌شود. مرور نامهٔ کلانتری به‌خوبی نشان می‌دهد که چرا نمایندگان مجلس چند ماه مانده به انتخابات چنین پیشنهاد گران‌قیمتی را پیش روی دولت گذاشته‌اند.
