بایگانی مطالب : جامعه
تشخیص چهرهٔ یکی از قدرتمندترین زنان دربار ساسانی
زندگی زنان ایران در هزار سال پیش چگونه بوده است؟ ابهامات بسیاری در این زمینه وجود دارد. هنوز هم نظریات مختلفی از شخصیت این زنان ارائه میشود که ضد و نقیض است. از آزادی تا اسارت، از ضعف تا قدرت این زنان در چنبرهٔ دوران پدرسالاری با فاصلهٔ معناداری مطرح میشود. نوع پوششان هم هربار بهنوعی بر سر زبانها میافتد و رنگ میبازد. مطالعات باستانشناسان اما پرده از راز یکی از زنان قدرتمند دورهٔ ساسانی برداشته است، شاهپور دختک. او را یکی از قدرتمندترین زنان دوران ساسانی میخوانند. آخرین بررسیهای باستانشناسان نشان میدهد که نقشبرجستهٔ زن محوطهٔ نقشرجب مرودشت، از آن اوست و مردی که پشت سر او در این قاب قرار گرفته، پسرش بهرام سوم است، ولیعهد بهرام دوم. این نقشبرجسته کنار نقش اردشیر پاپکان، پادشاه بزرگ و بنیانگذار سلسلهٔ ساسانی جای دارد. به احتمال زیاد خود شاهپور بختک دستور داده این نقش کنده شود. این زن والامقام را بهصورت تمامقد و بهحالت تقریباً نیمرخ درحالیکه انگشت سبابه را به بالا گرفته، نقش زدهاند. او کلاهی بر سر دارد که دنبالهٔ آن گردن و گوش سمت راستش را پوشاندهاند. موهای بلند و گیسهشدهٔ او که قسمتی از آن از زیر کلاه بیرون آمده و صورت صاف و اندام ظریفش بهطور حتم مسلّم میدارد که او زنی قدرتمند و از خاندان سلطنتی است، اما همواره ابهاماتی دربارهٔ هویت این زن وجود داشته و کارشناسان او را به نامهای مختلف خواندهاند. در این میان نگارکندی دیگری هم در «برمدلک» فارس وجود دارد که نقاشی آن را شاید دیده باشید. در این نگارکند شاهزادهای ساسانی در حال اعطای گل انار به بانوی سلطنتی است و اغلب پژوهشگران آن را متعلق به بهرام دوم میدانند. در کتیبهٔ این نگارکند نام ملکه اردشیر-آناهید معرفی شده است. همهٔ این نشانهها و اختلافات باعث شد تا دوباره تحقیقی دربارهٔ نگارکندهای نقشرجب انجام شود. از همین رو با «حسین فیضی»، دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه مازندران که همراه با «سید رسول موسوی حاجی»، استاد باستانشناسی دانشگاه مازندران، این فرضیهٔ جدید را مطرح کردهاند، گفتوگویی کردهایم.
نگهبان امید
خانهٔ اندیشمندان علوم انسانی یکشنبه پنجم آذرماه، میزبان شب متفاوتی از دیگر شبهای بخارا بود. جمع بزرگی از دوستداران محیط زیست و حیاتوحش از همان ساعت اولیهٔ شروع برنامه گرد هم آمدند، صندلیهای سالن را پر کردند و گروه بزرگی در تمام مدت برنامه ایستادند تا از شخصیتی تقدیر کنند که عمر و جوانیاش را برای حفاظت از تنوع زیستی این سرزمین گذاشت؛ هوشنگ ضیایی.
نخستین مدرسه سبز هرمزگان با معماری بومی منطقه ساخته میشود
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس هرمزگان از ساخت مدرسه کوثر بندرعباس به عنوان نخستین مدرسه سبز هرمزگان با نمایی بومی و همساز با اقلیم استان خبر داد.
آغاز بارشهای رگباری در ۱۴ استان از امروز
کارشناس سازمان هواشناسی از آغاز بارشهای رگباری در تهران و ۱۳ استان کشور خبر داد.
نسخهٔ منسوخ زبالهسوزی
در حالی که تنفس در هوای آلوده بهویژه در فصل پاییز و زمستان عادت شهروندان کلانشهرهایی مثل تهران شده است، کشمکش بین دستگاههای دولتی برای استقرار و احداث کارخانههای زبالهسوزی ادامه دارد. از طرفی روز گذشته کارگروه هماهنگی مواقع اضطرار آلودگی هوا از تصویب تشدید نظارت بر فعالیت واحدهای آلاینده از سوی ادارهکل حفاظت محیط زیست استان تهران و جلوگیری از پسماندسوزی و سوزاندن شاخوبرگ درختان توسط شهرداران استان میگوید. از طرف دیگر پنج روز پیش، شهرداری تهران از امضای تفاهمنامهٔ احداث پسماندسوز ششهزارتُنی با یک شرکت چینی پس از سفر به این کشور خبر داده و ادعا کرده که «مشکل دفع زباله و تولید شیرابه در آرادکوه با ساخت کارخانهٔ زبالهسوز اخیر بهطور کامل رفع خواهد شد و مشکلات زبالهٔ زنده در شهر نخواهیم داشت.» همچنین، استاندار البرز از امضای قرارداد انتقال تکنولوژی زبالهسوز از چین به این استان گفته است. اینهمه درحالیاست که «عبدالمطهر محمدخانی»، سخنگوی شهرداری تهران، این «تکنولوژی» جدید را امحای پسماند با روش «مخلوطسازی» اعلام کرده است. «ابوعلی گلزاری»، کارشناس محیط زیست در اظهارنظری دربارهٔ اینکه آیا احداث این کارخانه برای شهری مثل تهران مناسب است، میگوید: «این کار بسیار خطرناک است؛ چراکه آلودگی را تشدید میکند و تیشه به ریشهٔ تفکیک زباله از مبدأ میزند.»
