نتایج جستجو برای: بافت تاریخی
شبی برای اروند
|پیام ما| آبادان، خرمشهر و مینوشهر، محدودهای که حالا آن را با وسعت ۳۷ هزار و ۴۰۰ هکتار منطقه آزاد اروند مینامند، روزگاری یکی از مهمترین مراکز تجاری ایران و البته یکی از مقاصد گردشگری بود. سرزمینی با گذشتهای عجیب که زخم روزهای جنگ هنوز به تناش مانده در حالی که پیش از آن، آنقدر رونق داشت که نهتنها بومیها که حتی کارگران زیادی از فیلیپین، هند، پاکستان و مراکش اینجا شغل نان و آبداری در دستوبالشان بود و پای گردشگران برای تماشای اروند و کارون، تلاقی این دو رودخانه در مینوشهر، تماشای نخلستانها و خرید جدیدترین کالاهای تولیدشده در دنیا به این منطقه باز بود. حالا اما این رونق در منطقه وجود ندارد و بسیاری از اهالی معتقدند از ۱۷ سال پیش که منطقه آزاد اروند شکل گرفت، نه تنها اوضاع در این منطقه جنگزده بهتر نشد بلکه میان قوانین منطقه آزاد و سرزمین اصلی کار را خرابتر کرد و محرومیتها را بیشتر. حالا که قرار است دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی رویدادهایی را با عنوان شبهای گردشگری در تهران برگزار کند، نوبت اولین شب به اروند رسید تا شاید بخشی از رونق از دست رفته بازگردد.
پیشبینی هوش مصنوعی از سرنوشت میراث ایران
چتجیپیتی (Chat-GPT) آثار تاریخی ایران را میشناسد، برخی از این آثار را هم بهخوبی معرفی میکند. او معتقد است ایران جزو کشورهایی است که هم با تخریب آثار تاریخیاش مواجه است و هم تلاشهایی دارد که منجر به حفظ آنها شود، اما تأکید میکند که بیثباتی سیاسی موجب افزایش مخاطرات محیط زیستی، بلایای طبیعی، غارت و قاچاق، تهدید سازهها و آثار تاریخی شده است. هوش مصنوعی چتجیپیتی در پاسخ به چند سؤال خبرنگار «پیام ما» از مناطقی میگوید که میراث تاریخیشان با بیشترین آسیبها مواجه هستند و البته مهمترین بخش میراث تاریخی ایران را که در معرض تجاوز و تخریب قرار گرفته است، اعلام میکند. چتجیپیتی به اقدامات موفق برخی کشورها در حفظ این آثار اشاره میکند و معتقد است ترکیبی از آنها میتواند تضمین بقای میراث تاریخی ایران باشد. او هشدار میدهد که نبود این تدابیر قطعاً طی چند دههٔ آینده منجر به حذف این میراث ارزشمند خواهد شد که آثار منفی قابلتوجهی خواهد داشت.
بودجهٔ کم، تحقق ناچیز
|پیام ما| مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در تازهترین گزارش خود ارزیابی به «میزان تحقق اعتبارات وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی ذیل قانون بودجهٔ ۱۴۰۲ در هشتماههٔ ابتدایی سال ۱۴۰۲» پرداخته است؛ گزارشی که نشان میدهد. بهطور میانگین فقط حدود ۴۵ درصد از اعتبارات هزینهای و حدود ۱۷ درصد از اعتبارات تملک داراییهای سرمایهای تحقق یافته است و تاکنون اعتباری برای برنامههای ساماندهی و تملک مجموعهٔ تاریخی، فرهنگی تپههای هگمتانه، تقویت یگان حفاظت میراثفرهنگی از محل واگذاری اموال توقیفی و توسعه و گسترش فعالیتهای ایرانگردی و جهانگردی تخصیص نیافته است.
