تبلیغ کالاهای انرژی‌بر ممنوع

|پیام ما| براساس مصوبهٔ شورای‌عالی انرژی، بیش از پنج وزارتخانه علاوه‌بر وزارتخانه‌های نفت و نیرو، موظف به همکاری در مدیریت تولید و مصرف و همچنین متنوع‌سازی سبد انرژی کشور شده‌اند. براساس آخرین مصوبهٔ این نهاد، تبلیغات کالاهای انرژی‌بر ممنوع است و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیت جلوگیری از رخداد و نظارت بر اجرای این بند از مصوبه را با همکاری صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، برعهده دارد. همچنین، این مصوبه علاوه‌بر تکلیف بر استانداردسازی ادوات تولید و مصرف، اداره‌های دولتی را موظف کرده است پنج تا ۲۰ درصد برق خود را از برق تجدیدپذیر تأمین کنند.

ممنوعیت تبلیغ کولرهای گازی

مدیرعامل شرکت توانیر اعلام کرد که براساس مصوبه شورای عالی انرژی، تبلیغ کولرهای گازی ممنوع است.

سه‌نهاد شصت‌ساله

شش‌دهه از تأسیس «وزارت آب و برق»، «سازمان تعاون روستایی ایران» و «سازمان جلب سیاحان» گذشت. سه‌نهاد در سه‌حوزۀ مجزا اما هرسه مهم و مؤثر در توسعۀ پایدار، هرچند که تقریباً جایگاه و پایگاه هیچ‌یک درست فهم و درک نشده است.

تقلای ترکیه برای مصادرهٔ آب ارس

اختلاف بر سر اقدامات سازه‌ای کشور ترکیه برای مهار آب‌های سطحی از بیش از یک دهه قبل بالا گرفته است. کشورهای منطقه، خصوصاً عراق بر سر ابر پروژهٔ «گاپ» در سرشاخه‌های دجله و فرات با همسایهٔ شمالی‌شان، ترکیه به‌اختلاف خورده‌اند. از طرفی ایران نیز به‌دلیل آنکه از تبعات ثانویهٔ سد‌سازی در بالادست دجله و فرات آسیب می‌بیند نیز به این اعتراض پیوسته است. اما ترکیه به‌دنبال آنچه که «توسعهٔ آب‌محور» خوانده، طرح‌های بلندپروازانهٔ دیگری را در سر می‌پروراند. ابرپروژه‌ای دیگر به‌نام «داپ» در شرق ترکیه در دست اجراست که بخشی از این پروژه به مهار آب در حوضهٔ آبریز رودخانهٔ ارس مربوط می‌شود. رودخانه‌ای مرزی که امروزه علاوه‌بر موضوع آلودگی آن، رقابت کشورهای منطقه بر سر بهره‌برداری آب آن نیز از مهمترین مسائل هیدروپلیتیکی منطقه محسوب می‌شود. در مقالهٔ «توسعۀ آب محور ترکیه در حوضهٔ آبریز فرامرزی ارس» که اخیراً توسط «سعید نسترنی عموقین»، «سیده زهرا قریشی»، «حجت میان‌آبادی» و «عاطفه پرورش ریزی» در مجلهٔ «مدیریت آب و آبیاری» دانشگاه تهران منتشر شده، ابعادی از اقدامات ترکیه در حوضهٔ رودخانهٔ ارس مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، ترکیه برای مهار ۳.۷۴۳ میلیارد مترمکعب آب دورخیز کرده است. برنامه‌ای که علاوه‌بر تأثیرات محیط‌زیستی در پایین‌دست رودخانهٔ ارس، می‌تواند بر معادلات دیپلماتیک منطقه نیز تأثیر سوء بگذارد. نویسندگان این مقاله بر این باورند که ترکیه در حوزهٔ آب‌های فرامرزی سعی دارد با «تحریف گفتمان» از آب به‌عنوان یک ابزار سیاسی در منطقه استفاده کند.

خیز دولت برای توسعهٔ نیروگاه‌ها

|پیام ما| درحالی‌که کارشناسان و صنعتگران بخش خصوصی صنعت برق کشور، اصلی‌ترین چالش در زمینهٔ رفع ناترازی تولید و مصرف برق کشور را نبود سرمایه‌گذاری لازم و عدم امکان بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به‌شکل سودآور، در این بخش می‌دانند، به‌ویژه در روزهایی که دولت نیز با مشکلات متعدد در تأمین بودجه و اعتبار دست‌وپنجه نرم می‌کند، وزارت نیرو اعلام کرده است سه برنامه برای کاهش حداکثری یا رفع ناترازی برق دارد. وزارت نیرو می‌گوید این برنامه‌ها در توسعهٔ سه بخش ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی، سیکل ترکیبی و انواع تجدیدپذیرها پیش‌بینی شده است. پیش از پایان سال ۱۴۰۲ برآوردها از افزایش پنج درصدی ناترازی برق در کشور برای سال ۱۴۰۳ حکایت داشت.

