ستاره حجتی
دبیر آب، انرژی و جامعهٔ محلی
ستاره حجتی
۵ خرداد ۱۴۰۳
تعهد دولت‌ها برای نجات رودخانه‌ها
دهمین اجلاس شورای جهانی در شهر بالی اندونزی برگزار شد. در این اجلاس که به‌مدت یک هفته از ۱۸ تا ۲۴ ماه می (۲۹ اردیبهشت‌ماه تا 5 خردادماه) برگزار شد، کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس بر لزوم تقویت مدیریت کاهش بلایای آبی و همچنین ضرورت پذیرش تعهدات جدیدی در حوضه‌های آبریز مشترک تفاهم کردند. اطلاعیهٔ مطبوعاتی این نشست بر اهمیت رفع شکاف اقتصادی بین گروه‌های مختلف جامعه و تقویت نهادهای موجود با چارچوب‌های نظارتی و سازوکارهای هماهنگی در همهٔ سطوح برای کاهش خطرات بحران آب تأکید کرده است. طبق آنچه معاون مرکز بین‌الملل وزارت نیرو در نخستین روز برگزاری اجلاس اعلام کرده بود، هیئتی از متخصصان آب کشور نیز برای شرکت در این برنامه به بالی سفر کردند. معاون آب و آبفای وزیر نیرو به‌عنوان رئیس هیئت ایرانی در این اجلاس اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر توجه به افزایش تاب‌آوری جوامع از طریق آموزش و تنوع بخشی به اقدامات غیر‌سازه‌ای و استفاده از ظرفیت‌های مدیریت یکپارچهٔ سیلاب را در دستورکار قرار داده است.
ستاره حجتی
۴ خرداد ۱۴۰۳
تلخی آب شیرین کن برای سه روستای «سیریک»
اعتراض به احداث آب‌شیرین‌کنی به ظرفیت ۷۰ میلیون مترمکعب در سال و در فاصلهٔ ۵۰۰متری از اماکن مسکونی، عمومی و آموزشی روستای بنداران و زیارت شهرستان سیریک استان هرمزگان از روز نخست اردیبهشت امسال به‌شکل مستمر از سوی اهالی سه روستای درگیر انجام می‌شود. به‌گفتهٔ اهالی و اعضای شورای اسلامی روستاهای «کناردان»، «بنداران» و «زیارت» اثرات محیط‌زیستی این طرح تا جایی است که نه‌فقط امرار معاش از طریق صیادی ۹۰ درصد از خانوارهای این منطقه را با خطر مواجه می‌کند بلکه ۱۶ مزرعهٔ آبزی‌پروری و پرورش میگو را نیز با چالش روبه‌رو خواهد کرد. شرکت آب‌منطقه‌ای هرمزگان مجوز اعطاشده برای احداث این طرح را از سوی وزارت نیرو اعلام می‌کند.
ستاره حجتی
۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳
قربانیان خانه‌سازی در «مسیل»
۲۶ اردیبهشت در کمتر از ۴۰ دقیقه حدود ۳۸.۵ میلی‌متر باران در مشهد بارید و سیل به راه افتاد. یکی از مناطق مشهد که بیشترین خسارات به آن وارد شد، منطقهٔ سیدی بود. خانه‌های منطقهٔ سیدی و معابر این منطقه و میدان انقلاب که در مجاورت کوه‌های مشهد قرار دارند، با خسارت‌های زیادی مواجه شدند. براساس آنچه شهرداری مشهد اعلام کرده است حجم عظیم آب سرریزشده در مسیل‌های سه‌گانه تجمیع شده و بعد از تخریب منازل و دیوار از کوچهٔ سپاه ۶۹ وارد شهر شده و به‌سمت محدودهٔ جنگل طرق سرازیر شده است. بعد از این حادثه مدیر بحران شهرداری مشهد عزل شد. اما خبری از مدیرانی که مقصر ساخت‌وساز در مسیل هستند، به گوش نرسیده است. حالا شورای شهر مشهد می‌گوید در مورد این سیلاب و دلایل آن تحقیق می‌کند. تحقیقی که اگر به نتیجه برسد و بر نتایج آن اقدامی عملی صورت گیرد، شاید از تکرار حادثه جلوگیری شود. حادثه‌ای که تا زمان تنظیم این گزارش منجر به کشته شدن هشت نفر و اسکان موقت حدود ۱۵۰ خانوار شده است.
