بایگانی مطالب : میراث
فصل انارچینی
|پیام ما| نیمهٔ آبان که از راه می‌رسد، کوچه‌‌باغ‌های «تفت» پر می‌شود از صدای «الله»؛ این، یعنی زمان برداشت انار در این شهر کویری شروع شده است. فردی که بالای درخت انار را می‌چیند، با نوای «الله» به فردی که پایین درخت ایستاده، ندا می‌دهد که انار را با دستانش بگیرد. حالا چهارسالی است که در همین روزها، تفت با تجربهٔ جدیدی دربارهٔ انار آشنا شده، جشنوارهٔ «انارچینی» که ثبت ملی شده و پروندهٔ آن برای ثبت جهانی هم آماده شده است. این رویداد، با محوریت شهرستان تفت به عنوان یکی از رویدادهای گردشگری سال ۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
دخل و خرج ناتراز موزه‌ها
«مرجان حاجی‌رحیمی»، روزنامه‌نگار حوزهٔ میراث فرهنگی، روز دوشنبه (۸ آبان) در صفحهٔ شخصی خود در اینستاگرام از احتمال قطع گاز کاخ‌موزهٔ جهانی گلستان نوشت. آن‌طور که او نوشته بود: «پس از سه بار اخطار قطعی گاز به‌دلیل بدهی، روز دوشنبه مأمور گاز به کاخ‌موزهٔ جهانی گلستان رفت تا گاز این مجموعه را به‌دلیل بدهی قطع کند که با اصرار رئیس کاخ گلستان مأمور گاز از این کار منصرف شد. این درحالی‌است که درآمد کاخ‌موزهٔ جهانی گلستان در شش‌ماههٔ اول سال حدود ۳۰ میلیارد تومان بوده که مثل درآمد همهٔ موزه‌ها به خزانهٔ دولت واریز شده است. واریز درآمد موزه‌ها به خزانهٔ دولت کار اشتباهی است که رؤسای موزه‌ها را از فعالیت اضافه منصرف می‌کند. کاخ‌موزهٔ جهانی گلستان به‌دلیل آنکه در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده، مقصد اول گردشگران خارجی به‌شمار می‌رود.» حالا گرچه روابط‌عمومی کاخ‌موزهٔ گلستان در پاسخ به «پیام ما» می‌گوید که مشکل حل شده است و «آفرین امامی»، رئیس کاخ‌موزه گلستان، هم تصریح می‌کند که در این باره صحبتی نخواهد کرد، اما بار دیگر نگاه‌ها به‌سمت دخل و خرج موزه‌ها جلب شده است.
چراغ خاموش «متقال‌بافی»
بسیاری از مشاغل سنتی و صنایع هنری ایران با آن قدمت چند هزار ساله که ریشه در آب و خاک و ذهن و قلب تک‌تک ما دارند، این روزها صدای نفس‌های آخرشان را می‌شنویم و می‌روند تا برای همیشه در آلبوم خاطرات و تاریخ ایران جا پیدا کنند و فقط با فهرست طولانی از صنایع دستی فراموش شده ایران روبه‌رو شویم. به فهرست بلندبالای صنایع دستی رو به فراموشی که نگاهی بیاندازیم، انواع و اقسام پارچه‌بافی را می‌بینیم؛ از کارت‌بافی گرفته تا زری‌بافی. همگی هم یک علت اصلی یعنی ورود دستگاه‌های نساجی عریض و طویل و ده‌ها علت فرعی دارند. هنر متقال‌بافی هم از این قاعده مستثنی نیست؛ هنر پارچه‌بافی از الیاف طبیعی که این روزها در مزایای پوشاک الیاف طبیعی بسیار می‌شنویم.
دربارهٔ کوروش همه‌چیز را نمی‌دانیم
هفتم آبان روزی است که به پاس تلاش‌های پادشاه هخامنشی به نام «کوروش» نام‌گذاری شده است و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری به همین مناسبت با همکاری موزهٔ ملی ایران یک نشست تخصصی با عنوان «کوروش هخامنشی از افسانه تا واقعیت» برگزار کرد؛ نشستی که قرار بود کوروش را در پرتو اسناد و مدارک تاریخی و پژوهش‌های باستان‌شناسی بررسی کند و درنهایت مشخص شد وجود منابع اشتباه موجب شده است اطلاعات دروغین زیادی دربارهٔ او منتشر شود. به‌نظر می‌رسد که ما دربارهٔ این پادشاه هخامنشی همه‌چیز را نمی‌دانیم.
