بایگانی مطالب برچسب: معماری
زنگ خطر غفلت از آمایش سرزمین
بی توجهی به طرحهای بالادستی و آمایش سرزمین باعث تخصیص امکانات نامتوازن به شهرها شده است که نتیجه آن حاشیهنشینی و ساختوسازهای غیراصولی در شهرها است. این بهم ریختگی موجب هدر رفت منابع مالی، انرژی و آلودگیهای زیست محیطی میشود. همچنین در چنین شرایطی هیچ یک از مولفههای مدنظر معماری پایدار در شهرهای امروزی ایران نمیتواند محقق شود. این امر موجب نگرانی بسیاری از متخصصان حوزه معماری و شهرسازی شده است. ترانه یلدا، معمار و شهرساز ایرانی از جمله کسانی است که در سالهای اخیر نسبت به ساختوسازهای غیراصولی و بیتوجهی به طرحهای موجود هشدار داده است. به اعتقاد او، اگر به طرحهای منطقهای و آمایش سرزمین توجه نشود به مرحلهای میرسیم که مردم مجبور به ترک خانهها و شهرهای خود میشوند.
بادگیر، نمادی از معماری پایدار
وضعیت بحرانی «خانه گازر»
مراقبت نکردن از آثار تاریخی در اختیار دوایر دولتی در استان خوزستان اعم از مرمت تا حفاظت همهجانبه باعث شده است به تعدادی از آنها خسارت وارد شود. این وضعیت اینقدر بغرنج شده است که داد فعالان میراث فرهنگی را درآورده. آنها معتقدند برای جلوگیری از تخریب خانههای تاریخی در اختیار ادارههای دولتی در خوزستان باید وزارتخانهٔ میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی از مجاری قانونی نسبت به حفاظت از آنها اقدام کند یا طرحی تهیه شود تا این بناهای تاریخی به مراکز فرهنگی هر شهرستان تبدیل شوند.
استراتژیهای معماری زیستاقلیم در مناطق استوایی
کلمه «استوایی» یا «گرمسیری» ذهن ما را به فضایی با گرما و رطوبت دائمی میبرد. جایی با بارشهای زیاد و پوشش گیاهی سبز. بعضی آن را به مانند یک بهشت میدانند اما بعضی دیگر از معایب زندگی در چنین آبوهوای صحبت میکنند. در مقابل انتقادها، پروژههای معماری متفاوتی برای سازگاری انسان در چنین شرایطی تعریف شده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود.
راویان دوران طلایی دریا
روزی که مناسبات تجاری منطقه خلیجفارس و اقیانوس هند با ظهور رقبای جدید در امر تجارت و حملونقل دریایی تغییر کرد و نامهای جدیدی سر بر آوردند، چراغ دریانوردی بندر لافت رفتهرفته خاموش شد و دریای بزرگ در خاطر نسل طلایی دریانوردان مُرد. پس از آن دیگر «ناخدا سلیمان»، «ناخدا سفاری لافتی» و «سرهنگ محمد کهور» و … بندر منگلور، دارالسلام، زنگبار و هند را هیچگاه ندیدند. وقتی دریای بزرگ را از دریانوردان بگیرید انگار نهنگی را در یک حوض کوچک انداخته باشید، نهنگ پس از مدتی تلف میشود. با از رونق افتادن حملونقل دریایی، درهای تعداد قابلتوجهی از کارگاههای لنجسازی هم بسته شد. تاریخ دریانوردی بندر لافت باید آرامآرام میپذیرفت که دیگر هیچچیز مثل گذشته نیست، تنها سفری که ممکن است، سفر ذهنیست. آخرین نسل دریانوردان دریای دور رفتهرفته پیر شدند، آداب دریانوردی در گرداب تغییرات گم شد، آوا و نواهای دریانوردی کهن در میان همهمهٔ مدرنیته ناپدید شد، امّا هنوز از میراثداران سفرهای بزرگ تعدادی باقی ماندهاند که علیرغم سن بالا به راویانِ دوران طلایی دریا و بنادر خلیجفارس بدل شدهاند.
