بایگانی مطالب : تغییر اقلیم
روستا؛ «رئیسی» و برنامهٔ هفتم
«آزادی آلودگی» به‌معنای زمین‌های غیرقابل سکونت است
|پیام ما| جوزف استیگلیتز، اقتصاددان اهل آمریکا و برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۰۱ در مقاله‌ای که در تاریخ اول مِی 2024 در پایگاه تحلیلی «پروجکت سندیکیت» منتشر کرده دربارهٔ عواقب وضعیت سیاسی در آمریکا و انتخابات پیش رو در این کشور هشدار داده است. او با نقد رویکردهای نئولیبرالی دربارهٔ وخامت شاخص‌های اقتصادی و تشدید بحران محیط زیست و تغییراقلیم هشدار داده است. متن ترجمه شدهٔ مقاله پیش روی شماست.
قلمروی ناشناخته تغییر اقلیم
|پیام ما| سال گذشته زمین حدود ۰.۲ درجهٔ سانتیگراد بیشتر از پیش‌بینی مدل‌های اقلیمی گرم شد. درحالی‌که ممکن است این عدد چندان قابل‌توجه نباشد، اما وقتی که چنین میزانی از گرمای پیش‌بینی‌نشده در سطح جهان اندازه‌گیری می‌شود، یعنی موضوع جدی‌تر از چیزی است که فکرش را می‌کنیم.
تجارت بدون حقابه
در شرایطی که ایران نیز مانند دیگر کشورهای جهان هنوز حاکمان فعلی افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسد و از زمان روی کار آمدن زمامداران فعلی، دولت نتوانسته است حقابهٔ ایران از هیرمند را محقق کند، به‌نظر می‌رسد بخش خصوصی اقتصاد ایران تلاش می‌کند تا مراودات تجاری خود را با طالبان تحکیم ببخشد. این درحالی‌است که در زمان دورهٔ ثبات نسبی و پیش از روی کار آمدن دوبارهٔ طالبان، حداقل سیلاب‌های هیرمند به ایران می‌رسید، اما طی دو ماه گذشته و با وجود دو طغیان بزرگ هیرمند در اسفند ۱۴۰۲ و فروردین ۱۴۰۳، تمام آب حاصل از سیلاب به‌جز مقدار اندکی، به‌وسیلهٔ سازه‌های آبی افغانستان در نزدیکی مرزهای شرقی ایران، به شورهزار «گودزره» روان شد. حالا همایشی میان دو کشور برگزار شده است که بر بهبود امنیت این کشور در دو سال اخیر و مهیا بودن شرایط سرمایهگذاری در این کشور از سوی اتاق بازرگانی ایران تأکید دارد. اتاق بازرگانی ایران خبر از توسعهٔ همکاری در بخش‌هایی داده است که پیشتر به‌عنوان یکی از اهرم‌های تحقق تأمین حقابه در وزارت امور خارجهٔ کشورمان و در قالب کمیته‌های تخصصی پیگیری می‌شد.
جستجوگران گنج
اگر یک روز در کشوی میز کارتان یک نقشۀ گنج پیدا کنید، آیا میز کارمندی خود را رها می‌کنید و به‌دنبال گنج می‌روید یا همچنان به زندگی حقوق‌بگیری خود ادامه میدهید؟ در اقتصادی که در سال گذشته با تورمی ۴۰.۷ درصدی روبه‌رو بوده است و هر روز از ارزش پساندازتان کم شده، آیا پا جای پای پدرانتان میگذارید و به‌دنبال کسب ثروت از راه تدریجی و انباشتی می‌روید یا قمار می‌کنید و به‌دنبال ثروتی میگردید که می‌توان آن را یک‌شبه به‌دست آورد؟
توزیع ناعادلانهٔ گرمایش
به‌تازگی مقاله‌ای در نشریهٔ علمی نیچر با عنوان پیمان اقتصادی تغییراقلیم (The economic commitment of climate change) منتشر شد که به ارزیابی صرفه‌پذیری اقتصادی سیاست‌هایی پرداخته است که در مقیاس جهانی برای مقابله با گرمایش زمین اتخاذ شده‌اند. این مقاله یک بازهٔ زمانی ۲۵ساله، یعنی از حالا تا سال ۲۰۴۹ میلادی را در نظر گرفته است و نشان می‌دهد با وجود آنکه سیاست‌های مقابله با گرمایش زمین هزینه‌بر هستند، اما با ملاک قرار دادن دو عامل متوسط بارش و دمای روزانه می‌توان برآورد کرد درصورت اجرا نشدن سیاست‌های مقابله با گرمایش زمین، خسارت‌های اقتصادی ناشی از تغییراقلیم به‌مراتب بیشتر از این هزینه‌ها هستند. نتایج به‌دست‌آمده از این حیث اهمیت دارد که متر و معیار معتبری برای نشان دادن توجیه‌پذیری طرح‌های محیط‌زیستی با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای فراهم می‌کند و نشان می‌دهد این طرح‌ها درواقع به‌صرفه هستند. این نتایج همچنین با پیش کشیدن مبحث عدالت اقلیمی نشان می‌دهد مناطق کمتربرخوردار بیشتر از مناطق مرفه بر اثر تغییراقلیم آسیب اقتصادی می‌بینند و خسارت‌های گرمایش زمین ناعادلانه در زمین توزیع می‌شود.
