بایگانی مطالب : انرژی
چقدر آب ذخیره داریم؟
خبرگزاری تسنیم در ۳۰ مرداد ۱۴۰۲ گزارش داد که نیمی از ظرفیت سدهای کشور خالی است
دورنمای مبهم الحاق به توافق پاریس
پس از هشت سال از شکل‌گیری توافق پاریس و جنجال‌های مرتبط با آن در کشور، حالا معاون حقوقی رئیس جمهوری می‌گوید که پیوستن ایران به توافق پاریس منوط به برداشتن تحریم‌ها از سوی ایالات متحده است. این در حالی است که تابستان امسال، گرمترین تابستان ثبت شده در تاریخ بوده و دانشمندان به آن لقب «جهنم گرما» اطلاق کرده‌اند. به همین دلیل بسیاری از دانشمندان و فعالان محیط زیست در جهان خواستار تسریع اقدامات دولت‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و فعالیت‌های مرتبط با سازگاری با شرایط تغییراقلیم شده‌اند.
نیاز به اجماع علیه سیاست‌های آبی طالبان
پس از احداث سد انحرافی کمال‌خان و کانال‌های منحرف‌کنندهٔ آب که آب هیرمند را به‌سمت گودزره هدایت می‌کنند و طبیعتاً حقابهٔ هامون را قطع می‌کنند، نوبت به کانالی موسوم به «قوش تپه» رسید تا علاوه‌بر ایران، کشورهای آسیای مرکزی هم از گزند جاه‌طلبی‌های آبی طالبان در امان نمانند. خلاف آنچه در مورد ایران وجود دارد، افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی هیچ توافقنامه‌ای در مورد استفاده از آب ندارند و براساس قوانین بین‌المللی، افغانستان به‌اندازهٔ سه کشور آسیای مرکزی حق دارد از آب آمودریا استفاده کند. پس از تکمیل و بهره‌برداری از کانال قوش‌تپه، جوامع پایین‌دستی در ازبکستان و ترکمنستان ممکن است ۱۵ درصد از آب آمودریا را که اکنون به این دو کشور می‌ریزد، از دست بدهند. چالش مشترک حول محور آب که همهٔ این چهار کشور را تهدید می‌کند، شاید بتواند راه حل مشترکی داشته باشد؛ راه‌حلی مانند یک اجماع منطقه‌ای.
حملونقل برقی و آلودگی هوا
آینده‌ای که دانشمندان از آن خبر می‌دهند آینده‌ای از ربات‌ها و خودروهای برقی و در کل، استفاده از تجهیزات الکترونیکی است که به کمک بشر می‌آیند. خودروها و موتورسیکلت‌ها جزء محبوب‌ترین این ابزارها هستند که طی سال‌های اخیر استقبال خوبی نیز از سوی کشورهای مختلف و سرمایه‌گذاران شده است. چراکه خیلی از کشورهای جهان قصد دارند با هدف مقابله با آلودگی هوا و کاهش میزان انتشار آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای و حفظ بهتر محیط زیست، خودروهای تمام الکتریکی و برقی را به تولید انبوه برسانند.
دورخیز برای حملونقل برقی بدون زیرساخت
شهردار تهران از انعقاد قرارداد تأمین هزار دستگاه خودروی برقی برای پایتخت خبر داده و گفته است که با سه وزارتخانه نیز برای تسهیلات ارائهٔ تاکسی‌های برقی به رانندگان تاکسی رایزنی خواهد کرد. پیش از این، خودروهای هیبرید که همزمان از بنزین و باتری‌های الکتریکی استفاده می‌کردند و نیازی به شارژ مستقیم آنها با استفاده از کابل برق نبود در کشور تردد داشتند اما مشخص نیست آیا منظور شهردار تهران از خودروهای برقی، خودروهای هیبرید قبلی است یا خودروهای تمام برقی. این در حالی است که به نظر می‌رسد هنوز زیرساخت‌های لازم برای تردد بدون دردسر خودروهای برقی در شهر تهران آماده نیست. مواردی مانند جایگاه‌های شارژ خودرو و ارائه خدمات تعمیر و عرضه قطعات یدکی این خودروها هنوز نه فقط در تهران که در سایر شهرهای کشور نیز فراهم نشده است. اگرچه شهرداری تهران اخیراً قراردادی را به امضا رساند که براساس آن، یک شرکت متعهد به ساخت و تحویل ۷۳ ایستگاه شارژ تا شهریورماه در تهران شده است.
