بایگانی مطالب : آثارباستانی
پایان فصل دوم کاوش باستان‌شناسی در «تُم گاوان» جیرفت
سرپرست پایگاه ملی محوطه‌های تاریخی جیرفت اعلام کرد که فصل دوم از کاوش با هدف شناخت بیشتر جنبه‌های فرهنگی و تاریخی محوطه تُم گاوان جیرفت رو به پایان است.
ایست قلبی کاوش‌های باستان‌شناسی
نبض کاوش‌های باستان‌شناسی در ایران کند نمی‌زند، بلکه تقریباً ایستاده؛ سال‌هاست هیچ برنامهٔ منظم و منسجمی برای انجام این فعالیت‌های فرهنگی در کشور وجود ندارد و معدود کارهای انجام‌شده هم در ابعاد بسیار کوچک یا برای مقاطع زمانی کوتاه‌مدت صورت می‌گیرد. همان‌ها هم با وجود تأثیر قابل‌توجه در جهان باستان‌شناسی اما در ایران یا کوچک دیده می‌شوند یا اصلاً دیده نمی‌شوند. هم‌زمان با این عقب‌ماندگی‌ها که حالا به تأکید برخی کارشناسان به ۵۰ سال هم رسیده، کشورهای همسایه ایران از شمال تا جنوب به‌دنبال تحریف واژه‌ها و ثبت فرهنگ به‌نام خود هستند. از سوی دیگر آمار حفاری‌های غیرمجاز هم ایران را جزو کشورهای در وضعیت قرمز قرار داده است و سودجویان بیشترین آسیب‌ها را به لایه‌های فرهنگی کشور وارد می‌کنند.
چاره‌جویی جهانی برای تاب‌آوری بناهای تاریخی در برابر تغییراقلیم
هجدهم آوریل، مقارن با سی‌ام فروردین امسال، مصادف است با روز جهانی محوطه‌ها و بناهای تاریخی. «ایکوموس»، شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها، هر ساله با انتخاب یک شعار، برنامه‌های خود را اعلام می‌کند و توصیه‌هایی را به اعضای خود ارائه می‌دهد. یکی از برنامه‌های امسال توجه به تاثیر تغییر اقلیم بر وضعیت بناهای تاریخی است.
معدنکاری بی‌ضابطه و تخریب البرز مرکزی
آثار دوده‌ها را پاک کردیم
|پیام ما| روستای «سراب بهرام» در پنج کیلومتری جنوب شهر نورآباد ممسنی و در مسیر این شهر به کازرون قرار دارد. نام این روستا از سراب (چشمه) بزرگی که در کنار آن قرار دارد، گرفته شده است. سراب نیز نام خود را از نقش‌برجستهٔ زیبایی که بر دیوارهٔ مجاور آن حک شده است، به‌دست آورده. در این نقش‌برجسته که ۳.۸۵ متر عرض و ۲.۹۰ متر ارتفاع دارد، بهرام دوم، پنجمین شاه ساسانی (۲۷۶-۲۹۳ میلادی)، در میان چهار نفر از صاحب‌منصبان دولتی به تصویر کشیده شده است. بهرام دوم درحالی‌که دست‌ها را بر روی غلاف شمشیرش گذاشته است، در وسط و کمی جلوتر از سایرین بر روی تخت نشسته است. طرح اولیهٔ مرمت این اثر سال ۱۳۹۹ تهیه و سال ۱۴۰۱ نیز مرمت‌هایی روی این اثر صورت گرفت.
افزایش موج تخریب آثار تاریخی خلیج فارس
بندر باستانی سیراف یکی از کهن‌ترین بنادر خلیج‌فارس است که از گذشته تاکنون به حیات خود ادامه داده و در مبادلات تجاری و بازرگانی جنوب ایران نقشی پررنگ داشته و در مورد این بندر در متون تاریخی بسیار نوشته شده است. مرحله جدید کاوش‌های باستان‌شناختی سیراف پس از انجام فصل اول در سال ١٣٨٥ و فصل دوم به سال ١٣٨٨، از خردادماه ۱۴۰۱ در کمتر از دو ماه با مجوز پژوﻫشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد. این کاوش‌ها پس از حدود ۱۳ سال از سر گرفته شد و اعتبار آن را اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ﺑوشهر تأمین کرد. حالا باستان‌شناسانی که پس از وقفه‌ای ۱۳ ساله، بندر ساسانی سیراف در سواحل خلیج فارس را کاوش کردند، هشدار دادنده‌اند که کاوش‌های باستان‌شناختی کشورهای حاشیه خلیج فارس رشد و شتاب بسیار بیشتری در مقایسه با ایران دارد و این در حالیست که موج تخریب آثار تاریخی خلیج فارس سرعت بیشتری گرفته است.