تأمین آب از بیرون مرزها امید واهی است
دیپلمات است و پیش از گفت‌وگو به‌نظر می‌رسد باید مصرانه از حقوق بین‌الملل دفاع کند. تلاش‌ها و مطالعاتش برای آب، اما او را به‌سمت تلاش‌های تک‌بُعدی برای محقق‌کردن حقوق بین‌المللی آب سوق نداد، بلکه نگاهش در این گفت‌وگو بیش از بسیاری کارشناسان آب به داخل و منابع آب‌های داخلی است. «سید عباس عراقچی»، معاون سیاسی وزارت امور خارجه در دولت حسن روحانی است که بسیاری از ایرانی‌ها نامش را گره‌خورده به «برجام» می‌شناسند. او برای استیفای حقوق آبی ایران به‌ویژه در مرز شرقی تلاش کرده است. تلاشی که به‌نظر می‌رسد تحولات تاریخی منطقه درنهایت آن را ناکام گذاشته است. بااین‌حال، آنچه در این گفت‌وگوی یک‌ساعته بر آن تأکید می‌کند، علاوه‌بر لزوم پایبندی به معاهدات و تلاش برای احقاق حقوق بین‌المللی آب کشور، خوداتکایی به منابع داخلی آب از طریق بهینه‌سازی مصرف است. او که جنبه‌های جدیدی از دیپلماسی آب را شرح می‌دهد، می‌گوید جهان پر از تجربه و درس‌آموخته برای ایران‌ِ بی‌آب است تا بتواند بدون اضطراب از قطع آب‌هایی که از کشورهای همسایه می‌آیند، روزگار خشکی و بی‌آبی را سپری کند. روشی که نه‌تنها قطعی و قابل اتکاست، بلکه نه تحریم‌بردار است و نه در گرو چندوچون روابط با همسایگان.
کیفیت سفر کم شد
|پیام ما| ستاد مرکزی هماهنگی سفر از ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ تا ۲۴ فروردین ۱۴۰۳ فعال بود و آمارهای ارائه‌شده از سوی مسئولان نشان می‌دهد در موج نخست از ۲۴ اسفند تا ۵ فروردین سفر ۲۲ درصد و اسکان اقامتگاه‌های رسمی ۳۲ درصد کاهش، در موج دوم ۵ تا ۱۳ فروردین سفر ۲.۶۶ درصد و اسکان اقامتگاه‌های رسمی ۲.۴۵ درصد رشد و در موج سوم ۱۳ تا ۲۴ فروردین سفر ۲۸.۶ درصد رشد داشته است. اما کارشناسان معتقدند با توجه به روندی که سفر طی ۱۰ سال گذشته طی کرده و از سوی دیگر شفاف نبودن آمار، هنوز نمی‌توان توصیف درستی از سفر و گردشگری داخلی داشت.
معماری ایران دچار تجمل‌گرایی شده است
از روزی که آپارتمان‌های قدونیم‌قد با نماهای رومی و سنگ‌های گرانیتی بخشی از هویت شهرهای ایران شدند، بسیاری از متخصصان حوزه معماری، امیدشان را به آینده پایدار از دست دادند. این در حالی است که معماری سنتی ایران به دلیل هارمونی با ویژگی‌های اقلیمی و فرهنگی توانسته بود به نیازهای اجتماعی و اقتصادی شهر و شهروندان پاسخ دهد. شاید به همین دلیل است که وقتی صحبت از توسعه پایدار در حوزه معماری و شهرسازی به میان می‌آید، هنوز هم برخی بازگشت به معماری گذشته را راه‌حل مناسب می‌دانند. اما فرزانه سفلایی، استاد دانشکده معماری دانشگاه همپتون ویرجینیا نظر دیگری در این باره دارد. او که سال‌ها در حوزه معماری پایدار در ایران، چین و ایالات متحده آمریکا تحقیقات گسترده‌ای داشته، معتقد است که بازگشت به گذشته درست نیست، بلکه باید با استفاده از تجربه معماری سنتی ایران و تکنولوژی روز جهان به توسعه پایدار در حوزه معماری و شهرسازی رسید. به گفته او، معماری امروز ایران دچار تجمل‌گرایی شده است.
گرد مرگ بر «باغ عدن»
به‌گفتهٔ گذشتگان، باغ عدن زمانی بین دو رودخانهٔ دجله و فرات قرار داشت، اما اکنون تالاب‌های این منطقه در حال خشک شدن هستند و این درحالی‌است که مبارزه برای نجات این مرداب‌ها توأم با خطر جانی برای فعالان محیط‌زیست است. «جاسم الاسدی»، یک فعال محیط‌زیست عراقی، مستقیم جلوی بلم (نوعی قایق چوبی) باریک ایستاده و به دوردست نگاه می‌کند. باد ملایم صورتش را نوازش می‌کند و قایق او در این روز زمستانی اما آفتابی، به‌آرامی در مرداب نزدیک شهر «الجبایش» واقع در جنوب عراق پیش می‌رود. گاومیش‌های اهلی آسیایی در کنار آلونک‌های بافته از نی می‌چرند و حواصیل‌‌ها بالای سرشان چرخ می‌زنند. بالهٔ رنگارنگ یک شاه‌ماهی زیر نور آفتاب می‌درخشد.