ستاره حجتی
۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳
رانده در خانه
نیمهٔ اردیبهشت امسال، روستای تلخاب در شهرستان بدره استان ایلام یک‌بار دیگر دچار رانش شد و حدود یک‌سوم خانه‌های روستا خسارت قابل‌توجهی به خود دید. سال ۱۴۰۱ نیز این روستا با رانشی شدید خسارت قابل‌توجهی به خود دید. نزدیک به ۱۰ سال، یعنی از زمان آغاز عملیات ساخت سد «سیمره» رانش‌های این منطقه تشدید شده است و همهٔ مسئولان دلیل آن را سد عنوان کرده‌اند. با وجود مصوبهٔ جابه‌جایی بخش آسیب‌دیدهٔ روستا، اما هنوز حتی یک خانه هم از سوی دولت به مکان جدیدِ تعیین‌شده منتقل نشده است. آنچه بیش از تکرار این رانش‌ها اهمیت پیدا می‌کند، این نکته است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مطالعات این سد پیش از احداث تکمیل نشده است و نتایج مطالعات اولیه هم مشکلات ناشی از احداث و بهره‌برداری را گوشزد کرده بود.
ستاره حجتی
۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳
کیفیت‌سنجی آب ارس
«بانک اطلاعاتی و سامانهٔ کیفیت منابع آب ارس راه‌اندازی می‌شود.» این خبری است که روز گذشته به‌نقل از رئیس حوضه‌ٔ آبریز ارس در وب‌سایت خبری شرکت مدیریت منابع آب کشور منتشر شده است. حدود یک سال از انتشار گزارش تحقیقی «پیام ما» با عنوان «ردیابی مسمومیت ارس» می‌گذرد. به‌رغم ادعای رئیس سازمان انرژی اتمی مبنی‌بر پایش مرتب آب ارس، که شواهدی از آن ارائه نشده است، حالا موضوع کیفیت‌سنجی آب ارس در دستورکار دولت قرار گرفته است. این سامانه اکنون در حال طراحی است که شواهد و مستندات وجود آلودگی، به‌ویژه آلودگی فلزات سنگین، را حداقل تا دو دهه پیش به عقب می‌برد.
ستاره حجتی
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳
آزمون و خطا در رفع گردوغبار سیستان
یکی از مصوبات سازمان حفاظت محیط‌زیست در سفر اخیر رئیس‌جمهوری به سیستان‌وبلوچستان مرطوب‌سازی کانون‌های گردوغبار در سیستان پیش از شروع بادهای ۱۲۰روزه در این منطقه بود. برنامه‌ای که به‌نظر می‌رسد همچنان بلاتکلیف مانده است. اکنون و پس از سیلاب‌های اخیر هیرمند آب به هامون سابوری رسیده است، اما خبری از مرطوب‌سازی نیست. برنامه‌های پیشین ستاد مقابله با گردوغبار نیز در رفع این کانون‌ها بی‌نتیجه و بیشتر شبیه به آزمون و خطا بود تا اقدامی قطعی و اثربخش. ستاد مقابله با گردوغبار در منطقهٔ برینگک یکی از کانون‌های اصلی خیزش غبار در سیستان، برای عملیات نهال‌کاری تلاش کرد. بعد از دو سال این ستاد اعلام کرد به‌دلیل اینکه سطح تالاب دائم خشک و مرطوب می‌شود و وجود دلایل دیگری نهال‌کاری جواب نداد. حدود سال‌های ۹۸ و ۹۹ آب وارد منطقه شد و آن منطقه را پس از سال‌ها زیر آب برد. نهال‌های کاشته‌شده نیز زیر آب رفتند.
