بایگانی مطالب : محیط زیست
دانش انرژی به‌روز شود
جهان امروز جهان فناوری است و این شعار نیست. آب یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشور که زندگی بیش از هشتاد میلیون شهروند ایرانی با آن گره خورده است، اما چندان با تکنولوژی آشنا نشده است. گواه این موضوع استفاده از روش‌های قدیمی ذخیرۀ آب، بی‌توجهی به بازچرخانی، اجرای سنتی طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری، ضعف در کشاورزی سنتی، کارآمد نکردن آن و بسیاری مانند آن است. این مسئله نه فقط در مورد آب، بلکه در سایر بخش‌های انرژی کشور نیز قابل ردگیری است؛ چه اینکه برق کشور نیز از همین چالش رنج می‌برد و به‌رغم تبلیغات گستردۀ دولتی، هیچ راه‌حل عملی‌ای برای کاهش ناترازی برق در کشور به اجرا نرسیده است. این‌بار کارشناسان از ضرورت به‌روزرسانی دانش آب و انرژی و «فناور» کردن مدیریت این بخش می‌گویند.
آتش به جان جنگلبان افتاد
اول مرداد آتش به جان کوه‌های «لاین» و «کانی‌گشه» شهرستان کامیاران افتاد. عامل آتش «بی‌احتیاطی و سهل‌انگاری یکی از افراد محلی» عنوان شد و در اثر آن ۲۰ هکتار از مراتع طعمۀ حریق شدند. آتش اما نه فقط مراتع و جنگل‌ها، که جان «اسماعیل کریمی» را هم گرفت. کریمی از نیروهای جنگلبانی بود که همراه با نیروهای محلی به دل آتش زد و به‌گفتۀ امید سجادیان فعال محیط‌زیست، «انفجار دستگاه دمنده» عامل ازدست‌رفتن جانش شد. او با درصد بالایی از سوختگی به بیمارستان سنندج منتقل شد، اما شدت جراحات زندگی را از او گرفت. «مسعود کمانگر» از اعضای انجمن کوانۀ کامیاران، از جمله کسانی بود که همراه کریمی برای مهار آتش به دل کوه زده بود. این داغ برایش سنگین است و می‌گوید: «اسماعیل بهار امسال نیروی رسمی شده بود. نترس بود و هرکجا خبر آتش‌سوزی می‌آمد، نخستین نفر برای مهار آتش بود. او بیش از یک ساعت در محاصرۀ آتشی قرار گرفت که در حدود شش هکتار از مراتع منطقه را سوزاند.»
درختان سوخته و تشنۀ چیتگر
ابتدا حقابۀ درختان چیتگر را به یک‌پنجم کاهش دادند و بعد که درختان آسیب‌پذیر و خشکیده شدند، راهکار قطع و جایگزین‌کردن آنان با گونه‌های بومی را دادند. این همۀ چیزی است که در مورد بوستان دست‌کاشت چیتگر وجود دارد. اکنون مسئولان شهرداری تهران از جایگزین‌کردن درختان بومی به‌جای درختان کاج صحبت می‌کنند؛ درحالی‌که درخت کاج از گونه‌های مقاوم است و موضوعی جز سهل‌انگاری نمی‌تواند علت سوخته‌شدن درختان را توجیه کند. بنابراین اگر درختان بومی در این نقطه جایگزین شوند، نیازمند رسیدگی و آبیاری بیشتر هستند. اگرچه گونه‌های مختلف درختان از آفات در امان نیستند و فراگیری آفات از جنگل‌های شمال تا جنوب کشور را در بر میگیرد، اما جنگل‌های دست‌کاشت که به‌علت کم‌کاری در نگهداشت نهاد مربوطه دچار آفت می‌شوند، نارضایتی شهروندان و ساکنان منطقه را به دنبال دارد. درحال‌حاضر بخشی از بوستان چیتگر مبتلا به آفت سوسک پوست‌خوار مدیترانه‌ای شده است که بیم آن می‌رود به درختان سالم نیز نفوذ پیدا کند.
جنگل‌های خوزستان زیر تازیانۀ آتش
با گذشت یک ماه از تابستان، آتش‌سوزی‌های سریالی در جنگل‌های خوزستان حالا به اوج رسیده است. ۱۶۸ مورد آتش‌سوزی در مناطق حفاظت‌شده و جنگل‌ها از ابتدای امسال؛ این درحالی‌ست که هنوز تا پایان فصل گرما در خوزستان حدود سه ماه باقی مانده است. در روزهایی که خوزستان رکورد دمای بالای ۵۰ درجه را ثبت کرده، آتش از جنگل‌های کرخه تا خائیز را خاکستر کرده است. فریاد اعتراض داوطلبان مردمی به کمبود امکانات و طولانی شدن حریق‌ها هر روز بلندتر می‌شود. هم‌زمان انتقادها به نبود مدیرکل بحران استانداری خوزستان نیز بالا گرفته؛ مدیری که بیش از دو هفته است پست‌اش را ترک کرده و به‌عنوان رئیس منطقۀ اقتصادی ویژۀ سبزوار منصوب شده است.