برنامه هفتم «ارزیابی» را دور زد
در اصلاحیه تازه لایحه برنامه هفتم توسعه، پروژه‌های انتقال آب از دریا و دریاچه‌ها از شمول ارزیابی اثرات محیط زیستی خارج شده‌اند و آب با تایید شورای عالی آب می‌تواند برای مصارف کشاورزی و صنعتی منتقل شود. سازمان حفاظت محیط زیست که از جمله اصلی‌ترین ارکان تایید چنین پروژه‌هایی بود، با اینکه در سال‌های گذشته نتوانسته چندان قوی ظاهر شود، با این اصلاحیه از بررسی و ارزیابی پروژه‌های انتقال آب کنار گذاشته شده است و شورای عالی آب باید مجوز این انتقال را بدهد. این در حالی است که دبیر انجمن ارزیابی محیط زیست ایران به «پیام‌ما» می‌گوید: «برای تعیین آنکه چه پروژه‌ای مشمول ارزیابی است نه برنامه هفتم توسعه و نه شورای عالی آب امکان تصمیم‌گیری ندارند. از نظر قانونی شورای عالی محیط زیست، تنها سازمانی است که می‌تواند بگوید یک طرح مشمول ارزیابی است یا خیر و هرچه به غیر از این رخ دهد نقض قانون است.»
«کمبود» جایگزین «ناترازی» برق شد
«ناترازی برق» اصطلاحی تخصصی است که به وضعیت نامتناسب تولید و مصرف برق اشاره دارد. این اصطلاح حالا دیگر به واژه‌ای آشنا بدل شده و افکار عمومی با آن آشنایی دارند. در سال‌های اخیر با شدت گرفتن ناترازی در صنعت برق، اطلاع‌رسانی مسئولان صنعت برق برای کاهش مصرف باعث شده که ایرانیان بیش از گذشته با مشکلات این صنعت آشنا شوند. با این‌حال گزارش‌های تخصصی در این حوزه نشان می‌دهد که بحران ناترازی عمیق‌تر از چیزی است که بتوان با کاهش مصرف در بخش خانگی آن را جبران کرد. برای نمونه، پایگاه خبری اتاق ایران دیروز گزارشی مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران را منتشر کرد که بخشی از این بحران را هویدا کرده است. بر اساس این پژوهش، بررسی کمبود برق در اوج مصرف سال ۱۴۰۲ نشان داده که ناترازی برق ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته و باید از آن به عنوان پدیده «کمبود برق» یاد کرد.
«سی ان جی» از توسعه جاماند
عموم کارشناسان حوزهٔ انرژی بر این باورند که یکی از راه‌های کاهش ناترازی بنزین در کشور، توسعهٔ صنعت «سی‌ان‌جی» در بخش حملونقل کشور است. باوجوداین، به‌نظر می‌رسدتعداد مصوبات به اجرا درنیامده در این بخش کم نیست. فراموشی این مصوبات در کنار توجه اندک برنامه‌های توسعهٔ پنج‌ساله کشور به این حوزه، موجب شده است براساس آمار شرکت پخش فرآورده‌های نفتی درحال حاضر سهم سی‌ان‌جی در سبد سوخت کشور ۲۱.۲ درصد معادل مصرف روزانه ۲۲.۴ میلیون مترمکعب سی‌ان‌جی باشد. و این درحالی‌است که طبق افق تعریف‌شده در سال ۱۴۰۴ مقرر شده است مصرف سی‌ان‌جی در بخش حملونقل (خودروهای سبک) به ۳۰ درصد افزایش یابد.
«انرژی » در بحران
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در ادامه بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه، بخش انرژی (برق، گاز و نفت و فرآوده‌های نفتی) این برنامه را ارزیابی کرد. در این گزارش چالش و مسائل بخش انرژی بررسی شده و با نگاهی به جایگاه انرژی در برنامه ششم توسعه، لایحه برنامه هفتم توسعه نقد و ارزیابی شده است. در پایان این گزارش احکام پیشنهادی اتاق ایران در حوزه ارائه شده است. این گزارش بخش انرژی کشور را بحرانی اعلام کرده است. براساس این گزارش، کسری حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز گاز طبیعی و قطع گاز صنایع در زمستان، اعمال خاموشی‌های گسترده طی سه‌ماهه گرم سال به صنایع و کسری ۱۱ هزار مگاواتی توان تولید برق در پیک تابستان، نیاز به واردات بنزین، کسری ۱۹۰ هزارمیلیارد تومانی منابع هدفمندی یارانه‌ها، نشان از وضعیت بحرانی بخش انرژی کشور دارد. گزارش اتاق ایران می‌گوید: «این وضعیت اثرات خود را در گام اول در قالب قطعی‌های بدون برنامه و سپس برنامه ریزی شده به صنایع نشان داد. ارزش کاهش تولید ۶.۲ میلیون تنی محصولات پتروشیمی در سال ۱۴۰۱ که عمدتا به دلیل محدویت‌های خوراک گاز بوده است بالغ بر ۲.۶ میلیارد دلار برآورد شده است.»
سهم «هور» به شلتوک رسید
هورالعظیم همچنان تشنه است. رود کرخه در حالی سومین خشکسالی پیاپی را سپری می‌کند که هورالعظیم، چهل هزار راس گاومیش حاشیه رودخانه و کشاورزان، هنوز در حسرت آب، له‌له می‌زنند. کشمکش بر سر آب بالا گرفته است؛ از یک سو تالاب نیمه‌جان و از سوی دیگر کشاورزان حقابه‌شان را مطالبه می‌کنند.