کاشان؛ شهر جهانی نساجی
کاشان در سال ۱۳۹۷ در شورای ملی صنایع‌دستی به عنوان شهر ملی نساجی از سوی هیئت داوران انتخاب شد و در شهریور امسال با نظر شورای جهانی صنایع‌دستی به‌عنوان شهر جهانی نساجی انتخاب شد و حالا خبر می‌رسد ۱۵ آبان از لوح «شهر کاشان شهر جهانی نساجی» رونمایی می‌شود. براساس منابع مکتوب در سده یازدهم هجری قمری، هشت هزار کارگاه بافندگی و ۲۵۰ کارگاه ابریشم‌بافی در کاشان فعال بوده است و بنابر پژوهش‌های صورت‌گرفته گفته می‌شود بافت منسوجات سنتی منطقهٔ فرهنگی کاشان منحصربه‌فرد است و طراحی نقوش و شیوهٔ بافت منسوجات این منطقه در هیچ‌‌جای دیگر ایران دیده نمی‌شود.
ظرف گردشگری «کندوان» بزرگتر می‌شود
از میان هشت روستای ایرانی معرفی‌شده به سازمان جهانی گردشگری یک قرعه به‌نام «کندوان» آذربایجان‌شرقی افتاد و این روستای صخره‌ای به شبکهٔ جهانی روستاها وصل شد. حالا وضعیت این منطقه فرق کرده، برند جهانی شده است و باید چهرهٔ بین‌المللی به خود بگیرد. این نکته را «مریم جلالی»، معاون صنایع‌دستی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هم تأیید کرده و گفته است که «ثبت‌های ملی و جهانی امتیاز نیست بلکه مسئولیت است، براین‌اساس باید برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای کندوان داشته باشیم»؛ برنامه‌هایی که باید در دو بخش دولتی و خصوصی اجرایی شود و امکانات کندوان را برای پذیرایی بیشتر از گردشگران خارجی محیا کند.
حال مشوش «شوش»
فعالان میراث فرهنگی از تجاوز به حریم میراث جهانی محوطهٔ تاریخی شوش خبر می‌دهند و اینکه قرار است شورای شهر این منطقه برخلاف ضوابط تعیین‌شده از سوی میراث جهانی یک ساختمان با ارتفاع غیرمجاز در حریم درجه یک کاخ آپادانا و در ۱۰۰ متری محوطهٔ باستانی بسازد؛ اقدامی که می‌تواند با واکنش ناظران یونسکو همراه شود. تعرض و پیشروی در حریم شوش اتفاق امروز و دیروز نیست، تقریباً چند سالی است فعالان فرهنگی نسبت به اجرا نشدن ضوابط یونسکو، حفاری و ساخت‌وسازهای غیرمجاز همچنین تجاوز به حریم این منظر تاریخی هشدار می‌دهند. اما هر بار زخمی تازه بر پیکر نحیف شوش وارد می‌شود و جامعه محلی به آن توجه کافی نشان نمی‌دهد. چنان‌که به گفته فعالان میراث فرهنگی، مسئولان و متولیان این حوزه نتوانسته‌اند در شناساندن اهمیت حفظ این میراث و جایگاه جهانی آن به جامعه محلی به خوبی نقش ایفا کنند.
از معماران ایرانی به چینی‌ها رسیدیم
دو «معمارِ» ایرانی که یکی در آخرین روز خرداد ۱۳۹۲ در مایورکای اسپانیا، در ۹۳ سالگی درگذشت و دیگری، ۱۳ شهریور امسال، نود سالگی‌اش را جشن گرفت و در ایران گذران عمر می‌کند، ۵۰ سال پیش، ورزشگاه‌هایی ساختند که هریک به نمادهای ورزش ایران بدل شدند. مجموعه‌های ورزشیِ سرشار و سراسر از روح ایرانی که حالا نیم‌قرن از عمرشان می‌گذرد، امّا هر دو سرِحال و سرِپا هنوز و همچنان هستند و در سپهر ورزش این سرزمین رخ‌نمایی می‌کنند.
هشت مصوبه سرنوشت‌ساز برای میراث
«کندوان» برند جهانی ایران
نخستین روستای ایران در فهرست جهانی روستاهای گردشگری ثبت شد؛ روستایی جهانی در 60 کیلومتری تبریز با نام «کندوان» که سال‌هاست جای خود را در گردشگری ایران باز کرده و سالانه بیش از 300 هزار نفر از این منطقه بازدید می‌کنند، اما حالا این روستا، نگاه‌های جهانی را هم به خود جلب کرده است. بر اساس اعلام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای اولین 8 پرونده از روستاهای ایران به سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) ارائه شده بود، اما در نهایت همین روستای آذربایجان‌شرقی به عنوان نخستین روستای ایران در فهرست بهترین دهکده‌های جهانی گردشگری ثبت شد. شبکه بهترین دهکده‌های گردشگری از سال 2021 راه‌اندازی شده و هدفش تبدیل شدن به بزرگترین شبکه روستایی جهانی است. امسال 74 عضو جدید به این شبکه افزوده شدند تا اعضای این شبکه منحصر به فرد به 190 روستا برسد. ایران هم با ثبت کندوان اکنون عضوی از این مجموعه است و یک روستا با برند جهانی دارد.