دست به دامن «خیران میراث فرهنگی»
|پیام ما| «انجمن خیرین میراث فرهنگی» درحالی با حضور ۵٠٠ تن از خیران، نیکوکاران، هنرمندان، کارآفرینان و خادمان میراث فرهنگی کشور از روز شنبه ۴ آذرماه ١۴٠٢ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد که به گفتهٔ وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، میانگین بودجهٔ حفاظت از آثار ملی روزی ٣٠٠ هزار تومان است. «عزتالله ضرغامی» گفت حدود ٣۵ هزار اثر ملی ثبتشده در کشور وجود دارد، اما میانگین بودجهٔ حفاظت از این آثار حدود روزی ٣٠٠ هزار تومان برای هر اثر است و از بودجهٔ عمرانی هم، هنوز اعتباری دریافت نشده. این انجمن یک سازمان مردمنهاد است و بهمنظور جلب و جذب سرمایههای مادی و معنوی دوستداران میراث فرهنگی در داخل و خارج از کشور و با هدف حفظ و صیانت از بناها، محوطهها، بافتهای تاریخی و فرهنگی و میراث طبیعی ثبتشدهٔ کشور فعالیت میکند.
شهرهای ایران لرزان در برابر زلزله
مرکز پژوهشهای مجلس، گزارشی تکاندهنده از سناریوهای احتمالی خسارت در شهر و استانهای مختلف ایران درصورت رخداد زلزلههای بزرگ در حدود ۷ ریشتر و همچنین سیلابهای بزرگ ارائه داده است. براساس این گزارش سناریوی رخداد زلزله با بزرگی ۷ در مرکز استانها، برآورد اولیهٔ خسارت در محدودهٔ تهران و کرج و اطراف آن نشان از آسیبپذیری جدی بیش از دو میلیون واحد مسکونی و بیش از شش میلیون جمعیت دارد که مجاورت این دو کلانشهر، ابعاد ریسک را چندین برابر سایر گسترههای مراکز استانی خواهد کرد. براساس آمار سال ۱۳۹۵ و تعداد واحدهای مسکونی فاقد اسکلت، درصد آسیبپذیری واحدهای مسکونی با فرض وقوع زلزله با بزرگی ۷، در شهرهای یزد و زاهدان بالای ۷۰ درصد و درصد آسیبپذیری واحدهای مسکونی کرج و تهران، با وجود تعداد بهمراتب بالای واحدهای مسکونی در این دو شهر و ابعاد آسیبپذیری بیشتر، کمتر از سایر مراکز استانی است. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس مدعی است که بخشی از این مشکل ناشی از ابهام در تحقق قانون مدیریت کشور است.
ریسکهای زلزله در تهران
ورود فاضلاب به آبشوران ممنوع است
مدیرکل مدیریت بحران استانداری کرمانشاه با تاکید بر لزوم ساماندهی رودخانه آبشوران، گفت: ورود فاضلاب به آبشوران ممنوع است.
مروج روشنایی
بیستوچهارمین دورهٔ اهدای جایزهٔ «ترویج علم ایران» امسال هم مانند سالهای گذشته فرصتی برای قدردانی از برخی چهرههای برگزیدهٔ ترویج علم از سراسر کشور بود. یکی از چهرههای برگزیدهٔ امسال که با انتخاب داوران و براساس معیار داشتن انگیزه، همت، اصالت، سابقهٔ فعالیت، برنامهریزی مؤثر، تنوع دستاورد، روحیهٔ کار گروهی و زمینهسازی برای فعالیتهای علمی جوانان و نوجوانان مورد تجلیل قرار گرفت، «معصومه میرحسینی»، زنی از زاهدان بود. اگر چه سیستانوبلوچستان مهد مفاخری از حوزهٔ علم و فرهنگ از سالیان دور تا دورهٔ معاصر بوده، اما ضعف زیرساختها، امکانات محدود و محرومیتهای افزوده طی سالهای متمادی، این استان را در برخی شاخصها متوقف کرده است. بااینحال، برخی چهرهها همچون معصومه میرحسینی، همچنان سختکوشانه به ترویج علم و معرفت مشغولند.