پایداری فدای ارزانی میشود
معماری میتواند شهر را برای زندگی آسانتر مهیا کند و معماری پایدار هم روشی است برای بهبود زیست در آن. معماری پایدار میتواند علاوهبر آنکه زیبایی را به شهر میآورد، حافظ محیط زیست و آیندهٔ آن باشد. «صمد ذواشتیاق»، فارغالتحصیل مهندسی معماری دانشگاه علم و صنعت ایران معتقد است موضوع معماری و پایداری شهرها که از دو دهه قبل در بسیاری از کشورهای دنیا مورد توجه قرار گرفت، از ابتدا بهدلیل مسئلهٔ انرژی مطرح شد. ذواشتیاق که در دههٔ ۵۰ تجربهٔ حضور در دو دورهٔ پژوهشی مقطع فوق لیسانس (طرحریزی شهری، دانشکدهٔ هنرهای زیبا و مرمت ابنیه و شهر، دانشگاه پردیس اصفهان) را در عرصهٔ آکادمیک در چنته دارد؛ طرح مرمت و احیای بنای خانهٔ دکتر شقاقی (موزهٔ نقاشی پشت شیشه)، مدیریت هماهنگی (مدیریت واحد شهرسازی شرکت مشاور) طرح تفصیلی مناطق ۵ و ۶ شهر اصفهان، مدیریت طرح جامع شهرک مجتمع مسکونی کارکنان منطقهٔ پارس جنوبی (عسلویه)، سرپرست دفتر فنی طرح منطقهٔ شهری تهران، مدیریت مرحلهٔ اول طرح اسکان جمعیت استان تهران، عضویت کمیسیون (کمیتهٔ طرح تفصیلی) ادارهکل برنامهریزی و طرحهای شهرسازی شهرداری تهران و بسیاری دیگر را هم در کارنامهاش دارد. او حالا میگوید تا زمانی که مسئلهٔ پایداری در نگاه مسئولان از حالت «لوکس» خارج نشود، به هرکس اجازهٔ ساخت داده نشود و استفاده از انرژیهای نو جایگزین سوختهای فسیلی نشود، نمیتوان منتظر پایداری در معماری شهرها بود.
میراث «غزه» زیر بمباران
هرچند درگیریهای فعلی میان فلسطین و اسرائیل از ۱۵ مهر امسال آغاز شد، اما این درگیریها در تاریخ اتفاق جدیدی نیست؛ درگیریهایی که از نیمههای قرن گذشته (بیستم) آغاز شد و تا کنون ادامه دارد و در همهٔ این دههها، علاوهبر فاجعههای انسانی، منجر به تخریب میراث فرهنگی بسیاری در نوار غزه و فلسطین شده است. در همین روزهای اخیر هم خبر میرسد درگیریهای حال حاضر، تخریب کلیسای تاریخی غزه را بهدنبال داشته است و از سوی دیگر، شورای بینالمللی موزهها (ایکوم) نیز دربارهٔ بیتوجهی به حفاظت از اموال فرهنگی و افزایش احتمالی قاچاق و تخریب اشیای فرهنگی و تاریخی در این منطقه هشدار داده است.
از معماران ایرانی به چینیها رسیدیم
دو «معمارِ» ایرانی که یکی در آخرین روز خرداد ۱۳۹۲ در مایورکای اسپانیا، در ۹۳ سالگی درگذشت و دیگری، ۱۳ شهریور امسال، نود سالگیاش را جشن گرفت و در ایران گذران عمر میکند، ۵۰ سال پیش، ورزشگاههایی ساختند که هریک به نمادهای ورزش ایران بدل شدند. مجموعههای ورزشیِ سرشار و سراسر از روح ایرانی که حالا نیمقرن از عمرشان میگذرد، امّا هر دو سرِحال و سرِپا هنوز و همچنان هستند و در سپهر ورزش این سرزمین رخنمایی میکنند.