نسخهٔ نجات بناهای تاریخی
|پیام ما| آمار دقیقی از آتشسوزی و خسارتهای آن در بناهای تاریخی و میراثی در دسترس نیست، اما مرور اخبار نشان میدهد وقوع آتشسوزی حادثهای تکرارشونده در حوزهٔ میراثفرهنگی است. فقط در یک ماه گذشته، دو بار خبر آتشسوزی در بناهای تاریخی منتشر شد؛ هتل تاریخی انزلی و بازار تاریخی زنجان. اتفاقاتی که نه در روزهای اخیر که در طول تاریخ تکرار شدهاند و هر بار گوشهای از تاریخ را برای همیشه از بین بردهاند. این نکتهٔ کلیدی که تخریب و آسیب به بناهای تاریخی غیر قابل جبران است، اهمیت حفاظت از آنها را در برابر حوادث طبیعی و غیرطبیعی از جمله آتشسوزی دوچندان میکند، بهویژه اینکه آتشسوزی حادثهای است که در کنار بلایای دیگر از جمله سیل و زلزله هم احتمال وقوع دارد.
رویای احیای خانهٔ ایرانی
ثبت زنجیرهای ۵۴ کاروانسرای ایرانی در فهرست میراث جهانی حالا امیدها را به دیگر ظرفیتهای زنجیروار میراث ایران زنده کرده است. وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی هم این سیاست را پیش گرفته که پروندههای ثبت جهانی بعدی ایران در قالب زنجیره بناها باشد که از جملهٔ آنها میتوان به خانه، قنات، مسجد، مدرسه، بازار حمام و کبوترخانههای ایرانی اشاره کرد. البته که پروندههای زنجیرهای ثبت جهانی در ایران با دو گام موفق سابقهٔ درخشانی دارد؛ چون پیش از کاروانسراها هم پروندهٔ باغهای ایرانی تأیید شد و همین حالا هم ۹ باغ ایرانی در سازمان یونسکو سهم جهانی دارند از جمله «پاسارگاد» فارس، «ارم» شیراز، «چهلستون» اصفهان، «فین» کاشان، «عباسآباد» و «باغ شازده» در کرمان، «دولتآباد» و «پهلوانپور» یزد و «اکبریه» خراسانجنوبی.
حاشیهنشینانِِ برنامههای توسعه
|پیام ما| بررسی و ارزیابی احکام سیاستی سکونتگاههای غیررسمی در قوانین برنامهٔ اول تا ششم توسعه از منظر رویکرد ادغام اجتماعی، حاکی از خلأ و نقصان اساسی این قوانین است. مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش «بررسی احکام حاشیهنشینی (اسکان غیررسمی) در برنامههای توسعه کشور از منظر اجتماعی» با تأیید این موضوع اعلام میکند که در واقع اگرچه بهصورتی موردی و پراکنده در تعداد محدودی از احکام به برخی از مؤلفههای ادغام اجتماعی مانند توانمندسازی اشاره شده است، اما فقدان التفات یا دانش سیاستگذار به لزوم اتخاذ رویکرد سیاستی مشخص، منسجم و کارشناسی منجر به بیاثر شدن اینگونه احکام شده است: «از بین احکام مربوط به آسیب اجتماعی حاشیهنشینی در لایحهٔ برنامهٔ هفتم توسعه نیز، تنها یک ماده به وجوه اجتماعی پرداخته و مابقی صرفاً جنبهٔ کالبدی داشتند. در این لایحه ارجاعات کمتری به وضعیت اجتماعی-فرهنگی ساکنان، بهعنوان مهمترین عناصر حاضر در این سکونتگاهها صورت گرفته و بیشتر به جنبههای سختافزاری توجه شده است.» این گزارش میگوید بهنظر میرسد این وضعیت از یک طرف ناشی از تقلیل پدیدهٔ اسکان غیررسمی به امری کالبدی و فیزیکی و از طرف دیگر متأثر از فقدان چشمانداز بلندمدت و تصویری کلان از وضعیت فعلی و آتی این سکونتگاهها و کمتوجهی به الزامات اجتماعی سیاستگذاری در این زمینه است: «این وضعیت همچنین حاکی از فقدان رویکرد و نظریهٔ سیاستی مشخص در زمینهٔ رویکرد اجتماعی مواجهه با سکونتگاههای غیررسمی و فقدان الگوی عملیاتی مشخص برای مداخلهٔ پایدار در این سکونتگاههاست.» همچنین این گزارش به صراحت اعلام کرده است که بررسی احکام مربوط به سکونتگاههای غیررسمی در لایحهٔ برنامهٔ هفتم توسعه، از تنزل کمی و کیفی آن نسبت به قانون برنامهٔ ششم حکایت میکند.