ستاره حجتی
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳
حذف ایران از معادلۀ دجله و فرات
عراق معاهدهای آبی با ترکیه امضا کرده است. اثرات برنامه‌های آبی ترکیه بر عراق برای ایران یکی از موضوعات مهم بود و به‌همین دلیل این معاهده را می‌توان یکی از مهمترین معاهدات چند سال اخیر در منطقه دانست. رفتارهای آبی ترکیه با عراق از آن جنبه برای کشور ما مهم است که خشکی دجله و فرات بحران ریزگرد را در غرب و جنوب‌غرب کشور تشدید می‌کند و از دیگر سو، اروندرود را نیز می‌خشکاند. به‌علاوه، ایران با هر دو کشور درگیر مشکلاتی در حوزهٔ منابع آب مشترک است. یکی در بالای نقشه و در مورد رودخانهٔ ارس که معاهدهای ندارد و دیگری در پایین نقشه: «شط العرب» که با وجود معاهده، کشور عراق آن را گردن نمی‌گیرد. باوجود تلاش برای اینکه مذاکره در مورد برنامه‌های بلندپروازانهٔ «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری اقتدارگرای ترکیه، به‌شکل چهارجانبه و با حضور ایران و سوریه پیش برود تا اهرم‌های بیشتری برای پیشبرد اهداف گفت‌وگو وجود داشته باشد، عراق بدون مشارکت دو همسایهٔ دیگر خود موفق شد توافقنامه‌اش را به امضا برساند و عملاً ایران از معادلات آبی دجله و فرات کنار گذاشته شد. تفاهمی که ایران را نه‌فقط در ارس تنها گذاشت بلکه بسیاری از گزینه‌هایش در مورد اجبار عراق به پذیرش و عمل به معاهدهٔ ۱۹۷۵ الجزایر در مورد «شط‌العرب» (اروندرود) نیز سلب شد. حالا تنها گزینهٔ پیش روی ایران برای مذاکرهٔ چندجانبه دربارهٔ برنامه‌های آبی ترکیه، همکاری با «سوریه» به‌عنوان یکی از زیان‌دیدگان است.
ستاره حجتی
۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۳
کارشکنی در قانونِ تعاون
اتحادیه‌ها و اتاق تعاون وفق برخی قوانین داخلی مانند فصل‌های چهارم و دهم قانون بخش تعاون جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت‌هایی در قبال تعاونی‌ها دارند. از جمله ترویج، آموزش، حل‌وفصل دعاوی و نیز توسعه و حمایت از تعاونی‌ها. از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز همچون نمایندهٔ دولت از سوی فصل یازدهم قانون مذکور و قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و سند توسعهٔ تعاون مصوب ۱۴۰۲، وظایف مشابه را عهده‌دار شده است. حالا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرده است که همین موضوع «موازی‌کاری»، «هم‌پوشانی» و «تقسیم کار نامناسبی» ایجاد کرده است که از ۲۵ درصد سهم تعیین‌شده برای تعاونی در اقتصاد کشور مطابق اسناد بالادستی، خوشبینانه‌ترین آمار سهم بالای هشت درصد را روایت نمی‌کند. این گزارش همچنین می‌گوید: «گاهی قوانین تقسیم کار و نحوهٔ انجام آنها، سازمان‌های مختلف را به آیین‌نامه‌ها ارجاع داده است. گاهی شاید رضایت سازمان‌های همکار درنهایت برآورده نشود و به همین سبب در اجرا کارشکنی یا حتی به‌طور غیرعمد دشواری‌های اداری به‌وجود آید.»