غفلت از مدیریت اجتماعی جنگل‌ها
شهرها را برای شهروندان «زیست‌پذیر» کنید
کمتر از ۳۰ سال دیگر یعنی تا سال ۲۰۵۰، ۷۰ درصد جمعیت جهان شهرنشین می‌شوند. در آینده هرچند احتمالاً فرصت اشتغال بیشتر و دسترسی بهتری به خدمات فراهم می‌شود، اما این تغییر می‌تواند خطری بزرگ برای آیندهٔ بهداشت و سلامت عمومی باشد. براساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، اگر سیاستگذاران و مدیران شهری چاره‌ای برای بهبود زندگی شهری نیندیشند، شهرنشینی به یکی از تهدید‌های جدی برای سلامت عمومی مردم قرن ۲۱ تبدیل می‌شود. طبق این گزارش تاکنون فقط ۱۲ درصد شهرها توانسته‌اند به اهداف کنترل آلودگی برسند و همین حالا هم بسیاری از شهرها با مشکلاتی چون سکونتگاه‌های غیررسمی، نبود دسترسی به آب سالم و فقر دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بنابراین، پیش‌بینی می‌شود در آینده ازدحام بیش از حد در شهرها منجر به افزایش ابتلا به بیماری‌های عفونی و همچنین افزایش نرخ خشونت، بیماری‌های غیرواگیر و بیماری‌های روانی به‌دلیل نحوهٔ معماری محیط‌های شهری شود. به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت می‌گوید شهرها باید اولویت برنامه‌ریزی قرار بگیرند تا با یک رویکرد حکمرانی بین‌بخشی مؤثر برای تقویت توسعهٔ محلی، حکومت‌ها را در برابر اهداف ارتقای سلامت عمومی پاسخگو کنند.
کاشت «یک میلیارد نهال» با چقدر پول و آب؟
|پیام ما| از زمان تصویب طرح کاشت یک میلیارد درخت تا زمان اجرای طرح در آذر ۱۴۰۲، سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری، تلاش کرده است به انتقادهای کارشناسی خارج از بدنهٔ دولت پاسخ دهد. اگرچه این سازمان تلاش کرد تا با نشست‌های مختلفی آرای کارشناسی را، چه موافق و چه مخالف، دریافت کند، اما مانند بسیاری تصمیمات دیگر دولت، این طرح نیز به تصویب رسیده و در حال اجراست. این‌بار مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی می‌گوید اگرچه دولت ضمن تعیین اهداف طرح، با نگاهی کلان نسبت به طراحی مراحل اجرایی، عرصه‌های اجرا، برآورد مالی و ایجاد ساختار اجرایی-تشکیلاتی و تقسیم‌کار دستگاه‌های مختلف اقدام کند، اما «بررسی مستندات طرح بیانگر ابهام‌های جدی در حوزه‌های مختلف نظیر میزان هزینه‌های اجرایی طرح و نحوه تأمین منابع مالی آن، تأمین آب موردنیاز طرح (به‌ویژه در مناطق مرکزی و شرقی کشور) و چگونگی جلب مشارکت مردمی (به‌ویژه در مرحلهٔ نگهداشت درختان) است.» همچنین این گزارش تلاش کرده است الزامات لازم برای بهبود و ارتقای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت را ارائه کند.
ردپای تغییراقلیم در سیل بلوچستان
شهرستان‌های دشتیاری قصرقند، نیکشهر و چابهار بیشترین آسیب در سیلاب‌های اسفند ۱۴۰۲ دیده‌اند. جاده‌ها برای عملیات امداد و نجات بسته شده و سیل پس از چندروز بارندگی شدید باعث شکسته شدن بستر رودخانه‌ها و سرازیر شدن سدها شد. بیش از ۱۰ هزار نفر در اثر سیل آسیب دیدند.