تداوم ناترازی بنزین در سال پیش‌ رو

|پیام ما| پیش از پایان سال ۱۴۰۲ کارشناسان بخش خصوصی دربارهٔ تشدید ناترازی بنزین در سال ۱۴۰۳، هشدار داده و اعلام کرده بودند که این ناترازی به‌ویژه در نخستین روزهای سال و با توجه به سفرهای نوروزی به‌شکل جدی، خودش را نشان خواهد داد. حالا دولت که می‌گفت نه مشکلی در تأمین بنزین وجود دارد و نه دلیلی برای نگرانی از ناترازی، اعلام کرده است که نه‌فقط رکورد مصرف بنزین کشور در ۱۰ روز نخست کشور شکسته شده که در روز ۱۱ فروردین دولت ناچار به توزیع ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین در جایگاه‌های سوخت شده است. رانندگان و مسافران نوروزی اما طی این مدت از کمبود و عدم دسترسی به بنزین چه یارانه‌ای و چه آزاد، گلایه داشتند. موضوع مهمتر آنکه هشدارهای کارشناسی اعلام می‌کند این آغاز روند تشدید ناترازی است که در سال ۱۴۰۳ ادامه پیدا می‌کند. براساس اعدادی که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی پیشتر اعلام کرده بود در سال ۱۴۰۳، میانگین مصرف بنزین ۸ الی ۱۰ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ رشد خواهد کرد و به ۱۲۴ الی ۱۲۶ میلیون لیتر خواهد رسید.

تشدید ناترازی بنزین در نوروز

|پیام ما| کارشناسان انرژی نسبت به تشدید ناترازی بنزین در نوروز ۱۴۰۳ با توجه به افزایش سفرها، هشدار می‌دهند. دولت اما معتقد است نگرانی‌ای وجود ندارد؛ هرچند مانند سال گذشته سهمیه‌ای برای سفرهای نوروزی شهروندان در نظر نگرفته است. از سوی دیگر مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی کشور اعلام کرده است با توجه به تقارن ماه رمضان و نوروز، برآوردی از میزان مصرف بنزین در نوروز وجود ندارد.

تکرار ناترازی برق در سالی که گذشت

با وجود اقدامات صورت گرفته در دولت سیزدهم و اتخاذ سیاست‌های مختلف در این حوزه برای افزایش تولید برق، آمار‌ها نشان می‌دهد که این صنعت در سال ۱۴۰۲، ناترازی ۱۷ درصدی را پشت سر گذاشته است.

زباله‌سوز ۶هزار تنی، بلای جان تهران

درحال حاضر بیش از ۱.۳ میلیارد تن پسماند جامد شهری در سراسر جهان تولید و با توجه به توسعهٔ شهرنشینی و روند رشد جمعیت، پیش‌بینی می‌شود این مقدار در طی سال‌های آینده به‌طرز چشمگیری افزایش پیدا کند. این میزان پسماند، تأثیر قابل‌توجهی در گرمایش جهانی و پدیدهٔ تغییراقلیم دارد. ازاین‌رو، در پژوهشی جدید که توسط پژوهشگران ایرانی به‌همراه پژوهشگران دانشگاه‌های تگزاس و پلی‌تکنیک مادرید انجام گرفته و در ماه اخیر در مجلهٔ energy reports به چاپ رسیده است، برای تخمین میزان انتشار ناشی از مسیرهای متداول مدیریت پسماند جامد شهری از جمله، دفن به‌عنوان اولین راهکار و زباله‌سوز جامد شهری به‌عنوان تکنولوژی قابل‌توجه در کشورهای درحال‌توسعه، مدل محاسباتی جهت تخمین ردپای کربن نیروگاه‌های زباله‌سوز و دفن پسماند، ارائه شده است. در این تحقیق به‌طور خاص به مطالعه و بررسی میزان انتشار دی‌اکسیدکربن در مرکز دفن پسماند آرادکوه تهران و نیروگاه زباله‌سوز سه مگاواتی با ظرفیت پذیرش پسماند ۲۰۰ تن در روز واقع در این مجموعه پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد که راه‌اندازی زباله‌سوز شش هزار تنی که در دستورکار است و تاکنون مطالعات محیط زیستی، پیوست سلامت و پدافند غیرعامل نداشته، عواقب جبران‌ناپذیری برای پایتخت به‌همراه می‌آورد.

ناترازی بلندمدت گاز

|پیام ما| دی امسال بود که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی قابل‌توجه نسبت به افزایش معنادار ناترازی تولید و مصرف گاز هشدار داد. براساس این گزارش در سال ۱۴۰۱، میزان ناترازی به‌صورت متوسط در سه ماه سرد سال و در سردترین ماه سال به‌ترتیب ۲۲۷ و ۳۱۵ میلیون مترمکعب در روز بوده است. این گزارش هشدار داده بود که ادامهٔ روند کنونی تأمین انرژی کشور را با چالش بسیار جدی‌تری روبه‌رو خواهد کرد. حالا «آرش نجفی»، رئیس کمیسیون اتاق ایران، می‌گوید این عدد طی چند سال آینده به عدد ۵۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید. در حال حاضر، کارشناسان دو پاسخ عمده برای مسئلهٔ ناترازی گاز ارائه می‌دهند: نخست، اختصاص دادن منابع به وزارت نفت جهت افزایش تولید و دوم، اصلاح قیمت انرژی در کشور. اگرچه این دو پاسخ‌ را نباید کنار گذاشت، کارشناسان اتاق ایران اما معتقدند که یک راه‌حل ساده برای حل ناترازی گاز طبیعی وجود ندارد و باید با بسته‌ای از راهکارهای ترکیبی که هرکدام بخشی از مسئله را حل می‌کنند، به مسئلهٔ ناترازی پاسخ داد.