تاریخ محیط‌زیست ایران با نام «اسکندر فیروز» گره خورده است؛ اغلب افراد او را اولین شخصیتی می‌دانند که حفاظت از گونه‌های حیات‌وحش در ایران را پایه‌گذاری کرد. این درحالی‌است که «منوچهر ریاحی» سال ۱۳۳۴ پیش‌نویس اولین قانون شکار در ایران را نوشت. قانونی که ریاحی برای تصویب آن پافشاری و جهد تمام کرد، آغازی برای راه سخت حفاظت از حیات‌وحش در ایران بود. در پنجاه‌وششمین جلسهٔ سفرنامه‌خوانی، کتاب خاطرات منوچهر ریاحی با عنوان «سراب زندگی، گوشه‌های مکتومی از تاریخ معاصر ایران» بررسی شد. در این نشست «حمیدرضا میرزاده» فعال و خبرنگار باسابقهٔ محیط‌زیست به معرفی این کتاب و شخصیت منوچهر ریاحی پرداخت.

سیر نشدن از تماشای درها و پنجره‌های مساجد قدیمی مثل مسجد نصیرالملک شیراز یا زیبایی خیره‌کنندهٔ منبرهای چوبی به لطف هنر گره‌چینی چوب است؛ آنجا که شکل‌های هندسی با آهنگی یکنواخت و نظمی حساب‌شده کنار هم چیده می‌شود. گره‌چینی چوب که با کنار هم قرار گرفتن قطعات کوچک چوب ایجاد می‌شود، هنری است که این روزها حال خوشی ندارد و چنان در سراشیبی فراموشی است که کمتر هنرمندی سراغی از آن می‌گیرد.

بناها و بافت تاریخی ایران با یک چالش مداوم مواجهند؛ سیل که هم روند تخریب‌شان را تسریع کرده و هم منجر به تضعیفشان در مقابل دیگر فاکتورهای خطرساز از جمله زلزله و فرونشست شده است. طی همین چندروز اخیر نیز به‌دلیل بارندگی‌ها سیل‌آسا کرمان، یزد، اصفهان و سیستان‌وبلوچستان در آستانهٔ ویرانی دوبارهٔ بناها و آثار تاریخی‌شان قرار گرفته‌اند. متولیان میراث‌فرهنگی سیستان‌و‌بلوچستان از خسارت‌های حدود ۲۰ میلیارد تومانی خبر می‌دهند و اینکه برخی بناها ۱۵ تا ۹۰ درصد آسیب دیده‌اند. در برخی شهرهای اصفهان نیز شماری از خانه‌های قدیمی تحریب شده‌اند و بافت تاریخی یزد و کرمان نیز همین وضعیت را دارند. البته دیگر کشورهای آسیایی هم با این وضعیت دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بناهای تاریخی‌شان را به‌دلیل همین سیلاب‌ها از دست داده‌اند؛ اما سوی دیگر ماجرا هم سیلی است که چندروز پیش در امارات رخ داد و بررسی‌ها نشان می‌دهد که هیچ آسیبی برای بناهای تاریخی این منطقه نداشته است.

مدیرکل حفظ و احیاء بناهای میراث فرهنگی گفت: تغییر اقلیم، بحران جدیدی برای بناهای تاریخی ایجاد کرده است.

مراقبت نکردن از آثار تاریخی در اختیار دوایر دولتی در استان خوزستان اعم از مرمت تا حفاظت همه‌جانبه باعث شده است به تعدادی از آنها خسارت وارد شود. این وضعیت اینقدر بغرنج شده است که داد فعالان میراث فرهنگی را درآورده. آنها معتقدند برای جلوگیری از تخریب خانه‌های تاریخی در اختیار اداره‌های دولتی در خوزستان باید وزارتخانهٔ میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از مجاری قانونی نسبت به حفاظت از آنها اقدام کند یا طرحی تهیه شود تا این بناهای تاریخی به مراکز فرهنگی هر شهرستان تبدیل شوند.

دیروز خبری در رسانه‌ها مبنی بر اینکه دولت با توجه به نداشتن تمایل به تداوم عضویت در برخی مجامع بین‌المللی، لایحهٔ لغو عضویت در «ایکوم» و «ایکوموس» را به مجلس تقدیم کرده است، دست‌به‌دست در رسانه‌ها می‌چرخید. خبری شوکه‌کننده و نامه‌ای که ظاهرا نشان می‌داد به امضای رئیس جمهور و وزیر امور خارجه رسیده است. اما چند ساعت پس از انتشار این خبر مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اطلاعیه‌ای را منتشر و بر تداوم همکاری این وزارتخانه با نهادهای غیر دولتی تاکید کرد.

|پیام ما| همهٔ دستگاه‌ها مکلفند که برای اجرای طرح‌های عمرانی از وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استعلام بگیرند. این یک اختیار حاکمیتی برای وزارتخانه است که وزیر آن را به رئیس پژوهشگاه تفویض کرده و درنهایت مجوز را معاون وزیر صادر می‌کند. برای اجرای هر پروژه‌ای، فرایندی وجود دارد و وقتی نامهٔ استعلام به پژوهشگاه می‌آید نقشهٔ کل مسیر توسط پژوهشکده بررسی می‌شود. «مصطفی ده‌پهلوان»، رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری پیش‌ازاین گفته بود که باید عمران و توسعهٔ کشور با حفظ میراث فرهنگی انجام شود و به همین دلیل، از زمانی که پروژه‌ای امکان‌سنجی می‌شود، دستگاه‌های دولتی باید برای دریافت مجوز در همان مراحل نخستین سراغ میراث‌فرهنگی و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی بیایند.