خطر تکه‌پاره‌شدن مدیریت «دنا»
هفتم بهمن سال ۱۳۶۹، رشته‌کوه «دنا» به‌عنوان منطقۀ استحفاظی تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست درآمد. از همان زمان تا امروز، این منطقه به‌واسطۀ شرایط ژئومورفولوی خاص خود، تحت مدیریت یکپارچۀ ادارۀ کل حفاظت محیط‌زیست استان کهگیلویه‌وبویراحمد بوده است. در ماه‌های اخیر، ادارۀ کل حفاظت محیط‌زیست اصفهان، چراغ‌خاموش درحال رایزنی است تا مدیریت بخش شمال شرقی این منطقه که در استان اصفهان قرار دارد را به دست گیرد؛ اقدامی که به‌گفتۀ «بهمن ایزدی» پیشکسوت محیط‌زیست، با انگیزۀ دراختیارگرفتن منابع صورت میگیرد و تبعاتی زیان‌بار نه‌تنها برای تنوع‌زیستی «دنا»، بلکه برای ساکنان استان‌های خوزستان، کهگیلویه‌وبویراحمد و چهارمحال‌وبختیاری خواهد داشت.
وزارت نیرو، «سیاست ساز» یا «سیاست باز»
|پیام ما| موضوع مدیریت آب علاوه‌بر اینکه در گرو مدیریت و عملکرد چندین بخش و دستگاه قرار دارد، در ذات موضوعی چند بعدی است که گاه مسائلی مانند آبراهه‌ها و پهنه‌های آبی مشترک و فرامرزی آن را پیچیده‌تر می‌کند. مرزهایی که نه فقط حقوق آب را پیچیده‌تر می‌کنند، بلکه مباحث بنیادینی مانند عدالت آبی را به میان می‌آورد. کارشناسان این‌بار از این ابعاد درکُنِش صحبت می‌کنند که چگونه سیاست‌بازی به‌جای سیاست‌سازی در مؤثرترین دستگاه دخیل در مدیریت آبی کشور نه‌تنها ملغمۀ مدیریت امروز را ایجاد کرده است، بلکه گره احقاق حقوق داخلی و بین‌المللی ذی‌نفعان منابع آبی را کور می‌کند. این میان، آنچه قربانی می‌شود «عدالت آبی» برای همۀ شهروندان است. به نظر می‌رسد دولت چهاردهم با شعار «عدالت محوری»، نیاز مبرم به بازنگری در سیاست‌های داخلی و خارجی مدیریت منابع آب کشور دارد.
نوشیدن آب از زباله‌دان؟
تیر ۱۳۸۷ در دولت «محمود احمدی‌نژاد» عملیات ساخت سد بابا حیدر که به «غدیر باباحیدر» هم معروف است آغاز شد. ۱۶ سال طول کشید تا در مرداد ۱۴۰۳ و در روزهای تحویل دولت «ابراهیم رئیسی» به «مسعود پزشکیان»، این سد به ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی برسد و آمادۀ آبگیری شود. در این دورۀ ۱۶ ساله، «بابا حیدر» حاشیه‌‌های زیادی داشته که مهم‌ترین آن‌ها به نداشتن گزارش ارزیابی اثرات محیط‌زیستی برمی‌گردد. مخالفان می‌گویند مخزن سد در محل دپوی زبالۀ شهر باباحیدر قرار گرفته و همچنان ابهاماتی دربارۀ سلامت آب آن که قرار است برای شرب استفاده شود، وجود دارد؛ در مقابل موافقان پاسخ می‌‌دهند، گروهی می‌خواهند محیط‌زیست را دستاویز عدم آبگیری «بابا حیدر» کنند.
انتخاب وزیر نیرو باتوجه‌به مسئلۀ اجتماعی آب
حوزۀ آب و انرژی، نیازمند دمیدن روح گفتمانی تازه است
رونمایی و اکران مستند «غرق‌شدن در پلاستیک»
«در سراسر دنیا ما در هر دقیقه یک میلیون لیوان یک‌بارمصرف و دو میلیون کیسۀ پلاستیکی مصرف می‌کنیم و در هر دقیقه یک کامیون پسماند کامل از پلاستیک به اقیانوس ریخته می‌شود. رودخانه‌های دنیا به شریان‌های پلاستیکی تبدیل شده‌اند که به طرف دریا حرکت می‌کنند. یکی از رودخانه‌های آلودۀ دنیا «سیتاروم» در اندونزی است که حجم پلاستیک زیاد، بخشی از رودخانه را که به پایتخت شهر جاکارتا می‌رساند، مسدود کرده است.» این‌ها بخشی از توصیف‌های مستند «غرق‌شدن در پلاستیک» است که امروز یکم مردادماه، رونمایی و اکران شد.
برای پیشگیری از حریق جنگل‌ها باید در مراکز استان ستاد مدیریت بحران تشکیل شود
سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور بر لزوم تشکیل ستاد مدیریت بحران در مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها برای پیشگیری از حریق جنگل‌ها تاکید کرد.
