مریم سروش
روزنامه نگار
مریم سروش
۳۰ تیر ۱۴۰۳
امید به پیمان‌سپاری ۲۰ درصدی صنایع‌دستی
پیمان‌سپاری ارزی صنایع‌دستی و فرش همراه با تحریم‌های جهانی به تأکید چندبارۀ فعالان این حوزه، تراژدی ترسناک ۵ سال اخیر بوده است. هرچند که سال گذشته در بودجۀ ۱۴۰۲ یک بند قانون برای کاهش این پیمان‌سپاری لحاظ شد و در بازۀ زمانی کوتاه (۱۵ بهمن تا پایان اسفند ۱۴۰۲) هم اجرا شد، اما شیرینی آن به کام صادرکنندگان و فعالان این حوزه دوام چندانی نداشت و به ۱۴۰۳ نرسید. البته اواخر هفتۀ گذشته، رئیس بانک مرکزی یک کورسوی امید در این حوزه باز کرد و با تأکید بر مصوبهۀ هیئت دولت در مورد صادرات صنایع‌دستی گفت: «اعمال معافیت از پیمان‌سپاری ارزی، از جمله مشوق‌های مهم دولت برای رونق تولید و صادرات صنایع‌دستی است.» خبری که امیدواری را دوباره به کانون فعالان بین‌المللی صنایع‌دستی و فرش برگردانده است.
مریم سروش
۲۳ تیر ۱۴۰۳
زنجیر سوگواری
«زنجیرزنی» یکی از آیین‌های مشهور و مهم در مراسم سوگواری محرم و عاشوراست و در بسیاری از کشورهای اسلامی با جوامع شیعه‌نشین به‌ویژه در ایران، جایگاه مهمی دارد. این درحالی‌است که در ایران، شهرها و مناطق مختلف، سبک‌ها و سنت‌های منحصربه‌فرد خود را برای این مراسم دارند و برخی از آن‌ها حتی به ثبت ملی هم رسیده و در انتظار یک فرصت برای ثبت جهانی هستند. از جمله آیین زنجیرزنی یکپارچۀ هیئت‌های مذهبی شهر «ابرکوه» که بیش از ۲ قرن سابقۀ تاریخی دارد و سال ۹۲ هم در فهرست آثار میراث معنوی به‌عنوان یک میراث ارزشمند ناملموس ثبت شده است.
مریم سروش
۱۲ تیر ۱۴۰۳
گرۀ قلابی فرش!
کاهش فروش فرش ایرانی در بازار جهانی، مدت‌هاست که به موضوعی نگران‌کننده بدل شده و مهم‌ترین دلایل آن در تمام این سال‌ها نکاتی از جمله تحریم‌های اقتصادی، رقابت سایر کشورها و تغییر در ترجیح مصرف‌کنندگان عنوان می‌شود. اما حالا برخی ادعا کرده‌اند، علاوه‌بر مسائل مطرح‌شده، کیفیت برخی فرش‌های ایرانی به دلایل مختلف کاهش پیدا کرده و این وضعیت از نگاه خریداران خارجی هم دور نمانده است. ادعایی که البته مورد تأیید متولیان این حوزه نیست و به‌گفتۀ رئیس کمیسیون فرش و صنایع‌دستی اتاق تعاون ایران به «پیام ما»، فرش ایرانی تنها فرشی است که در دنیا شناسنامه‌دار شده و در سازمان بین‌المللی «DC1» ثبت جهانی می‌شود؛ به‌همین‌دلیل ادعای کاهش کیفیت آن صحت ندارد. اما چون در نمایشگاه‌های خارجی حضور نداریم، رقبا از هر ظرفیتی برای پایین‌‌آوردن جایگاه فرش دستباف ایران استفاده می‌کنند.
مریم سروش
۹ تیر ۱۴۰۳
جویندگان عقیق
پنج سالی طول کشید که یکی از مهم‌ترین مناطق شرق کشور یک سند ملی دائمی بگیرد؛ روستای خور که حالا به‌عنوان روستای ملی تراش عقیق انتخاب شده است. منطقه‌ای که عمر کشف سنگ‌های ارزشمنداش به دو دهه هم نمی‌رسد، اما معیشت اهالی‌اش را در همین سال‌ها به شکل جدی تأمین کرده و تقریباً هریک از روستانشین‌ها یک جویندۀ عقیق و هریک از خانه‌هایش یک کارگاه تراش این سنگ است. هرچند که به‌گفتۀ تراش‌گران، هنوز سنگ قیمتی خور به‌دلیل نبود سازوکارهای حمایتی و بازاریابی‌های مناسب، به جایگاه اصلی‌اش نرسیده و شاید ملی‌شدن این منطقه بتواند تأثیری دراین‌باره داشته باشد.