آسیبهای توسعهٔ مرکزگرا
با وجود اینکه ایران به تکثر اقوامش مشهور است، اما بیتوجهی به مفهومپردازی عملیاتی در حوزهٔ مفاهیم هویت و اقلیتها متناسب با مناسبات اجتماعی خاص جامعه، آیندهٔ این افراد را با ابهام مواجه کرده است. مسئلهای که مؤسسهٔ رحمان را بر آن داشت که در میز آیندهپژوهی قومیت با حضور پژوهشگران اجتماعی و جامعهشناسان و استادان علوم سیاسی و مطالعات راهبردی به بحث و گفتوگو بنشینند. این نشست که با حضور متخصصان برگزار شد، هدف اصلی خود را پیشبینی سناریوهای پیش روی هویت ملی و راهبردهای بدیل مواجهه با چالشهای احتمالی آینده قرار داده بود. پژوهشگران مؤسسهٔ رحمان در این نشست، یافتههای مطالعهٔ خود از سناریوهای پیش روی قومیتها ارائه دادند و بهعقیدهٔ آنان غلبهٔ توسعهٔ مرکزگرا، رنج محرومیت را برای اقوام ادامهدار خواهد کرد. اما جامعهشناسان حاضر در این نشست در نقد این پژوهش، چالش اصلی ایران در مواجهه با مفاهیم هویتی را وارداتی بودن آنها و فقر نظری دانستند و توصیه کردند که پژوهشگران در وضعیت بیگفتمانی امروز و تقویت شدن سوژهٔ شخصی و مدنی، درک متقدم هویتهای جدید را اولویت قرار دهند؛ چراکه دور از انتظار نیست که در این وضعیت تعارضات و شکافهای قومی سر باز کنند.
بیم از آیندهٔ آشوراده
|پیامما|هنوز صدای فریادهای «محمدجواد ساوری» مدیرکل میراثفرهنگی و گردشگری گلستان در گوش محیطبانان منطقه شنیده میشود. صدای او که هفتهٔ گذشته به آشوراده رفته و با توهین به محیطبانان، خواستار عمل به گفتههای رئیسجمهور و عملیاتی شدن طرح گردشگری آشوراده شده بود. این طرح بعد از سه دهه کشوقوس هنوز محل مناقشه است. آشوراده که زمانی محل زندگی بود، بعد از بالا آمدن آب دریا در دههٔ ۷۰ خالی از سکنه شد و در دهههای اخیر هم چند طرح برای گردشگری آن نوشته شد. در این میان یکی از نویسندگان طرح در دولت قبلی میگوید آنها تلاش کردند تا طرح از «گردشگری» به «طبیعتگردی» بدل شود و از ساختوساز و تغییر در منطقه جلوگیری شود. فعالان محلی اما معتقدند تا زمانیکه مناطق گردشگری بسیاری در منطقه وجود دارد و به آنها رسیدگی نمیشود، چرا همچنان تلاش برای از بین بردن این منطقه که محل آمدوشد پرندگان مهاجر است، بالاست؟ پرسشی که تاکنون مسئولان پاسخ درخوری برایش نداشتهاند.