مریم سروش
۵ تیر ۱۴۰۳
تقلب در جاذبه‌های گردشگری
اواسط خرداد امسال بود که انتشار یک فیلم در فضای مجازی از بلندترین آبشار طبیعی آسیا در کشور چین، مورد توجه و انتقاد گرفت. مرتفع‌ترین آبشار زیبای چین، «یونتای» است که یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری کوهستانی در این کشور به شمار می‌رود و سالانه میلیون‌ها بازدیدکننده هم دارد. اما انتشار ویدئویی از این آبشار نشان داد در بالای آن لوله‌های فلزی بزرگ تعبیه شده که آب آبشار را تأمین می‌کنند. به‌نوعی فیلم منتشرشده از این آبشار نشان می‌دهد، «یونتای» نتیجۀ فناوری مدرن و مصنوعی است و بسیاری از کاربران فضای مجازی و گردشگران این مسئله را جعل در گردشگری عنوان کردند و بلندترین آبشار آسیا، شاهکار طبیعت نیست! هرچند که مقامات چینی این ادعای کاربران را قبول نداشتند؛ البته دست‌کاری در جاذبه‌های طبیعی گردشگری، اتفاق جدیدی نیست و در برخی کشورها متولیان حوزۀ گردشگری برای جذب گردشگر، در مقاصد و جاذبه‌ها دست به اقدامات گمراه‌کننده و فریبنده می‌زنند که بخشی از آن‌ها در ادامه مورد بررسی قرار گرفته است.
مریم سروش
۲۹ خرداد ۱۴۰۳
ایران از ماراتن گردشگری جهان جا ماند
فقط ۹ ماه به پایان یک سند ۲۰ساله در حوزۀ گردشگری مانده است؛ سندی که چشم‌انداز ۲۰سالۀ گردشگری در ایران بود و دی‌‌ماه ۱۳۸۳ تصویب شد. قرار بود طی ۴ دورۀ پنج‌ساله، ورود گردشگران خارجی به ایران به ۲۰ میلیون نفر برسد. نه‌تنها آمار داخلی، که گزارش جدید سازمان جهانی گردشگری هم نشان می‌دهد، این مهم هنوز محقق نشده است. این درحالی‌است‌که کشورهای نوظهور، مقصد جدید گردشگران خارجی شده‌اند؛ سایر کشورها هم به‌دنبال تغییر رویکردهای گردشگری هستند، اما گردشگری ایران در این تحول جهانی جایگاه قابل اعتنایی ندارد.
مریم سروش
۱۹ خرداد ۱۴۰۳
گام‌های ابتدایی توسعۀ صنایع‌دستی
امروز روز صنایع‌دستی است که با ۳۰۰ رشته یکی از متنوع‌ترین تولیدات منحصربه‌فرد در کشور به شمار می‌رود و یک مزیت ویژه هم برای علاقه‌مندانش دارد؛ حق انتخاب دست‌ساخته‌هایش با هر سلیقه‌ای. هرچند که حال فعالانش به‌دلیل مشکلات اقتصادی و برقرارنشدن بیمه خوب نیست، اما گام‌هایی هم برای توسعۀ آن برداشته شده؛ ازجمله برپایی یک بازارچۀ محلی در ورودی هر شهر که دستور رئیس‌جمهور شهید دولت سیزدهم بوده که هنرمندان هر منطقه بتوانند هنرشان را در معرض دید مسافران قرار دهند. دستوری که هنوز اجرای کشوری ندارد، اما در چند شهر اجرا شده و مورد تقدیر وزیر میراث‌فرهنگی هم قرار گرفته است. این نکاتی است که دیروز در مراسم گرامی‌داشت روز جهانی و هفتۀ صنایع‌دستی، همچنین شصت سالگی تشکیل شورای جهانی صنایع‌دستی مطرح شد و «سید‌عزت‌الله ضرغامی»، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هم آن را تأیید کرد. مراسمی که دو اتفاق برجسته هم داشت؛ اول رونمایی از کتاب «هنر دست تهران» و دوم افتتاح یک کارگاه ویژه در استان یزد به همراه چهار پروژۀ دیگر که با هدف ارتقای کیفیت و معرفی صنایع‌دستی رقم خورد. کارگاهی که به‌دلیل ماهیت فعالیت آن، مورد تقدیر وزیر میراث هم بود.
مریم سروش
۱۸ خرداد ۱۴۰۳
فرش ایران را به انزوا کشانده‌اند
هم تحریم بین‌المللی شده و هم تحریم داخلی. تورم هم قیمت‌اش را آن‌قدر افزایش داده که حتی خریدار داخلی‌اش به ۵ درصد نرسد. در یک کلام، «فرش ایرانی دیگر اولویت خرید نیست»؛ نه برای خارجی‌ها و نه برای داخلی‌ها! هرسال هم وضعیت بدتر می‌شود و آن شکوه ارزآوری ۵۰۰ میلیون دلاری‌اش را به ۵۰ میلیون دلار تقلیل داده است. خیلی‌ها می‌گویند فرش ایرانی بدترین ضربه را نه از تحریم‌های ظالمانه که از تصمیم‌هایی خورده که داخل کشور گرفته شده و هیچ تدبیری هم برای رفعش نیست. ۲۰ خرداد، «روز ملی فرش» ایران است و احتمالاً تب داغ چالش‌ها و مشکلاتش؛ اما شاید چند سال دیگر خبری از همین روز هم نباشد. چون فرش ایرانی به کنج انزوا نشسته. «عبدالله بهرامی»، مدیرعامل اتحادیۀ سراسری شرکت‌های تعاونی تولید‌کنندگان فرش دستباف شهری، روستایی و عشایر و رئیس کمیسیون فرش و صنایع‌دستی اتاق تعاون ایران، به‌بهانۀ این روز گفت‌وگویی با «پیام ما» داشت و به نکات مهمی دربارۀ چالش‌های صنعت فرش ایرانی اشاره کرد. صحبت‌هایش را در ادامه بخوانید: